Blokpartio: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
RG72 (diskuto | kontribuoj)
korektis lingvajn fuŝojn
eNeniu resumo de redakto
Linio 1:
La '''Blokpartio''' origine nomiĝas partio, kiu estas parto de elektobloko, tamen nun generaleĝenerale tiel nomiĝas partio, kiu eniras registaron ĉe [[Aŭtoritatismo|aŭtoritata]] aŭ [[Totalismo|totalisma]] reĝimo sen esti gvidanta partio. Ĉeesto de blokpartioj diferencigas tiajn sistemojn de [[unupartiismo|unupartia ŝtato]], kvankam plej ofte ili ne estas konsiderataj opozicio aŭ alternativa povoforto. Historie, blokpartioj ofte aperis kaj aktivas en multaj [[socialisma ŝtato|socialismaj ŝtatoj]] kaj [[militreĝimo]]j.
 
La vorto ''Blokpartio'' devenas de la [[germana lingvo|germana]] vorto ''Blockpartei'', kiun oni origine aplikis al membropartioj de la Nacia Fronto, elektobloko en [[GDR]]). Poste kiam blokpartioj perdis realan politikan potencon, kiu koncentriĝis ĉe [[Socialista Unueca Partio de Germanio]] (SED), la signifo de la vorto ŝanĝiĝs al "satelita partio (sub la diktatura reĝimo)". En [[Orienta Azio]] kiel [[Ĉinio]], oni nomas tion '''satelita partio''' ({{zh}} 卫星党).
Linio 9:
La blokpartioj ekzistis en pluraj socialismaj ŝtatoj kiel [[GDR]], [[Ĉeĥoslovakio]], [[Pollando]], [[Bulgario]], kie nemarksismaj partioj akceptis ombrelan rolon de la [[komunisma partio]]. Ili nominale reprezentis kamparanojn, intelektulojn ktp, tamen ili ne povis atingi politikan potencon tra parlamenta baloto. Komunistaj partioj ofte uzis "elektoblokon" kiel Nacia Fronto (GDR, Ĉehoslovakio), por gvidi kaj limigi tiajn partiojn. Nuntempe blokpartia sistemo plu funkcias en [[Ĉina Popola Respubliko]], kie [[Ĉina Komunista Partio]] estas la ĉefa, sed ne sola partio kaj milionoj da komunistoj anas en aliaj partioj. Ankaŭ aliaj socialismaj ŝtatoj kiel [[Vjetnamio]], [[Laoso]], [[Nordkoreio]] uzas blokpartian sistemon.
 
Ekzistas unika ekzemplo kiam blokpartio akiris gvidan povon. Dum la parlamenta baloto en GDR en [[1989]] la gvidanta SED malvenkis kaj blokpartioj kiel KristianaKristana Demokrata Unio gajnis gvidantajn seĝojn en la parlamento. Tiuj partioj dekretisdecidis [[Germania reunuiĝo|unuiĝon]] kun [[Federacia Respubliko Germanio]].
 
Kaze de transiro al demoktrata plurpartia sistemo, la blokpartioj transformiĝas al ordinaraj partioj, kiuj povas krei aliancojn kun aliaj politikaj fortoj. Ekzemple, kiam la pola sindikato [[Solidareco (Pollando)|Solidareco]] gajnis plejparton de la seĝoj en baloto en 1989, la satelitaj partioj kiel Pola Unuigita Popola Partio subtenis ĝin kaj transformiĝis al normalaj parlamentaj partioj.