André Citroën: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e →Deveno kaj junaĵo: korekto |
Remux (diskuto | kontribuoj) e Korektado de artikolo |
||
Linio 27:
|}
'''André Gustave Citroën''', naskiĝinta
Estas unu el la plej gravaj figuroj de la aŭta industrio. Lia verko superas la francajn limojn
André Citroën ne
Malgraŭ tiuj multnombraj kvalitoj, la gusto por la grandeco de André Citroën kaj la tro rapida ekspansio de lia firmao
== Deveno kaj junaĝo ==
[[Dosiero:Paris-LOC_cph_3b40741.jpg|thumb|left|Aera vidaĵo de la [[Universala Ekspozicio de Parizo de 1889|universala ekspozicio de 1889]] okaze de kiu la turo Eiffel estis konstruita.]]▼
André Citroën naskiĝas en Parizo la 5an de <time class="nowrap date-lien bday" datetime="1878-02-05">februaro</time> <time class="nowrap date-lien bday" datetime="1878-02-05">[[1878]]</time> je la 0a <span class="nowrap">30</span> .<ref name="ac1">[[:fr:André_Citroën#AC|J. Reynolds (2006)]], La Découverte du double chevron, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 16.</ref> Li estas la kvina kaj lasta infano de Lévie Citroën, diamantisto [[Judoj|juda]] [[Nederlando|nederlanda]], elmigrinta en Parizo en 1873, kaj de Masza Kleinman, [[Pollando|poldevena]] judino el [[Varsovio]].<ref group="Note">André a 2 frères, Bernard et Hugues et 2 sœurs, Jeanne et Fernande.</ref>▼
▲André Citroën
La nomo Citroën posedas grandan historion. La praavo de André, baptita Roelof, estas komercisto de agrumoj en Holando.<ref name=":0">http://www.joodsamsterdam.nl/citroen.htm , généalogie de la famille Citroen (en néerlandais)</ref> En 1810, kiam Napoleono [[Napoleono Bonaparte|<abbr class="abbr" title="premier">1a</abbr>]] aneksas la [[Reĝlando Holando|Reĝlandon de Holando]], la nederlandaj judoj estas submetitaj al la kodo [[Napoleono Bonaparte|Napoleono]] kaj devas elekti nomon por ilia identigo. Roelof elektis tiam esti nomita ''Limoenman'' (« viro-citrono »), kromnomo ke liaj klientoj donis al li.<ref>[[:fr:André_Citroën#AC|J. Reynolds (2006)]], La découverte du double chevron, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 18.</ref> Lia filo, Barend, ne daŭrigas la aferoj de Roelof kaj turnas sin al la negoco de [[Juvelo|juveloj]], kiuj konas gravan impulson en la <span class="romain">19a</span> <span>jarcento.</span> Sekve de tiu nova socia statuso, Barend francigas iom post iom lian nomon, unue en Limoenman-Citrono poste en Citroën.<ref name="ac3">[[:fr:André_Citroën#AC|J. Reynolds (2006)]], La découverte du double chevron, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 19.</ref>▼
▲[[Dosiero:Paris-LOC_cph_3b40741.jpg|thumb|Aera vidaĵo de la [[Universala Ekspozicio de Parizo de 1889|universala ekspozicio de 1889]] okaze de kiu la turo Eiffel estis konstruita.]]
