Manĉuroj
La manĉuroj aŭ manĉuoj (manĉure: 
Manju; ĉine: 满族; pinjine: Mǎnzú, mongole: Манж, ruse: Маньчжуры) estas etna grupo de Manĉurio, en la nuntempa nordorienta Ĉina Popola Respubliko. La manĉuroj altiĝis potencon en la 17-a jarcento en Ĉinio kaj establis la manĉuran Qing-dinastion, kiu tenis potencon ĝis la jaro 1911, kiam la monarĥio elpeliĝis por cedi la vojon al respublika registaro.
| Manĉuroj Manĉure: ĉine: 满族 | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||
| Suma populacio | ||||||
|
10 430 000 (en 2010) | ||||||
| Ŝtatoj kun signifa populacio | ||||||
| ||||||
| Lingvo(j) | ||||||
| Preskaŭ ĉiuj norma ĉina, tre malmultaj manĉura | ||||||
| Religio | ||||||
| Ateoj, ŝamanistoj, budhistoj, malmultaj kristanoj | ||||||
| Parencoj | ||||||
| Evenkoj, ksiboj, aliaj tungusoj | ||||||
Nuntempe, manĉuroj estas la tria plej granda etna grupo en Ĉinio post la hanoj kaj ĝŭangoj[1]. Malgraŭ ĉi tio, manĉuroj estas tre asimilitaj kun la hanoj; la plejparto el tiuj kiuj registriĝas kiel manĉuroj havas nur parte manĉuran genealogion, kaj la manĉura lingvo rezulte estas en danĝero.
HistorioRedakti
Antaŭ-dinastia historioRedakti
Qing-dinastioRedakti
ManĉukuoRedakti
Moderna historioRedakti
KulturoRedakti
LingvoRedakti
La lingvo de la manĉuro estas la manĉura lingvo, ano de la Tungus-manĉura lingvaro, Altaja superlingvaro. Dum Qing-dinastio, ĝi uziĝis kiel oficiala lingvo de la registaro, do ĝi nomiĝis "la regula lingvo" aŭ la Qing-a lingvo. Dum la rego de Imperiestro Qianlong oni reguligis la lingvon kiel la "Imperia Nova Qing-a Lingvo".
Manĉura lingvo havas multe da dialaktoj en diversaj lokoj, ekzemple Pekino, Ŝengkino, Ninguta, ktp.
SkribositemoRedakti
La prapopolo de Manĉuro, la Ĵurĉeno, foje inventis skribositemon kaj ĝin popularigis dum la Jin-dinastio. Sed poste la skribositemon malaperis pro han-iĝo de la ĵurĉenoj en mez-Ĉinio kaj mongol-igo de tiuj en la nord-oriento. Poste, Nurĥaĉi sentis maloportunon ke la lingvo ne havis sian propra skribosistemon kaj ordonis stabuloj skribi la manĉuran lingvon en la mongola alfabeto. Tiu skribosistemon oni nomis la "malnova manĉura skribo". Saĝulo Dahai plibonigis la skribosistemon kaj tio faris la "nova manĉura skribo".
Famaj manĉurojRedakti
- Nurĥaĉi. Ĵurĉena ĉefulo kiu fondis la Qing-dinastion.
Vidu ankaŭRedakti
ReferencojRedakti
- ↑ 国务院人口普查办公室. (2012) 中国2010年人口普查资料（上中下）. 中国统计出版社. ISBN 978-7-5037-6507-0.