John Ronald Reuel Tolkien: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
→Tolkien, Esperanto kaj Eŭropo: +rimarko pri la leteroskizo |
Alifono (diskuto | kontribuoj) →Tolkien, Esperanto kaj Eŭropo: kritiko |
||
Linio 40:
== Tolkien, Esperanto kaj Eŭropo ==
- Tolkien eklernis Esperanton proks. en 1907 kaj verketis en Esperanto en 1909.
Tolkien havis kontakton kun Esperanto ĉefe en la periodoj 1907 - 1909 kaj 1930 - 1933. Li kiel junulo lernis Esperanton, kun kiu li konatiĝis per de la 'Officers' Training Corps' kaj la [[Skolta]] movado de Lord Baden-Powell; li faris notojn en Esperanto en 1909, en la aĝo de 17 jaroj ("The Book of the Foxrook").<ref>Vd. la prezenton de artikolo de Cilli sur [https://tolkieniano.blogspot.de/2016/04/j-r-r-tolkien-esperantist-before.html J.R.R. Tolkien the Esperantist. Before the arrival of Bilbo Baggins.]; la artikolo aperos/is en libro de Arden R. Smith, Patrick H. Wynne kaj Oronzo Cilli kun la menciita titolo. Jen [http://parmadili.skf.org.pl/elendili/esperanto.jpg paĝo el liaj manskribitaj notoj "The Book of the Foxrook"] (somero 2009); la kajero troviĝas en la 'Bodleian Library' en Oksfordo; ili estas ĝis nun neeldonitaj.</ref> Li mem skribis en 1932, ke li lernis la gramatikon kaj strukturon de Esperanto kaj legis multajn tekstojn en ĝi - sed la trovitaj notoj el 1909 montras, ke almenaŭ tiam li kapablis ankaŭ skribi en Esperanto.<ref name="Tolkien1932">"I take an interest, as a philologist, and as every philologist should, in the international-language movement (...)"; (I am) "sympathetic to the claims of Esperanto in particular." "I can neither write nor speak the language. I know it, as a philologist would say, in that 25 years ago I learned and have not forgotten its grammar and structure, and at one time read a fair amount written in it (...)". Artikolo "[http://tolkiengateway.net/w/images/0/03/A_Philologist_on_Esperanto.png A philologist on Esperanto]", The British Esperantist, Vol. 28, May 1932. [http://tolkiengateway.net/wiki/A_Philologist_on_Esperanto Prezento de la artikolo ĉe tolkiengateway.net]. Detala traktado de la letero kaj cirkonstancoj en [https://tolkieniano.blogspot.de/2014/03/the-educational-value-of-esperanto-word.html "The Educational Value of Esperanto: The word of Tolkien in The British Esperantist 1933]" de Oronzo Cilli. Kp. ankaŭ [http://www.tolkienbooks.net/html/esperanto.htm Tolkien: The Esperantist?] </ref>▼
Tolkien havis kontakton kun Esperanto ĉefe en la periodoj 1907-1909 kaj 1930-1933. Li kiel junulo lernis Esperanton, kun kiu li konatiĝis per de la 'Officers' Training Corps' kaj la [[Skolta]] movado de Lord Baden-Powell; li faris notojn en Esperanto en 1909, en la aĝo de 17 jaroj ("The Book of the Foxrook").<ref>Vd. la prezenton de artikolo de Cilli sur [https://tolkieniano.blogspot.de/2016/04/j-r-r-tolkien-esperantist-before.html J.R.R. Tolkien the Esperantist. Before the arrival of Bilbo Baggins.]; la artikolo aperos/is en libro de Arden R. Smith, Patrick H. Wynne kaj Oronzo Cilli kun la menciita titolo. Jen [http://parmadili.skf.org.pl/elendili/esperanto.jpg paĝo el liaj manskribitaj notoj "The Book of the Foxrook"] (somero 2009); la kajero troviĝas en la 'Bodleian Library' en Oksfordo; ili estas ĝis nun neeldonitaj.</ref>
- Li diris kaj skribis multajn afablaĵojn pri Esperanto ĉirkaŭ 1930/32.
