30-a de januaro: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
RG72 (diskuto | kontribuoj)
Neniu resumo de redakto
→‎Eventoj: septaga milito finita senrezulte
Linio 13:
* [[1606]]: [[Londono]]: ekzekuto de la unuaj kvar kondamnitoj, kiuj partoprenis [[Pulva konspiro|pulvan konspiron]]
* [[1648]]: [[Hispanio]] agnoskis sendependecon de [[Respubliko de la Sep Unuiĝintaj Provincoj]]
* [[1649]]: En [[Londono]] laŭ ordono de [[Oliver Cromwell]] oni [[senkapigo|senkapigis]] "[[tirano]]n, [[perfido|perfidulon]] kaj malamikon de la popolo", reĝon de Anglio kaj Skotlando - [[Karlo la 1-a (Anglio)|Karlo la 1-a]] - baldaŭ oni forigis [[monarkio]]n kaj [[Ĉambro de Lordoj|Ĉambron de Lordoj]]
* [[1661]]: [[Anglio]]: en datreveno de la ekzekuto de reĝo [[Karlo la 1-a (Anglio)|Karlo la 1-a]] kadavro de [[Oliver Cromwell]] estis eltombigita kaj publike [[pendumo|pendigita]]
* [[1667]]: [[Pollando]] kaj [[Rusa Carlando]] subskribis [[armistico]]n de Andrusovo (nun [[Smolenska provinco]]) - ĝi stabiligis [[landlimo]]jn de la [[Respubliko de Ambaŭ Nacioj]] por preskaŭ cent jaroj disdividante [[Ukraino]]n laŭ maldeksta kaj dekstra flankoj de [[Dnestro]]
Linio 19:
* [[1868]]: [[Meteorŝtono]] devenanta de [[asteroido]] [[6 Hebo|Hebo]] falis proksime al [[Pułtusk]], videbla en la tuta Pollando, de [[Vroclavo]] ĝis [[Lvovo]] kaj [[Kaliningrado]]
* [[1889]]: [[Kronprinco Rudolf Habsburg]] [[sinmortigo|sinmortigis]] sin kune kun sia amatino
* [[1912]]: Bolŝevika [[Rusia Socialdemokrata Partio]] (bolŝevika) fondiĝis
* [[1919]]: [[Septaga milito]]: senrezulte finiĝis pola-ĉeĥoslovaka batalo de Skoczów ([[Teŝinio]])
* [[1920]]: Germana batalgrupo [[murdo|murdis]] en [[Supra Silezio]] polan aktivulon pri [[sendependeco]] - Piotr Niedurny
* [[1922]]: '''En [[Hago]] inaŭguris agadon [[Internacia Kortumo|Internacia Konstanta Kortumo]]''', kreita kadre de la [[Ligo de la Nacioj]]
Linio 25 ⟶ 26:
* [[1932]]: [[Aldous Huxley]] eldonis [[romano]]n [[Mirinda Nova Mondo|''Mirinda nova mondo'']]
* [[1933]]: [[Adolf Hitler]] iĝis regna kanceliero en [[Germanio]].
