Johanna Spyri: Malsamoj inter versioj

La geedza vivo de la familio Spyri estis laŭ diversaj Spyri-biografoj ne vere feliĉa. Johanna Spyri abomenis la dommastruman laboron kaj ŝia edzo, Bernhard Spyri, multe laboris kaj ofte forestis. Stabilecon donis al Johanna Spyri en tiu tempo ŝia intima amikeco kun Betsy Meyer, la fratino de [[Conrad Ferdinand Meyer]].<ref>[https://www.hs-augsburg.de/~harsch/germanica/Chronologie/19Jh/Spyri/spy_brief.html Letero de Johanna Spyri al Betsy Meyer, Retejo de la Biblioteca Augustana, konsultita 2016-01-30]</ref> Tiun rilaton priskribas imprese la vortoj en unu el la leteroj de Johanna Spyri, kiu tekstas: "Liebe Betsy, findest Du wohl Zeit, mir einige Worte zu sagen? Ich harre mit Sehnsucht darauf; laß mich nicht zu lange allein ohne Dich, Du weißt die Lücke die Du mir machst." (Kara Betsy, ĉu vi eventuale trovas tempon, diri al mi kelkajn vortojn? Mi atendadis kun sopiro al tio; ne lasu min tro longe sole sen vi, vi konas la breĉon, kion vi tiel en mi faras.). Alia grava amikino de Johanna Spyri estis la konata feministino [[Camille Vidart]], kiu tradukis ŝian verkon Heidi al la franca lingvo. Dum Johanna Spyri mem restis kaptita en sia konservema vivo, tiuj rilatoj kun tiuj revoluciemaj feministinoj estis parto de ŝia vivo.<ref>Regine Schindler en NZZ Libro "Pfarrherren, Dichterinnen, Forscher" (Pastroj, poetinoj, esploristoj), volumo 5: "Johanna Spyri (1827-1901)"</ref>

Por ŝia ĉirkaŭaĵo Johanna Spyri fakte estis ĉiam nur la Sinjorino Urboskribisto, kiu plenumigis sian oficon en la kontrolkomisiono de la Supera Filinlernejo kaj helpantino en sociaj institucioj. Dank' al siaj enspezoj el la Heidi-libroj ŝi povis havi senzorgan vivon kjakaj pagi servistaron. Tamen ŝia verkado okazis kvazaŭ sekrete kaj sur la unuaj eldonoj de ŝiaj libroj eĉ ne aperis ŝia nomo. En tio ŝi similis sian patrinon Meta Heusser, kiu ankaŭ nur kaŝe verkis. Nur en siaj leteroj al Conrad FerdiandFerdinand Meyer ŝi de tempo al tempo alludisaludis al sia verkistina laboro.<ref>Regine Schindler en [[Neue Zürcher Zeitung]]: [http://www.nzz.ch/article7ggjn-1.452649 Vor hundert Jahren starb Johanna Spyiri - Frau Stadtschreiber und Dichterin im Verborgenen (Antaŭ cent jaroj mortis Johanna Spiri - Sinjorino Urboskribisto kaj poetionopoetino kaŝista)] 2001-07-07</ref>

Ŝia edzo '''Bernhard Spyri''', estis la filo de Johann Bernhard Spyri el [[Amlikon]], fariĝis 1844 civitano de Hirzel kaj 1854 civitano de Zuriko, kaj naskiĝis la 21-an de septembro 1821. Li estis juristo, advikatoadvokato kaj redaktoro de la "Eidgenössischen Zeitung" (Ĵurkomunuma Gazeto). Li estis dufoje membro de la kantona konsilio de Zuriko kaj de 1859 ĝis 1868 Jura konsilisto de la urbo Zuriko. Bernhard Spyri mortis la 19-an de decembro 1884 en Zuriko.<ref> Regine Schindler: ''Johanna Sypri, Spurensuche.'' (Johanna Spyri, spurseradospurserĉado)</ref>

La unua verko de Johanna Spyri "Folio sur la tombo de Vronjo" (germana originaltitolo "Ein Blatt auf Vrony's Grab") estas pensiga eseo pri renkonto kun infana amikino de la aŭtorino apud la mortlito. La verko komenciĝas kiam la aŭtorino staras apud la tombo de Vronjo kaj metas folion sur la tombo, sur kiujkiu staras la vortoj: "Por la rizpozoripozo, liteto en la tertero." La aŭtorino rakontas poste, kiel ŝi en la infaneco pasigis gajajn tagojn kun la knabino rigardante al la neĝokampoj sur la Alpoj. Poste ŝi perdis la junulinon el la okuloj, kaj rerenkotiĝasrerenkontiĝas kun ŝi, kiam ŝi alvenis al malsanulejo, kie la aŭtorino mem vizitadis malsanulinojn kaj rekonis la virinon vundita de la mistraktado fare de ŝia edzo. Pro la sopiro eskapi el la monotona vivo de la zurika vilaĝo Vronjo edziniĝis al ĉarpentisto, kiu evendentiĝisevidentiĝis drinkema ludomanuloludomaniulo, kiu mistraktis sian edzinon. Post konsilo de la pastro Vronjo silente eltenis la suferon, kaj trovis finfine sian feliĉon en la morto en la malsanulejo. - Tiu pensiga rakonto famigis la junan aŭtorinon. Ke malantaŭ Vronjo troviĝas reala amikino de la aŭtorino estas tre verŝajnaverŝajne. La nomo Vronjo memorigas al la alpa neĝokampo "Ĝardeno de Vronjo", kie fontas la glaĉero [[Glärnischfirn]], videbla ek de Hirzel. Laŭ la legendo sub la glaĉerkampo troviĝas la alpopaŝtejo de ammalfeliĉa Vronjo. Estas ja al tiu neĝokampo, al kiu sopire rigardadis la du amikinoj, la konketokonekto do estas evidenta.

Per la verko "La migro- kaj lernojaroj de Heidi", kiu aperis en la jaro 1880, Johanna Spyri fariĝis mondkonata. Laŭdire la motivo de la unua volumo de la rankonto fontas el la verko de Hermann Adam Kamp, kiu aperis en 1830-aj jaroj sub la titolo "Adelaide, das Mädchen vom Alpengebirge" (Adelaide, la knabino de la alpmontaro). La rakonto pri svisa orfinanoorfino, kiu vivas sur alpopaŝtejo ĉe la avo, Alponĉjo, kaj de sia onklino, Dete, kontraŭvole estis portita al senjora domo en Frankfurto, kie la hejmsopiro ŝin preskaŭ mortigas, konkeris rapide la korojn de la homoj kaj estis tradukita al multaj lingvoj. La sukceson kompletigis la dua volumo aperinte en la jaro 1881.