▲
En sia konferenca prelego "A secret vice" (1931) pri sia inklino al lingvo-kreado li diris enkonduke, ke li persone estas "kredanto je 'artefarita' lingvo, ĉiukaze por Eŭropo"; li detaligas, ke tio estas kredado "je ĝia dezirindeco, kiel unu afero antaŭe necesa por la unuiĝo de Eŭropo, antaŭ ol ĝi estas glutita de ne-Eŭropo" same kiel "pro multaj aliaj bonaj kaŭzoj". Li "specife ŝatas Esperanton", ne laste, ĉar ĝi estas kreaĵo de unu homo.<ref>J. R. R. Tolkien [http://faculty.smu.edu/bwheeler/tolkien/online_reader/T-ASecretVice.PDF A secret Vice]. Prelego el 1931</ref>
Linio 46 ⟶ 52:
En [http://tolkiengateway.net/w/images/0/03/A_Philologist_on_Esperanto.png letero al la Brita Esperanto-Asocio] Tolkien skribis en 1932, ke li "interesiĝas, kiel filologo, kaj kiel ĉiu filologo devus, pri la internaci-lingva movado" kaj ke li simpatias speciale kun la asertoj de Esperanto. Li informas, ke 25 jarojn pli frue li lernis kaj li ne forgesis la gramatikon kaj strukturon de Esperanto, kaj ke li legis sufiĉan kvanton skribitan en ĝi ("a fair amount").<ref name="Tolkien1932" />
=== Kritiko ===
Kelkfoje oni citas t.n. "leteron" de Tolkien el 1956; fakte temas nur pri nefinita skizo de letero, kiu troviĝis en lia postlasaĵo. Ne klaras, ĉu la letero estis entute sendita.
<!-- Konsiderante la neklarecon pri tiu teksto mi forigas la elstarigon. Lu Wunsch-Rolshoven, 2017-01-29 {{Cquote| -->
Linio 55 ⟶ 62:
Volapük, Esperanto, Ido, Novial, &c &c are dead, far deader than ancient
unused languages, because their authors never invented any Esperanto legends." El [https://timedotcom.files.wordpress.com/2014/12/the_letters_of_j.rrtolkien.pdf THE LETTERS OF J. R. R. TOLKIEN] A selection edited by Humphrey Carpenter with the assistance of Christopher Tolkien. Harper Collins. 2006
<!-- De kie venas tio??? Estus el The letters of JRR Tolkien- Tolkien considered languages inseparable from the mythology associated with them, and he consequently took a dim view of auxiliary languages: In 1930 a congress of Esperantists were told as much by him, in his lecture A Secret Vice, "Your language construction will breed a mythology", but by 1956 he concluded that "Volapük, Esperanto, Ido, Novial, &c, &c, are dead, far deader than ancient unused languages, because their authors never invented any Esperanto legends" [56]. --></ref>
<!-- |4=el nefinita skizo de letero de J. R. R. Tolkien al iu Mr. Thompson, 1956; ne klaras, ĉu la letero estis fakte sendita.}} -->
Supozeble ne estas saĝe tiri tro grandajn konkludojn el privata leterskizo, kies teksto eble neniam sendiĝis. Aldone indas konsideri la fakton, ke Esperanto fariĝis vivanta lingvo, dum la aliaj nomitaj lingvoprojektoj ne aŭ apenaŭ; same la lingoskizoj de Tolkien. Ĉe vivanta lingvo la legendojn kreas ties uzantoj. Eblas pridubi ĉu la Esperanto-legendoj helpintus al la postvivo de la aliaj nomataj lingvoj kiel Volapuko... Esperanto viviĝintis intertempe kaj havas ne malmultajn denaskajn parolantojn <ref>Lu Wunsch-Rolshoven (en Yahoo diskutgrupo informado) - Fakte Tolkien skribis en Esperanto (1909). Estis:Ŝajne Tolkien legis sufiĉe multe en Esperanto. Artikoloj pri fikciaj lingvoj, la 2-an februaro 2017</ref>
== Verkoj ==
| |||