|
[[Image:James Cagney in Love Me or Leave Me trailer.jpg|alt=face shot of Cagney with short hair parted slightly off center.|thumb|right|Cagney kiel gangstero Martin "Moe the Gimp" Snyder en ''Love Me or Leave Me'' (1955)]]
'''James Francis Cagney, Jr.''' (17anaskiĝinta dela {{daton|17|Julio, |1899}}; -mortinta 30a dela {{daton|30|Marto, |1986}})<ref>McGilligan, Patrick (1975). Cagney: The Actor as Auteur. New York: A. S. Barnes and Co., Inc. ISBN 0-498-01462-2. Paĝe 14.</ref> estis usona aktoro kaj dancisto, kaj en [[teatro]] kaj en [[kino]],<ref>Obituary ''Variety'', 2a de Aprilo, 1986.</ref> kvankam li havis sian plej grandan famon en kinarto. Konata pro siaj kortuŝaj ludaĵoj, distinga voĉostilo, kaj malesprimiva humora ritmo, li ricevis premiojn pro ampleksa vario de ludado.<ref name="worldandi">{{Cite news |last=Speck |first=Gregory |date =Junio 1986 |title=From Tough Guy to Dandy: James Cagney |periodical =The World and I |volume=1 |page=319 |url=http://www.worldandi.com/public/1986/june/ar12.cfm |accessdate =17a de Oktobro 17, 2008 |postscript=<!--None-->|archiveurl = http://web.archive.org/web/20080222124758/http://www.worldandi.com/public/1986/june/ar12.cfm |archivedate = 22a de Februaro, 2008}}</ref> Li estas plej bone rememorata ĉar ludis mult-esprimajn fortanimajn virrolojn en filmoj kiaj ''The Public Enemy'' (1931), ''Taxi!'' (1932), ''Angels with Dirty Faces'' (1938) kaj ''White Heat'' (1949) kaj li estis eĉ steoritipigita aŭ limigita per tiu vido dekoemnce en sia kariero.<ref>McGilligan, paĝo 11</ref> En 1999, la [[American Film Institute]] rangis lin la oka inter siaj [[100 Jaroj... 100 Steluloj de AFI|50 plej Grandaj Usonaj Kinlegendoj]].<ref>{{cite web |title=America's Greatest Legends |work=AFI's 100 Years...100 Stars |publisher=American Film Institute |year=2005 |url=http://connect.afi.com/site/DocServer/stars50.pdf?docID=262 |accessdate=17a de Oktobro, 2008 |registration=yes}}</ref> [[Orson Welles]] dirispri Cagney ke li estis "maybe the greatest actor who ever appeared in front of a camera" (eble la plje granda aktoro kiu iam aperis antaŭ kamerao)<ref name="Orson Welles"> Orson Welles http://www.imdb.com/title/tt0669890/ Parkinson, BBC, 8a de Julio, 1972 http://www.youtube.com/watch?v=yoLCnxVwbJA&feature=related</ref> kaj [[Stanley Kubrick]] konsideris lin unu el plej bonkvalitaj aktoroj ĉiutempaj.<ref name="youtube">{{cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=B62f1gQliLY|title=Remembering Stanley Kubrick - Spielberg on Kubrick - YouTube|publisher=youtube.com|accessdate=13a de Junio, 2015}}</ref>
La sepa filmo de Cagney nome ''The Public Enemy'' iĝis unu el plej influaj gangsterfilmoj de tiu periodo. Li iĝis unu el plej grandaj steluloj de Holivudo kaj unu el plej grandaj kontraktoj de [[Warner Brothers]]. En 1938, li ricevis sian unuan nomumon al [[Oskar-premio]] kiel plej Bonkvalita Aktoro pro ''Angels with Dirty Faces'' pro sia subtila portreto de akra infanviro Rocky Sullivan. En 1942, Cagney ricevis la [[Oskar-premio]]n pro sia energia portreto de George M. Cohan en ''Yankee Doodle Dandy''.<ref name="oscar">{{cite web |title=Best Actor |publisher=FilmSite.org |url=http://www.filmsite.org/bestactor.html |accessdate=17a de Oktobro, 2008}}</ref> Li estis nomumita trianfojon en 1955 pro ''Love Me or Leave Me''. Cagney retiriĝis el aktorado kaj dancado en 1961 por dediĉi sin al sia farmo kun sia familio. Li rompis sian retiron, post dudek jaroj, por partopreni en la filmo de 1981 nome ''Ragtime'', ĉefe por helpi sin al rekupero el [[koratako]].
* James Cagney in the [https://familysearch.org/pal:/MM9.1.2/1BKS-9S2/p_64457929 1900 US Census], [https://familysearch.org/pal:/MM9.1.2/SMJP-L61/p_2029787556 1905 NY Census], [https://familysearch.org/pal:/MM9.1.2/9298-WWT/p_588568820 1910 US Census], [https://familysearch.org/pal:/MM9.1.2/MNH8-63C/p_436464677 1920 US Census], [https://familysearch.org/pal:/MM9.1.2/1YRS-R67/p_10392391982 1930 US Census], kaj ĉe [https://familysearch.org/pal:/MM9.1.2/8XK5-ZPZ/p_12933212303 Social Security Death Index].
{{DEFAŬLTORDIGO:Vivtempo|1899|1986|Cagney, James}}
[[Kategorio:Naskiĝintoj en 1899]]
[[Kategorio:Mortintoj en 1986]]
[[Kategorio:Usonaj aktoroj]]
|
