Kromosomo: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Voboda (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto |
|||
Linio 1:
[[Dosiero:Sky spectral karyotype.png|thumb|right|300px|Spektra kariogramo (bildo, kiu montras kromosomoj ordigitaj laŭ grandeco) de homa ino.]]
Linio 17 ⟶ 18:
* en la '''sekse reproduktiĝantaj organismoj''', la kromosomaro povas esti diploida aŭ haploida:
** '''diploida''', tio estas, la kromosomaro de ĉiu korpa ĉelo estas duobla (2n), kaj ĉiu kromosomo aperas duoble.
** '''haploida''' (1n), tio estas, la seksaj ĉeloj havas nur unuobla kromosomaro, do ĉiu kromosomo aperas sola (aŭ patra aŭ patrina). La haploida kromosoma nombro aperas dum la
La tuto de la kromosomoj en individuo nomiĝas [[kariotipo]]. En multaj kazoj (ankaŭ ĉe [[mamulo]]j), la kariotipo, escepte de la seksaj kromosomoj en la [[hemizigota]] genro, havas ĉiam du [[homologio (genetiko)|homologaj]] kromosomoj, do, tiuj kiuj havas la samajn genojn. Tiun oni nomas duobla aŭ diploida [[kromsomaro]], mallongita kiel 2n. Ĉe la seske multigeblaj organismoj ĉiu la idoj heredas de ambaŭ gepatroj po unu kromosomaro.
La individuoj de unu [[specio (biologio)|specio]] de la sama genro havas normalkasze la saman kromozomaro, do la sama kariotipo. Escepto estas la [[B-kromosomo]]j, kiuj ekzistas en kelkaj specioj. Tiam la normalaj kromosomoj nomiĝas A-kromosomoj.
Ankaŭ ĉe tiuj organismoj povas esti esti malegalaj. Ekzemple la homo havas en ambaŭ genroj 46 kromosomoj. La kariotipo estas indikita kiel 46,XX por virinoj kaj 46,XY por viroj. Per Kariogramoj oni povas difini la kariotipoj.
[[mejozo]]. Dum la fekundiĝo, la du haploidaj seksaj ĉeloj (ina kaj malina) unuiĝas kaj estiĝas zigoto (fekundigita ovoĉelo), kun diploida kromosoma nombro.
== Homologaj kaj nehomologaj kromosomoj ==
Linio 28 ⟶ 34:
La homa kromosomaro konsistas el 22 paroj da aŭtosomoj kaj unu paro da seksa kromosomo. La ĉeldividiĝo okazas same en la mitozo kaj mejozo. Same dum la mitozo kaj mejozo, partoj de la homologaj kromosomoj povas trakruciĝi (''crossing over''), kaj la kromosomaj branĉoj rompiĝante povas ŝanĝiĝi, tiel okazas parta informa ŝanĝo inter la homologaj kromosomoj (rekombiniĝo). Per tiu procezo, la masklaj kaj femalaj genomoj povas miksiĝi, kaj en la posteuloj aperas nova genetika materialo.
== Kromosomnombro==
[[dosiero:Human male karyotpe high resolution.jpg|eta|La kromosomoj de viro (kariotipo: 2n = 46,XY)]]
== Homaj kromosomoj ==
Linio 55 ⟶ 65:
* [[homa kromosomo X]]
* [[homa kromosomo Y]]
== vidu ankaŭ ==
* [[mutacio]]
| |||