Transilvanio: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e Nekorekta linirompo (<br>), anstataŭigis: [[File: → [[Dosiero:, |thumbnail → |eta, thumb| → eta| (6), |left → |maldekstra, |right → |dekstra (6), </br> → <br>, <br/> → <br> (4)
Linio 1:
{{sen fontoj|regiono|decembro 2012}}
[[Dosiero:TransylvaniaProper.png|rightdekstra|thumbeta|250px|Mapo de Rumanio kun Transilvanio flave]]
'''Transilvanio''' ("lando trans la arbaro") ([[rumana lingvo|rumane]] ''Transilvania''; [[hungara lingvo|hungare]]: ''Erdély''; [[germana lingvo|germane]]: ''Siebenbürgen'') estas historia regiono en la okcidenta kaj centra parto de [[Rumanio]] precipe en [[Baseno de Transilvanio]].
[[Dosiero:Rumunia kapliczka2.jpg|thumbeta|rightdekstra]]
[[Dosiero:Transylwania3.jpg|thumbeta|rightdekstra]]
[[Dosiero:Sybin4.jpg|thumbeta|rightdekstra]]
 
== Geografio ==
La teritorio konata hodiaŭ kiel Transilvanio konsistas el la historia Transilvanio, el partoj de regionoj Banat (hung. Bánát), Bihor (hung. Bihar), Satu Mare (hung. Szatmár) kaj el Maramureș (hung. Máramaros). Ĝi estas dividita en 16 distriktojn ([[rumana lingvo|rumanlingve]]: județ), kiuj kovras preskaŭ 103.600 &nbsp;km<sup>2</sup> en la centra kaj nordokcidenta [[Rumanio]] kaj ampleksas pli ol duonon de la landmaso de Rumanio. La sudorienta parto de la historia Transilvanio nomiĝas rumane [[Ţinutul Secuiesc]]. La 16 distriktoj estas:
*[[Distrikto Alba]],
*[[Distrikto Arad]],
Linio 25:
*[[Distrikto Timiș]].
 
En la transilvania [[altebenaĵo]], alta de 300 al 500 metroj, fluas la riveroj [[Mureş (rivero)]], [[Someş]], [[Criş]], [[Olt (rivero)]], kaj aliaj riverenfluaĵetoj de [[Danubo]].</br>
[[Cluj-Napoca]] (318.027) estas la plej granda urbo.
Aliaj grandaj urboj estas [[Timișoara]] (317.651), [[Brașov]] (283.901), [[Oradea]] (206.527), [[Arad (Rumanio)|Arad]] (172.824), [[Sibiu]] (155.045), [[Târgu Mureș]] (149.577), [[Baia Mare]] (137.976), [[Satu Mare]] (115.630).
Linio 93:
| mapo grandeco =
| mapo noto = Mapo de Rumanio kun Transilvanio flave
| ĉefurbo = 1571-1692 [[Alba Iulia|Gyulafehérvár]]<br/>1692-1711 [[Sibiu|Nagyszeben]]
| areo =
| areo noto =
Linio 106:
| religio = [[romkatolikismo]], [[kalvinismo]], [[luteranismo]], [[ortodoksismo]], [[unitarismo]], [[judismo]]
| ŝtata formo =
ĉ.1110-1570 aŭtonoma vojevodio ene de Hungario<br/>
1570-1711 [[satelita ŝtato]] de [[Otomana imperio]]<br/>
1711-1765 princlando ene de Hungario, parto de [[Habsburga monarkio]]<br/>
1765-1867 rangaltigita al [[grandprinclando]]
| patrina lando = [[Hungara reĝlando|Hungario]], escepte de 1570-1711
Linio 118:
 
'''Kronologio historia de Transilvanio inter la jaroj [[1000]] kaj [[1920]]'''
[[FileDosiero:Transilvania.jpg|thumbeta|leftmaldekstra|Mapo de okupado de Transilvanio dum la 10-a kaj 13-a jarcentoj]]
* Ĉirkaŭ la jaro [[1000]] reĝo [[Stefano la 1-a]] estigas la hungaran ŝtaton, ekkomenciĝas la integrado de Transilvanio.
* [[11-a jarcento]]. Estiĝas la episkopujo de [[Alba Iulia]], invadoj de [[peĉenegoj]] kaj kunoj.
Linio 145:
* [[1613]]. Komenco de ''orepoko'' de Transilvanio sekve de la elekto de [[Gabrielo Bethlen]] kaj ĝia daŭrigo ankaŭ dum la regado de [[Georgo Rákóczi la 1-a]] ([[1630]]-[[1648]]).
* [[1619]]-[[1648]]. Partopreno de transilvaniaj regantoj en la [[Tridekjara milito]].
[[Dosiero:Wappen Großfürstentum Siebenbürgen.png|thumbeta|rightdekstra|Historia blazono de Transilvanio (1659)]]
* [[1661]]. Plifortiĝas la influo de la turkoj en Transilvanio sekve de starigo de kandidato por reganto fare de la turkoj.
* [[1672]]. [[Apafi la 1-a]] koloniigas armenojn el [[Moldavio]] al ([[Dumbrăveni]], [[Gheorgheni]], [[Gherla]]).
Linio 198:
* [[Listo de transilvaniaj hungaraj skulptistoj]].
 
[[Dosiero:Romania-administrativa.png|thumbnaileta|rightdekstra|360px|Regionoj kaj distriktoj de Rumanio]]
 
 
[[Dosiero:Romania-administrativa.png|thumbnail|right|360px|Regionoj kaj distriktoj de Rumanio]]
 
 
 
Sur la mapo la transilvaniaj distriktoj estas markitaj per verdaj koloroj. Bonvolu atenti, ke ankaŭ la apuda regiono [[Banato]] estas verda.