Granda tektono: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Neniu resumo de redakto
Linio 30:
Granda tektono troviĝas en [[vario]] de [[biotopo]]j kaj [[Klimato|klimataj]] cirkonstancoj ekde [[Arida klimato|aridaj]] areoj kun nur 500 mm da jara [[pluvo]] ĝis tre humidaj arbaroj kun pli ol 5 000 mm da jara pluvo. Tipe, tamen, la jara [[precipitaĵo]] en areoj kie vegetas granda tektono averaĝas 1 250-1 650 mm kun [[seka sezono]] de 3-5 monatoj<ref name="Kaosa-ard"> {{en}} Kaosa-ard, A. 1981. Teak its natural distribution and related factors. ''Nat. His. Bull. Siam. Soc.'', 29: 55-74.</ref>.
== Botanika historio ==
[[Dosiero:U Bain Bridge1.JPG|eta|left|220px|Ubejn-ponto, Amarapura, Birmo. La plej longa tektona [[ponto]] en la mondo kun longeco de 1,2 kilometroj.]]
Grande tektono unue estis preskribita formale de Carl Linnaeus la Plijuna en lia verko de [[1782]], ''Supplementum Plantarum'' <ref name=IPNI>{{en}} {{IPNI|id=864923-1|accessdate=17 December 2010}}</ref>. En [[1975]], Harold Norman Moldenke publikigis novajn priskribojn de kvar [[formo (botaniko)|formoj]] de tiu specio en la [[Scienco|scienca]] [[revuo]] ''Phytologia''. Moldenke priskribis ĉiun formon kiel iomete diferencan de la [[Tipo (biologio)|tipo]] : ''T.&nbsp;grandis'' f. ''canescens'' estas distingita de la tipo-materialo pro la ĉeesto de densa hararo subflanke de la folio, ''T.&nbsp;grandis'' f. ''pilosula'' estas distingita de la tipo-materialo pro la varia [[Morfologio (biologio)|morfologio]] de la foliaj vejnoj, ''T.&nbsp;grandis'' f. ''punctata'' estas nur harkovrita je la pli grandaj vejnoj subflanke de la folio, kaj ''T.&nbsp;grandis'' f. ''tomentella'' estas notinda por siaj dense flavecaj haroj subflanke de la folio<ref name="Moldenke">{{en}} Moldenke, H. N. 1975. [http://biodiversitylibrary.org/page/13038500 Notes on new and noteworthy plants. LXXVII.] ''Phytologia'', 31: 28.</ref>.
== Kultivado ==
Tektono estas flav-bruna [[ligno]] kun bona [[Lignoteksturo|teksturo]]. Ĝi estas uzita por [[Manufakturo|manufakturi]] eksterdoman [[meblaro]]n, [[Ŝipo|ŝipajn]] [[ferdeko]]jn, kaj aliajn artiklojn kie [[vetero]]rezistemo estas dezirata. Ĝi estas ankaŭ uzita por [[haktabulo]]j, dominternaj [[planko]]j, kuirejstabloj kaj kiel plakaĵo por dominternaj ornamaĵoj.
 
Tektono, kvankam facile prilaborebla, povas kaŭzi severan malakrigadon de [[tranĉilo]]j pro la ĉeesto de [[silikato]]j en la ligno. La naturaj [[Vegetalo|vegetalaj]] [[oleo]]j faris ĝin utila en elmetitaj situacioj, kaj faras ke la ligno estas rezistema al [[termito]]j, aliaj [[insekto]]j kaj [[fungo]]j.
== Uzado ==
==Propagado==
Linio 45 ⟶ 48:
 
== Eksteraj ligiloj ==
*{{en}} [http://www.fao.org/docrep/x4565e/x4565e00.htm Granda tektono ( FAO ).]
*{{en}} [http://www.westafricanplants.senckenberg.de/root/index.php?page_id=13&preview=true&searchTextMenue=Tectona+grandis&search=Wikitemplate Bildoj de granda tektono en Okcidentafriko.]
{{Commons|Tectona grandis}}
{{Wikispecies|Tectona grandis}}