Manĉuroj: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [nekontrolita versio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
RG72 (diskuto | kontribuoj) |
8zu (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto |
||
Linio 18:
La '''manĉuroj''' aŭ '''manĉuoj''' ([[manĉura lingvo|manĉure]]: [[Dosiero:Manjui gisun.svg|10px]] Manju; [[ĉina lingvaro|ĉine]]: 满族; [[pinjino|pinjine]]: Mǎnzú, [[mongola lingvo|mongole]]: Манж, [[rusa lingvo|ruse]]: Маньчжуры) estas [[etno|etna]] grupo de [[Manĉurio]], en la nuntempa nordorienta [[Ĉina Popola Respubliko]]. La manĉuroj altiĝis potencon en la [[17-a jarcento]] en Ĉinio kaj establis la manĉuran [[Qing-dinastio]]n, kiu tenis potencon ĝis la jaro [[1911]], kiam la [[monarĥio]] elpeliĝis por cedi la vojon al [[respubliko|respublika]] [[registaro]].
Nuntempe, manĉuroj estas la tria plej granda etna grupo en Ĉinio post la [[hanoj]] kaj [[ĝŭangoj]]<ref>{{Cite book|author=国务院人口普查办公室|title=中国2010年人口普查资料（上中下）|year=2012|publisher=中国统计出版社|isbn=978-7-5037-6507-0}}</ref>. Malgraŭ ĉi tio, manĉuroj estas tre asimilitaj kun la hanoj; la plejparto el tiuj kiuj registriĝas kiel manĉuroj havas nur parte manĉuran genealogion, kaj la [[manĉura lingvo]] rezulte estas en danĝero.
== Historio ==
Linio 28:
== Kulturo ==
=== Lingvo ===
{{Ĉefartikolo|Manĉura lingvo}}La lingvo de la manĉuro estas la [[manĉura lingvo]], ano de la [[Tungus-manĉura lingvaro]], [[Altaja lingvaro|Altaja superlingvaro]]. Dum Qing-dinastio, ĝi uziĝis kiel oficiala lingvo de la registaro, do ĝi nomiĝis "la regula lingvo" aŭ la Qing-a lingvo. Dum la rego de Imperiestro Qianlong oni reguligis la lingvon kiel la "Imperia Nova Qing-a Lingvo".
Manĉura lingvo havas multe da dialaktoj en diversaj lokoj, ekzemple [[Pekino]], [[Ŝenjango|Ŝengkino]], [[Vladivostok|Ninguta]], ktp.
=== Skribositemo ===
La prapopolo de Manĉuro, la [[Ĵurĉeno]], foje inventis skribositemon kaj ĝin popularigis dum la Jin-dinastio. Sed poste la skribositemon malaperis pro han-iĝo de la ĵurĉenoj en mez-Ĉinio kaj mongol-igo de tiuj en la nord-oriento. Poste, Nurĥaĉi sentis maloportunon ke la lingvo ne havis sian propra skribosistemon kaj ordonis stabuloj skribi la manĉuran lingvon en la [[mongola alfabeto]]. Tiu skribosistemon oni nomis la "malnova manĉura skribo". Saĝulo [[Dahai]] plibonigis la skribosistemon kaj tio faris la "nova manĉura skribo".
=== Famaj manĉuroj ===
* Nurĥaĉi. Ĵurĉena ĉefulo kiu fondis la Qing-dinastion.
== Vidu ankaŭ ==
| |||