La geedzoj Citroën vivas en apartamento de la 9a [[9-a arondismento de Parizo|distrikto de Parizo]], je la 44 de la strato Laffitte, kaj post la naskiĝo de iliaj infanoj kaj illa atingo de pli alta vivnivelo, en la strato de Châteaudun.<ref name="ac1">[[:fr:André_Citroën#AC|J. Reynolds (2006)]], La Découverte du double chevron, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 16.</ref> En 1884, lia patro memmortigas sin elĵetante sin de la fenestro, kiam André estas nur ses jaraĝa, post komenco de spekulado je altaj riskoj en minejo de diamanto en [[Sud-Afriko|Sud-Afriko.]] La akcioj aperis esti sen iu ajn valoro. La familio ne ruiniĝis, sed la bankroto pezas sur la ŝultroj de Lévie. Unua provo de memmortiĝo jam malsukcesis. Prigardita de tiam de siaj familianoj, li sukcesis tamen malsukcesigi tiun prigardadon la 16an de septembro 1884 je la 3a de la mateno; li rompas siajn femurojn kaj la spinon, kaj mortis matene malgraŭ la zorgoj de la kuracisto de la kvartalo.<ref name="ac3">[[:fr:André_Citroën#AC|J. Reynolds (2006)]], La découverte du double chevron, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 19.</ref> André kaj liaj pliaĝaj gefratoj estas tiam prizorgitaj de ilia patrino kiu reprenas la negocon de diamantoj kaj de fajnaj [[Perlo (globeto)|perloj.]]<ref name="ci"><span class="ouvrage">[http://www.citroen.com/CWW/fr-FR/HISTORY/ANDRECITROEN/TheMan/ « <cite style="font-style: normal">L'homme</cite> »], sur ''Citroën''</span><span class="ouvrage"></span>.</ref> Post tiu tragedio, la familio Citroën, instaliĝas ĉe la 62 de la strato La Fayette, kie la infanoj ricevas tute francan edukadon, tiel ke ili sentas sin plene francaj civitanoj. ▼
▲La nomo Citroën posedas grandan historion. La praavo de André, baptita Roelof, estas komercisto de agrumoj en
André eniras al la gimnazio Condorcet, sub la nomo Citroën. Estas la unua fojo ke dierezo aperas sur la e, André skribante kun tiu nova grafismo ĉar li ne ŝatas aŭdi prononcon de la sonon /ɑ̃/ je la fino de lia nomo.<ref name="Estèbe">Françoise Estèbe et Marie-Ange Garandeau, « André Citroën (1878-1935) », émission ''Une vie, une œuvre'' sur France Culture, 30 mars 2012.</ref> Li rapide aperas esti brila lernanto, aparte pri la sciencoj kaj la teknikoj. Je la aĝo de 9 jaroj, li malkovras la verkaĵojn de la viziulo antaŭ-garda [[Jules Verne]] kiu inspiros lin dum lia tuta vivo. La konstruo de la turo Eiffel por la [[Universala Ekspozicio de Parizo de 1889|universala ekspozicio de 1889]] instigas lin al fariĝo kiel [[inĝeniero]] kaj industriulo kaj al partopreno en la grandaj estontaj industriaj defioj de la [[20-a jarcento|dudeka jarcento.]] Li integras, en oktobro 1898, la politeknika Lernejo, je la 62a rango sur la 201 akceptitaj.<ref>[[:fr:André_Citroën#AC|J. Reynolds (2006)]], La découverte du double chevron, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 23.</ref> Lia rango de eliro (160a) ne permesas al li antaŭvidi karieron je la servo de la ŝtato sed tio tamen taŭgas al li.<ref name="rsi"><span class="ouvrage">[http://www.rsiauto.fr/citroen-andre-homme-automobile-4.php « <cite style="font-style: normal">André Citroën</cite> »], sur ''RSIAuto''</span><span class="ouvrage"></span>.</ref>▼
▲La geedzoj Citroën
▲André eniras al la gimnazio Condorcet, sub la nomo Citroën. Estas la unua fojo ke dierezo aperas sur la e, André
== Komencoj de alvokiĝo ==
Linio 48 ⟶ 51:
=== Dentradoj kun duoblaj ĉevronoj en V ===
[[Dosiero:Engrenages_-_85.488_-.jpg|left|thumb|Dentradoj kun ĉevronoj en V fariĝintaj emblemo kaj logotipo de Citroën]]
