Konstantin Kristoforidhi: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Alifono (diskuto | kontribuoj) |
Alifono (diskuto | kontribuoj) Vivkuro kaj referencoj |
||
Linio 1:
{{Informkesto homo}}
'''Konstantin Kristoforidhi''' (ankaŭ '''Konstandin Kristoforidhi'''; griechisch Κωνσταντίνος Χριστοφορίδης ''Konstandínos Kristoforídhis)'', naskiĝis en [[Elbasan]], aktuala [[Albanio]], en [[1827]], mortis en [[1895]]
== Vivkuro ==
Li naskiĝis en Elbasan kaj ekde 1847 studis ĉe greklingva la gimnazio Zosimea en [[Ioanino (provinco)|Ioannina]], aktuale en [[Grekio]], kie li helpis al Johann Georg von Hahn lerni la albanan kaj verki germanan-albanan vortaron<ref>(angla) Robert Elsie, A Biographical Dictionary of Albanian History (bibliografia vortaro de albana historio), I.B.Tauris, 2012, p. 257. <nowiki>ISBN 978-1-78076-431-3</nowiki>. </ref>. En 1856 aŭ 1857 li aliĝis al Protestanta eklezio en Izmir post kiam li konvertiĝis al Protestantismo, tiel fariĝante la unua albana protestanto<ref>(angla) "Smyrna Station". The Gospel in Turkey: being the third annual report of the Turkish Missions-Aid Society: 20–21. 1857.</ref>.
Kristoforidhi studis en greka gimnazio en [[Ioanino|Ioannina]], aktuale en [[Grekio]]. Li ĉefe okupiĝis pri la disvastigo de la albana lingvo en lernejoj. Li estas konata por esti la unua moderna aŭtoro de libroj pri la '[[Geg-albana lingvo|gegiska]]' t.e. regiona varianto de la albana lingvo. La unua libro en tiu lingvo, kiun li publikigis en 1867 estis publikigita poste en la [[Tosk-albana lingvo|toskalbana]] varianto unu jaron poste. La plej grava verko de Kristoforidhis estis "''Vortaro de la albana lingvo''"<ref>(angla) [https://www.scribd.com/doc/86997/Albanian-literature-in-Greek-script- Albanian literature in Greek script], la 20-an de oktobro 2013 ĉe [https://web.archive.org/web/20131020053434/http://www.scribd.com/doc/86997/Albanian-literature-in-Greek-script- Wayback Machine].</ref>. Li estis defendanto de la teorio, ke la albana lingvo havas [[Pelasgoj|pelasgan]] originon.▼
Li iris al Istanbul en [[1857]], kaj skizis ''Memorandumon por la albana lingvo.'' Li restadis en [[Malto]] ĝis [[1860]] en protestanta seminario, finigante la tradukon de la [[Nova Testamento]] en la toska kaj gega lingvovariantoj (vidu kategorion : albana lingvaro). Li estis helpita de Nikolla Serreqi el [[Shkodër]] kun la gega versio de la Nova Testamento. Nikolla Serreqi estis same instiganto por uzado de la latina alfabeto, kiu estis jam uzata de pli fruaj verkistoj de la albana literaturo kaj Kristoforidhi ĉirkaŭbrakis la ideon de la latina alfabeto<ref>(angla) ''Lloshi, Xhevat (2008). Rreth Alfabetit te Shqipes. (Pri alfabeto de la albana), Logos,'' pp.14-15</ref>.
Li iris al Tunis, kie li laboris kiel instruisto ĝis 1865, kiam reprezentanto de Brita kaj Fremda Biblia Asocio kontraktis lin labori por la kompanio por produkti Bibliajn tradukojn al la Albana. Li publikigis en 1866 la unuan Gegan tradukon de kvar Evangelioj kaj Aktojn de Apostuloj; post multaj jaroj, li daŭrigis lian laboron, publikigante en la Toska kaj Gega dialektoj La Psalmoj (1868, 1869); Nova Testamento (1879, 1869), ''Genezo kaj Eksodo'' (Toske, 1880); ''Deuteronomio'' (Toske, 1882); La Proverboj kaj la Libro de ''Isaio'' (Toske, 1884).
Lia plej grava verko, La Vortaro de la Albana Lingvo (Greke: Λεξικόν της Αλβανικής Γλώσσης) – (Albane: ''Fjalori i Gjuhës Shqipe''), estis publikigita en Ateno, Grekio, en 1904, 25 jarojn post kiam ĝi estis skizita de Kristoforidhi kaj post lia morto. Ĝi estis skribita en la Greka.<sup>[5]</sup>
Li scipovis la Albanan (Toskan kaj Gegan dialektojn), la Grekan, la Latinan, la Hebrean, la Anglan, la Italan, la Turkan, la Bulgaran, la Araban, la Francan, la Germanan.
▲
== Verkaro ==
''Istoria e shkronjësë shënjtëruarë
Λεξικὸν τῆς ἀλβανικῆς γλώσσης ''Lexikon tēs albanikēs glōssēs'' (
Γραμματική τῆς γλώσσης κατὰ τὴν τοσκικὴν διάλεκτον ''Grammatikē tēs glossēs kata tēn toskikēn dialekton'' (1882)
''Abetare
== Muzea domo Konstantin Kristoforidhi ==
| |||