Citadelo Hohensalzburg: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
eNeniu resumo de redakto
Linio 1:
 
La '''Fortreso Hohensalzburg''' (germane: ''Festung Hohensalzburg'') troviĝas sur la Festungsberg, malgranda monteto en la aŭstra grandurbo [[Salcburgo]]. Starigite laŭ peto de la [[princĉefepiskopujo Salcburgo|salcburgaj princĉefepiskojpoj]] kun longo de 250 m (820 ft) kaj larĝo de 150 m (490 ft), ĝi estas unu el la plej grandaj mezepokaj kasteloj en Eŭropo.
[[File:12-10-31-salzburg-by-RalfR-07.jpg|thumb|La fortikaĵo Hohensalzburg]]
La '''FortresoFortikaĵo Hohensalzburg''' (germane: ''Festung Hohensalzburg'') troviĝas sur la ''Festungsberg'', malgranda monteto en la aŭstra grandurbo [[Salcburgo]]. Starigite laŭ peto de la [[princĉefepiskopujo Salcburgo|salcburgaj princĉefepiskojpojprincĉefepiskopoj]] kun longo de 250 m (820 ft) kaj larĝo de 150 m (490 ft), ĝi estas unu el la plej grandaj mezepokaj kasteloj en Eŭropo.
 
== Historio ==
===Komencoj===
Konstruado de la fortikaĵo komenciĝis en 1077 sub ĉefepiskopo Gebhard von Helfenstein. Tiu origina dezajno estis nur baza kastelmuro kun ligna muro. En la [[Sankta Romia Imperio]], la ĉefepiskopoj de Salzburg jam estis potencaj politikaj figuroj kaj ili vastigis la kastelon por protekti siajn interesojn. La konflikto de Gebhard kun imperiestro [[Henriko la 4a4-a (Sankta Romia Imperio)|Henriko la 4-a]] dum la [[Investitura polemiko]] influis la vastiĝon de la kastelo, ĉar la ĉefepiskopo prenasprenis la flankon de [[Gregorio la 7-a]] kaj la germana kontraŭ-reĝareĝo Rudolf of Rheinfelden (Rudolf de Rheinfelden). La kastelo estis iom post iom vastigita dum la sekvaj jarcentoj. La ringaj muroj kaj turoj estis konstruitaj en 1462 sub princo-ĉefepiskopo Burkhard la 2-a von Weißpriach.
Princo-ĉefepiskopo [[Leonhard von Keutschach]] dum sia periodo de 1495 ĝis 1519 plue vastigis la kastelon. Lia helpanto [[Matthäus Lang von Wellenburg]], kiu estis pli poste sukcedanto al Leonhard, en 1515 skribis priskribon de ''Reisszug'', tre frua kaj primitiva [[funikularo]] kiu disponigis frajtaliron al la supra korto de la kastelo. La linio daŭre ekzistas, kvankam en ĝisdatigita formo, kaj estas verŝajne la plej maljuna funkcia fervojo en la mondo.
La nura tempo kiam la fortikaĵo fakte venis sub sieĝon estis dum la Germana Kamparana Milito en 1525, kiam grupo de ministoj, farmistoj kaj urbanaro provis forpeli PrincePrinco-Archbishopĉefepiskopon Matthäus Lang, sed ne konkeris la kastelon. En 1612 la senpovigita ĉefepiskopo [[Wolf Dietrich von Raitenau]] mortis ĉi tie en malliberejo. Dum la [[Tridekjara milito]] ĉefepiskopo [[Paris von Lodron]] fortigis la defendojn de la urbo, inkluzive de Hohensalzburg. Li aldonis diversajn partojn al la fortikaĵo, kiel ekzemple la pulvbutikoj kaj kromaj enirdometoj. La fortikaĵo estis transcedita sen batalo al francaj soldatoj sub generalo Jean Victor Marie Moreau dumMilitodum Milito de la Dua koalicio en 1800 kaj la lasta princo-ĉefepiskopo [[Hieronymus von Colloredo]] fuĝis al Vieno. En la 19-a jarcento, ĝi estis utiligita kiel kazerno, stokaddeponejo kaj kelkarcero antaŭ funkciĉeso kiel kiel armea antaŭposteno en 1861.
===Novaj funkcioj lastatempe===
Hohensalzburg-kastelo estis plibeligita ekde la malfrua 19-a jarcento kaj iĝis grava vidindaĵo kun la Festungsbahn-funikularo: ĝi malfermiĝis en 1892, gvidante supren de la urbo ĝis ''Hasengrabenbastei''. Ĝi hodiaŭ staras kiel unu el la plej bonaj konservitaj kasteloj en Eŭropo.
Dum la frua 20-a jarcento ĝi estis utiligita kiel malliberejo, tenante italajn militkaptitojn dum la [[Unua mondmilito]] kaj naziajn aktivulojn antaŭ [[Anschluss]].
==Interno==
La fortikaĵo konsistas el diversaj aloj kaj korto. La loĝejoj de la princo-episkopo situas en la tielnomita "Hoher Stock" (alta planko).
===Salzburg-Salcburga virbovo===
La Kraut-turo''Krautturm'' (pulvoroturopulvoturo) enhavas grandan aerofonon[[aerofono]]n de pli ol 200 pipoj kiu estas nomita la "Salzburg-Salcburga virbovo" (Salzburger Stier). Tiu enorma mekanika organoorgeno estis konstruita en 1502 fare de ĉefepiskopo Leonhard von Keutschach. Ĝi estis renovigita fare de Rochus Egedacher en 1735. De Palmofesto ĝis la 31-a oktobro la "Salzburg-Salcburga virbovo" estas ludata esti ĉiutagaĉiutage je la horoj 7-a, 11-a kaj je18-a la 18ahoroj. La aerofono tiel iniciatis la ludadon de la kariljono ĉe Residenz-placo kaj finis ĝin denove. Unu el la plej famaj kabaredprezoj de Aŭstrio estas nomita laŭ ĝi.
===Ora Halo===