En 1900, por la ferioj de [[Pasko]], André Citroën vizitas la familion en [[Pollando]]<ref name="rsi"><span class="ouvrage">[http://www.rsiauto.fr/citroen-andre-homme-automobile-4.php « <cite style="font-style: normal">André Citroën</cite> »], sur ''RSIAuto''</span><span class="ouvrage"></span>.</ref> kaj renkontas lian bofraton kies unu el la klientoj -malgranda mekanika firmao- konceptis procedon de dentradoj kun dentoj tranĉitaj en V. El lignaj modeloj, tiuj [[Dentrado|dentradoj]] estas mulditaj en sablaj muldiloj kaj uzitaj je plej malalta kosto por [[Grenmuelejo|grenmuelejoj]] kaj en teksaĵfabrikoj.<ref name="enan"><span class="ouvrage"><span class="indicateur-langue">(<abbr class="abbr" title="Langue : anglais">en</abbr>)</span> [http://www.answers.com/topic/andr-citro-n « <cite style="font-style: normal">Biography : André-Gustave Citroën</cite> »], sur ''Answer.com''</span><span class="ouvrage"></span>.</ref> André Citroën vidas en tiu malkovro la eblecon
Tiu nova teknika
La dentradoj kun ŝraŭbforma dentaro kontribuas al daŭrigita kontakto de la dentoj en la dentrado kaj, grava kvalito por la epoko, certigas pli grandan silenton dum la funkciado kompare kun la dentradoj kun rekta tajlo,
[[Dosiero:Tour_Eiffel_Citroen.jpg|thumb|Reklamado Citroën sur la turo Eiffel kun 250 000 ampoloj.]]▼
▲Tiu nova teknika konceptado permesas transdoni gravajn [[Povumo|potencojn]] havante fortan reduktan raporton ĉe la arbo de eliro.<ref>[[:fr:André_Citroën#AC|J. Reynolds (2006)]], La découverte du double chevron, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 26.</ref>
▲La dentradoj kun ŝraŭbforma dentaro kontribuas al daŭrigita kontakto de la dentoj en la dentrado kaj, grava kvalito por la epoko, certigas pli grandan silenton dum la funkciado kompare kun la dentradoj kun rekta tajlo, dank'al pli malforta froto.<ref name="Estèbe">Françoise Estèbe et Marie-Ange Garandeau, « André Citroën (1878-1935) », émission ''Une vie, une œuvre'' sur France Culture, 30 mars 2012.</ref> La maloportunaĵo estas ke tio induktas fortaj aksaj penadoj en la [[Lagro|plataĵoj.]] La duobla dentaro en [[Dentrado|ĉevronoj]] kreas kontakton inter la dentradoj en la du direktoj, tio kompensas la aksan penadon. Tamen, por atingi tian funkciadon, necesas ke la dentoj estu perfekte fabrikitaj. La malgranda pola firmao ne kapablas provizi tian precizecon de fabrikado, nek cetere la grandaj fabrikaj entreprenoj en Eŭropo. André Citroën turnas sin tiam al [[Ameriko]], kie la konstruistoj de [[Maŝinkonstruado|ilmaŝinoj]] havas ian plifruon.<ref name="ac4">[[:fr:André_Citroën#AC|J. Reynolds (2006)]], La découverte du double chevron, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 27.</ref> Revene en Francio, helpita finance de la bankestro Bronislaus Goldfeder, li transponas la ideon al ŝtalaj ĉevronoj kaj konceptas, aliflanke, [[frezmaŝino]] ekipita de tranĉilo kapabla trairi la pecon de [[ŝtalo]] je reĝimo de 2 000 tr/min, atingante tiel la precizecon de fabrikado postulitan.<ref name="ac4">[[:fr:André_Citroën#AC|J. Reynolds (2006)]], La découverte du double chevron, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 27.</ref><ref name="ac5">[[:fr:André_Citroën#AC|J. Reynolds (2006)]], ''Citroën s'en va-t-en guerre'', <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 31.</ref>
Estas la komenco de unu el la plej grandaj industriaj aventuroj de la modernaj tempoj.<ref name="ci"><span class="ouvrage">[http://www.citroen.com/CWW/fr-FR/HISTORY/ANDRECITROEN/TheMan/ « <cite style="font-style: normal">L'homme</cite> »], sur ''Citroën''</span><span class="ouvrage"></span>.</ref> Antaŭ ol vere havi eblecon zorgi pri lia trovaĵo kaj komenci la produktadon de la nova sistemo, Citroën devas fini lian lastan jaron de studo al la Politeknika lernejo kaj liaj deĵoraj jaroj kiel militisto, deviga al tiu epoko. Li pasas tiel du jarojn en la 31an regimenton de artilerio de Le Mans, je la rango de [[subleŭtenanto]].
▲[[Dosiero:Tour_Eiffel_Citroen.jpg|thumb|Reklamado Citroën sur la turo Eiffel kun 250 000 ampoloj.]]
[[Dosiero:Citroën_Traction_Avant.JPG|thumb|Citroën Antaŭa Tiro. ]]
== Referencoj ==
{{Referencoj}}
{{vivtempo|1878|1935|Citroen, Andre}}
[[Kategorio:Mortintoj pro kancero]]
[[Kategorio:Francoj]]
| |||