* [[1937]]: Adolf Hitler anoncis nuligon de la germana subskribo de la [[Traktato de Versajlo]]
* [[1937]]: En [[Moskvo]] finiĝis la proceso de 17 ĉefaj komunistoj akuzitaj pri komploto kun [[Lev Trockij]] kontraŭ la registaro - 13 el ili estis kondamnitaj al [[mortpuno]]
* [[1939]]: [[Kanceliero]] de [[Nazia Germanio]] '''[[Adolf Hitler]] dum sia parolado en [[Reichstag]] anoncis [[holokaŭsto|neniigon]] de [[judoj]] en [[Eŭropo]]''' kaze de eksplodo de nova [[milito]]
Linio 32 ⟶ 33:
** [[Parizo]]: "Le Temps" en korespondaĵo el [[Ĉernivco]] skribis pri situacio en Pollando sub soveta [[okupado]], ke grandparte [[Ruĝa Armeo]] estis retirigita kaj en vilaĝoj loka [[milico]] malarmigita - kion komentis soveta porparolanto, ke malamikoj de la popolo sukcis estigi maltrankvilojn, kion niaj komunistaj milicanoj tro severe subpremis, ĉar 40 personojn oni mortigis en Zbaraż (nord-oriente de la nuna [[Ternopilo]]) kaj dum 3 tagoj ne veturis [[trajno]]j; de [[Budapeŝto]] "[[Wieści Polskie]]" informis, ke de nun ĝistiama duonsemajnrevuo aperos trifoje semajne kiel unusola pola sendependa revuo en [[Mez-Eŭropo]]
** [[1941]]: Regopovoj de ĜG malpermesis eldoni katolikan monatrevuon fonditan de [[Maksimiliano Kolbe]]; en Varsovio konspira "[[Biuletyn Informacyjny]]" publikigis vastan artikolon ''Kial ni devus [[bojkoto|bojkoti]] [[kino]]n?''
** [[1942]]: '''[[Kontraŭpolismo]]''': Greiser dum politika manifestacio en [[Poznań]] diris: ''[[Poloj]] estas por ni nur [[laborforto]], nenio plu''; - en [[Varto]]-Lando oni malpermesis al poloj kaj [[ukrainoj]], devenantaj de [[Ĉefgubernio|ĜG]], studi en [[Universitato]] de [[Nazia Germanio]]
** [[1943]]: Germanaj ĝendarmoj pafmortigis en Wojciechów 5 personojn; [[Pola Enlanda Armeo]] surmurigis en [[Varsovio]] [[afiŝo]]jn anoncantajn la 30-an de januaro [[libera tempo]], lige al la 10-a datreveno de [[Hitler]]a regado - la anonco kaŭzis senorientiĝon de civilaj germanoj kaj furiozecon de germanaj regopovoj; grupo de Juda Batal-Organizo nokte de la 29-a/30-a perforte prenis de la kaso de [[Varsovia geto]] ĉ. 100 mil [[zloto]]jn
** [[Roma Kurio]] en [[Vatikano]] turnis sin al ambasadejo de [[Apostola Seĝo]] en [[Berlin]] por plibonigi situacion de polaj trudlaboristoj en [[Nazia Germanio]]; [[Karl Dönitz]] iĝis ĉefkomandanto de la germana [[mararmeo]] - Kriegsmarine
** [[1944]]: Germanoj solene festis sur enkorpigitaj teritorioj la datrevenon de rego-transpreno fare de [[Hitler]] - reprezentantoj de [[Nacisocialisma Germana Laborista Partio]] ĉie esprimis konvinkon pri venko de [[Nazia Germanio]] en la daŭranta milito
** Usona armeo liberigis [[Majuro]]n, ĉefurbon de [[Marŝala Insularo]]
** [[1945]]: [[Ruĝa Armeo]] liberigis polajn urbojn: [[Krajenka]], [[Kwidzyn]], [[Międzyrzecz]] kaj [[Złotów]] (kutime post 3 tagoj enmarŝis [[NKVD]]-taĉmentoj, kiuj per [[teroro]] komencis okupadon de Pollando); ne malproksime de [[Ustka]] '''sovetia [[submarŝipo]] sinkigis germanan ŝipon [[Wilhelm Gustloff (ŝipo)|Wilhelm Gustloff]] - pereis 9 mil homojn, ĉefe virinoj kun infanoj''' evakuitaj de [[Orienta Prusio]] (la plej granda mara katastrofo)
** [[Ĉeĥoslovakio]] agnoskis Provizoran Registaron de Pollando
* [[1946]]: Proklamo de la [[Hungario|Hungara Respubliko]]
* [[1948]]: [[Delhi]]: '''[[Mohandas Karamchand Gandhi]], aŭtoro de [[civila malobeo]] kaj kunkreinto de [[Barato|barata]] ŝtataneco estis pafmortigita''' fare de barata [[naciismo|naciisto]], kulpiganta Mahatmon Gandhi pri apartigo de [[Pakistano]] disde [[Barato]]
* [[1948]]: [[Sankta Maŭrico]]: la 5-a [[Vintraj Olimpikoj|Vintra Olimpiko]] komenciĝis
* [[1953]]: '''En [[Parizo]] aperis la unua [[volumo]] de la Biblioteko de "[[Kultura]]"''', en kiu oni publikigis [[dramo]]n kaj [[romano]]n de [[Witold Gombrowicz]]
* [[1965]]: [[funebro|Funebraj]] solenaĵoj de la brita cefministro [[Winston Churchill]] okazis
* [[1968]]: [[Vjetnama milito]]: [[Tet-ofensivo]] - komunistaj soldatoj komencis atakojn kontraŭ sudvjetnamaj urboj, i.a. [[Hue]] kaj [[Saigono]].
