Latva lingvo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
→‎Verboj: aldono, korekto
Linio 163:
 
=== Verboj ===
Laŭ Holst la [[verbo]] distingas ĉe la finitaj formoj tri personojn, du numerojn ([[singularo]] kaj [[pluralo]]), tri tempojn (prezenco, preterito, futuro) kaj du modojn (indikativo, imperativo).<ref name="holst-verboj">Laŭ Holst, paĝoj 136 ĝis 183</ref> Komuna trajto kun la aliaj [[baltaj lingvoj]] estas, ke ĉe la tria persono ne okazas distingo laŭ la numero.<ref name="holst-verboj"/>
 
Krome ekzistas sufiĉe da infinitaj formoj, nome [[infinitivo]], verba substantivo, formoj kun modo-similaj funkcioj kaj participoj[[participo]]j.<ref name="holst-verboj"/> Laŭ Holst la [[kondicionalo]] estas infinita formo, ĉar ĝi ne varias laŭ persono nek numero.<ref name="holst-verboj"/>
 
Holst distingas tri konjugaciajn klasojn laŭ indikaj literoj:<ref name="holst-verboj"/>
* ''Klaso V'' ĉiam konservas la koncernanfinan vokalon je la fino de la radiko, ekz. ''runāt'' „paroli“, ''runāju'' „mi parolas“, ''es runātu'' „mi parolus“.
* En ''klaso V-'' la koncerna vokalo nur konserviĝas en kelkaj formoj, nome infinitivo, preterito, kondicionalo, dum ke en prezenco ĝi forestas, ekz. ''lasīt'' „legi“, ''lasu'' „mi legas“, lasīju „mi legis“, ''es lasītu'' „mi legus“.
* ''Klaso C'' ĉiam havas radikon je konsonanto, kiu povas varii laŭ certaj reguloj en kelkaj subklasoj, ekz. ''pirkt'' „aĉeti“, ''pērku'' „mi aĉetas“, ''pirkupērc'' „mi„ci/vi aĉetis“aĉetas“, ''pērcpirku'' „ci/vi„mi aĉetas“aĉetis“, ''es pirktu'' „mi aĉetus“.
** Nur la jenaj konsonantoj aperas ĉe tiaj verboj je la fino de la radiko: p, b, t, d, k, g, s, z.<ref name="holst-verboj"/>
** La variado de la fina konsonanto dependas de tio, ĉu la konsonanto estas alveolara, labiala aŭ velara. Ĉe la velaroj la dua singulara persono en la prezenco ĉiam ŝanĝiĝas, ekz. ''degt'' „bruli“, ''degu'' „mi brulas“, ''dedz'' „ci/vi brulas“.<ref name="holst-verboj"/> Sed ĉe la labialoj kaj alveolaroj la dua singulara persono neniam ŝanĝiĝas, sed ĉe kelkaj verboj la tuta resta prezenco, ekz. ''glābt'' „savi“, ''glābju'' „mi savas“, ''glāb'' „ci/vi savas“; ''cept'' „kuiri“, ''cepu'' „mi kuiras“, ''cep'' „ci/vi kuiras“.<ref name="holst-verboj"/>
 
== Lingvo kaj politiko ==