Kiel registrite je 09:50, 11 nov. 2016 redakti Kozyra (diskuto \| kontribuoj) 21 062 redaktoj →‎Aliaj historiaj monumentoj ← Iru al antaŭa ŝanĝo		Kiel registrite je 10:05, 11 nov. 2016 redakti malfari Kozyra (diskuto \| kontribuoj) 21 062 redaktoj Neniu resumo de redakto Iru al sekvanta ŝanĝo →
Linio 136: [[Dosiero:Teutonic Order 1466.png\|eta\|266px\|maldekstra\|<center>La Ŝtato de [[Teŭtona ordeno]] post la [[Dektrijara Milito]], en 1466]] [[Dosiero:Crown of the Polish Kingdom in 1635.PNG\|eta\|300px\|dekstra\|<center>Krono de la Regno de Pollando, 1635]] La urbo ĉiujare estas vizitata de preskaŭ miliono da turistoj. Allogas ilin interalie la ege interesa triparta, ruĝbrika kastelo ''Marienburg'' / ''Malbork'', situanta sur la dekstra bordo de Nogat-rivero (Nogat estas riverbrako de [[Vistulo]]), agnoskita en [[1994]] kiel historia monumento kaj en [[1997]] honorigita per la enskribo sur la listo de [[Monda Kulturheredaĵo de Unesko]]. La kastelo ''Marienburg'' / ''Malbork'' estas la plej norde situanta objekto el la 13 objektoj en la tuta Pollando kaj la plej proksima estas la [[Mezepoko\|Mezepoka]] urbo de [[Toruń]] (komparu la [[Monda heredaĵo en Eŭropo#.C2.A0Pollando\|liston de la heredaĵoj en Pollando]]). En la [[Mezepoko]] la urbo estis ano de la [[Hansa Ligo]]. == Prahistorio == Linio 156: == La [[kastelo Marienburg]] == [[Dosiero:Panorama of Malbork Castle, part 4.jpg\|eta\|240px\|<center>la kastelo Marienburg / [[Malborko]] flanke de la Nogat-rivero]] [[Dosiero:Matejko Battle of Grunwald.jpg\|maldekstra\|eta\|250px\|<center>[[Batalo de Grunwald]] (la 15-an de julio [[1410]]), pentrita de [[Jan Matejko]]]] [[Dosiero:Marienburg Ostpreußen, Stahlstich nach Domenico Quaglio, 1834.jpg\|eta\|maldekstre\|240px\|<center>gravuraĵo de Dominiko Quaglio, la kastelo Marienburg / Malbork, [[1834]]]] [[Dosiero:Marienburg (1890-1900).jpg\|eta\|250px\|<center>kastelo Marienburg / Malbork, ĉirkaŭ [[1895]]]] [[Dosiero:Marienburg19001.jpg\|maldekstre\|eta\|240px\|<center>kastelo Marienburg // Malbork, panoramo de la oriento, [[1901]]]] [[Dosiero:Malbork - Zamek Średni - Dziedziniec.JPG\|eta\|250px\|<center>kastelo Marienburg / Malbork, la korto de la Meza Kastelo]] [[Dosiero:636782 Malbork zamek wielki refektarz 03.JPG\|eta\|250px\|maldekstra\|<center>La Granda Refektorio en la Meza Kastelo]] [[Dosiero:636782 Malbork-zamek letni refektarz 01.JPG\|eta\|250px\|dekstra\|<center>la Somera Refektorio en la Alta Kastelo]] [[Dosiero:Castillo de Malbork, Polonia, 2013-05-19, DD 32.jpg\|eta\|250px\|maldekstra\|<center>la korto de la Alta Kastelo, kun puto]] [[Dosiero:Zamek w Malborku 2004 ubt.jpeg\|eta\|250px\|dekstra\|<center>kastelo Marienburg / Malbork, vido de la oriento]] [[Dosiero:Marienburg1.jpg\|мини\|десно\|eta\|250px\|maldekstra\|<center><center>kastelo Marienburg / Malbork, vido de la oriento]] [[Dosiero:Nogat river and Malbork Castle in the afternoon.jpg\|eta\|250px\|dekstra\|<center>Vido al la kastelo Marienburg / Malbork kaj la rivero Nogat]] [[Dosiero:Malbork (DerHexer) 2010-07-14 185.jpg\|eta\|dekstra\|La kastela muzeo]] [[Dosiero:Castillo de Malbork, Polonia, 2013-05-19, DD 17.jpg\|eta\|maldekstra\|<center>la kapelo de Sankta Anna, kun tri tomboŝtonoj de ordenestroj, i.a. de [[Winrich von Kniprode]]]] Linio 182: Post la unua [[Dispartigoj de Pollando\|dispartigo de