* [[1969]]: La lastaLasta prezentiĝo de la brita rokgrupo [[The Beatles]] okazis en [[Londono]]
* [[1972]]: ''[[Sanga dimanĉo (1972)|Sanga dimanĉo]]'': en [[Derry]]/[[Londonderry]] ([[Norda Irlando]]), [[irlandaj katolikoj]] manifestaciis por [[civilaj rajtoj]] kaj [[Britio|brita]] armeo pafis ilin, mortigante 13 kaj vundante 14 pliajn.
* [[1976]]: [[George H. W. Bush]] iĝis direktoro de [[CIA]]
* [[1982]]: '''[[Tago de Solidareco kun Pollando]] proklamita de la usona prezidento [[Ronald Reagan]]'''
* [[1989]]: En apudpreĝeja [[paroĥo|paroĥa]] domo en [[Bjalistoko]] estis murdita [[pastro]] [[Stanisław Suchowolec]], kapelano de [[Solidareco (Pollando)|''Solidareco'']] kaj de [[Konfederacio de Sendependa Pollando]], amiko de pastro [[Jerzy Popiełuszko]] - mortcirkonstancoj indikas funkciulojn de sekureca servo
* [[1990]]: [[Muzeo de Sendependeco en Varsovio]] fondiĝis
Linio 58 ⟶ 59:
* [[2013]]: Nokte de la 29-a ĝis la 30-a de januaro [[Israelo|israelaj]] [[bombaviadilo]]j atakis du celojn en [[Sirio]] [[siria enlanda milito|interne batalanta]]: [[landlimo|landlime]] kun [[Libano]] ili detruis eskortan transporton de verŝajne kontraŭaviadilaj rakedoj por [[Hizbulaho]] kaj apud [[Damasko]] armean esplorcentron
* [[2015]]: [[Sergio Mattarella]] estis elektita al posteno de la prezidento de [[Italio]]
* [[2017]]: Pola[[Kontraŭpolismo]]: pola filio en [[Krakovo]] de [[Instituto pri Nacia Memoro]] publikigis trilingvan bazon de pli ol 5 mil kaj duono da personaj donitaĵoj de [[SS (organizo)|SS]]-funkciuloj en koncentrejo [[Aŭŝvico]] - responde al aperantaj en okcidentaj [[amaskomunikilo]]j falsaj informoj pri tiel nomataj "polaj [[koncentrejo]]j"
* [[2018]]: [[Interreto|Interreta]] [[retservo]] GermanDeathCamps.info de [[Pola Radio]] ekfunkciis en kelkaj lingvoj pro daŭre kaj regule aperantaj [[mensogo]]j en la mondaj [[amaskomunikilo]]j pri la t.n. "polaj koncentrejoj" anstataŭ la [[Nazia Germanio|germanaj]]-[[naziismo|naziaj]] - dum la [[invado en Pollandon|germana]]-[[soveta invado en Pollandon|soveta]] [[genocido|genocida]] [[okupado]] pereis 6 milionoj de [[poloj|polaj]] civitanoj, en tio duono de [[judoj|juddevenaj]]