Pollando]] en [[1772]], la regiono [[Reĝa Prusio]] kun la fortikaĵo iĝis parto de [[Prusio]]. Dum tiu periodo la kastelo servis kiel kazerno kaj stokejo. Tiam la kastelo estis grave ruinigita, tamen ĝi revenis al la perdita gotika formo danke al rekonstruo fine de la 19-a kaj komence de la 20-a jarcento fare de la arkitekto Conrad Steinbrecht {{prononco\|'''ŝtaj'''nbre''h''t). En la jaro [[1945]] Marienburg / [[Malbork]] revenas al Pollando kaj rericevas sian polan nomon Malbork. La kastelo denove grandparte estis ruinigita fine de la [[Dua Mondmilito]]. Daŭras ĝis nun la intensiva restaŭrado kaj rekonstruo de la kastelo, fare de interalie de lia direktoro Arkadiusz Binnebesel (esperantisto, filo de Bernard Binnebesel kiu en la jaro [[1909]] kunfondis Esperanto-rondon en Marienburg / Malborko). En la [[1997]] j la arkitektura ensemblo de la kastelo honorigita per la enskribo sur la prestiĝa Registro de [[Monda Kulturheredaĵo de Unesko]]. Nun administras la fortreson ĉe la rivero Nogat la Kastela Muzeo en Malborko fondita en la [[1961]] j. La ĉefaj taskoj de la muzeo estas la protekto de la historiaj valoroj de la kastelo, gvidado de konservadaj kaj esploraj laboroj, kolektado de la valoraĵoj por la konstantaj kaj portempaj ekspozicioj kaj ankaŭ la eduka tasko. La muzeo disponas je 23 kolektoj en kampo de arto, arkitekturo, arta metio kaj historio. La plej interesaj estas la kolektoj de: sukcenelfaraĵoj, armilaro, numismatikaĵoj, skulptarto kaj la detaloj de arkitekturo. Krom la ĉefa aktivado, la muzeo organizas simpoziojn, artajn kaj edukajn aranĝojn ekzemple koncertojn, teatraĵojn, kaj eĉ historiajn spektaklojn subĉielajn – i.a. “La sieĝo de Malborko”. La kastelo ĉe la rivero Nogat ofte servas kiel dekoracio por fari filmojn (televido, kinematografio). Vespere dum la someraj monatoj la vizitantoj povas admiri la spektaklon “Lumo kaj Sono”. Linio 329: == Fotaro == {{Granda dosiero\|Marienburg 2004 Panorama.jpg\|2000px\|La panoramo de la kastelo ''Marienburg'' / ''Malbork'' en 2004}} <center><gallery perrow=5> Dosiero:Malbork 1.jpg\|<center>la kastelo ''Marienburg'' / ''Malbork'', flanke de okcidento (13-a jc) Dosiero:Malbork Die Gartenlaube 1859.JPG\|<center>la kastelo ''Marienburg'' / ''Malblork'', ĉirkaŭ la jaro [[1859]] Dosiero:Malbork zamek2.JPG\|<center>parto de la Meza Kastelo - La Palaco de la ordenestroj Dosiero:Salza,Feuchtwangen,Kniprode,Hohenzollern.JPG\|Kvar statuoj de ordenestroj starantaj sur la korto de la Meza Kastelo, de maldekstre: Salza, Feuchtwangen, [[Winrich von Kniprode\|Kniprode]] kaj Alberto aŭ [[Albreĥto (Prusio)\|Albreĥto]] el la imperiestra dinastio [[Hohencolernoj]] Linio 339: Dosiero:Malbork-refektarz.jpg\|<center>la Granda Refektorio en la Meza Kastelo Dosiero:Malbork Refektarz Letni 02.jpg\|<center>la Somera Refektorio en la [[Palaco]] de la ordenestroj Dosiero:Polish artillery during siege of Malbork in 1410.PNG\|<center>pola artilerio kanonpafas la kastelon ''Marienburg'' / ''Malbork'' dum la [[sieĝo]] en [[1410]] post la [[Batalo de Grunwald]] Dosiero:Malbork (DerHexer) 2010-07-14 354.jpg\|<center>[[Akvoturo]] el la jaro [[1905]] Dosiero:Malbork synagogue 01.jpg\|<center>historia foto de la [[sinagogo de Marienburg]], en la jaro [[1938]] bruligita kaj detruita fare de nazioj dum la [[Kristala Nokto]]

Malbork: Malsamoj inter versioj