Morta maro: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e Bot: uzu la parametron "nomo" de Ŝablono:Flago anstataŭe
RG72 (diskuto | kontribuoj)
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
{{Geokesto | Lago
<!-- *** Kapo *** -->
| nomo = Morta Maromaro
| alia_nomo = {{LingvoKunNomo|he|hebre|ים המלח }}
| alia_nomo1 = {{LingvoKunNomo|ar|arab|بحر الميّت}}
Linio 22:
| parenco =
| urbo =
| memorindaĵo = [[Manuskriptoj de la Morta Maromaro|Manuskriptoj]]
| memorindaĵo_tipo = Memorindaĵo
| rivero = Jordano
<!-- *** Situo *** -->
| situo = Morta Maromaro
| koordinatoj_ne_en_titolo = true
| leviĝo = [[422|-422]]
Linio 77:
| mapo =
| mapo_fono =
| mapo_priskribo = Situo de Morta Maromaro enkadre de Israelo kaj Jordanio
| mapo_lokumilo = Israelo
| mapo1 = Dead sea.jpg
| mapo1_priskribo = La regiono de la Morta Maromaro
<!-- *** Retpaĝoj *** -->
| commons = Dead Sea
Linio 88:
| notoj =
}}
La '''Morta Maro''', aŭ, pli Zamenhofe, la '''Malviva Maromaro'''<ref>Tiel en la [[Fundamenta Krestomatio]], (V, «El la vivo kaj sciencoj»). La uzo de ''morta'' por la senco ''malviva'' estas kontraŭfundamenta (la diferencon klarigas §20 de la [[Fundamenta Ekzercaro]].)</ref> ([[Hebrea lingvo|hebree]] ים המלח ''Jam HaMelaĥ'' ~ "Sala maro"; [[Araba lingvo|arabe]] '''بحر الميّت''' ''Bahr al-Majit'' aŭ '''بحر لوط''' ''Bahr Lūt'', "Maro de la Morto" aŭ "Maro de [[Lot]]") estas [[lago]], kiun nutras la rivero [[Jordano]]. Ĝi donas naturan limon inter [[Israelo]] kaj ([[Cisjordanio|okcidenta Jordanlando]]) okcidente kaj [[Jordanio]] oriente.
 
La "[[Maro]]" formas sendefluan kaj ĉ. 1.020 [[kvadrata kilometro|km²]] grandan [[salo|salan]] lagon, kiu situas en la jordana [[malaltebenaĵo]], jordana kavego, la norda etendiĝo de [[Granda Rifto]]. La akvosurfaco situas 396 m sub [[marnivelo]], en kelkaj sekaj jaroj ĝi atingas eĉ −400 metrojn. La bordo tiel formas la plej malprofunde situantan tersurfacon, kiun oni povas atingi libere. La fundo de la lago situas 794 m sub marnivelo.
 
La regiono de la Morta Maromaro estas fakte plena je vivo. Tio estas la akvo de tiu maro, situanta 400 metrojn sub la marnivelo, kiu estas riĉa je mineraloj. Tiuj estas la termaj fontoj, resanigaj kaj mineralo-havaj. Tio estas la fama nigra koto, bona por resaniga flegado. Tiuj estas la sunradioj. Tio estas la aero, kiun vi spiras.
 
Krome, apud ĉiuj resanigaj kvalitoj de la regiono, ĝi ofertas eblojn por aventuroj, malkovro, turismado kaj ripozo en kvinstelaj kondiĉoj.
Linio 98:
En la regiono la suno brilas pli ol 330 tagojn jare.
 
Ĉiu ekskurso al Israelo devas inkludi viziton aŭ restadon en la regiono de la Morta Maromaro, la plej malalta loko en la mondo.
 
== Beleco el la naturo ==
Linio 105:
La kvalitoj de la regiono rilate plibeligon estis konataj jam en la tempo de [[Kleopatra]]. Arkeologoj malkaŝis restaĵojn de entrepreno de kosmetiko, kiu laŭateste servis la reĝinon de [[Egiptio]].
 
Laŭlonge de la bordoj de la Morta Maromaro abundas diversstilaj kuracaj akvo-fontoj, ekde tre popularaj ĝis la plej luksaj kaj prestiĝaj. Eĉ dum nur unutaga ekskurso restas ĉiam tempo por flosi sur la akvo de la maro kaj eĉ okazo por ŝpruci sur vin iom de tiu tiel unika nigra koto.
 
Hodiaŭ, kosmetikaĵoj kaj produktaĵoj por flegi la vizaĝon estas denove eksportataj el tiu regiono. Kelkaj kompanioj ellaboris larĝan varion de produktaĵoj, bazitaj je elakvaj mineraloj kaj materialoj de la dezerta vegetaĵaro, inkluzive de salo-banoj, koto por maski la vizaĝon, sapoj, pomadoj (kremoj) kaj ŝampuojn. Vi povas aĉeti ilin en via lando, sed vizito en la Morta Maromaro estas vizito en la originalo.
 
== Sano ==
Linio 119:
Malsanuloj el la tuta mondo, precipe psoriazuloj, venas tien por kuraciĝi dum almenaŭ dek tagoj.
 
== Turismaj vidindaĵoj ĉe la Morta Maromaro ==
Oni atingas la regionon per duhora bus- aŭ aŭtoveturado el [[Tel-Avivo]], unuhora el [[Jerusalemo]]. Diversgradaj lokaj hoteloj, gastejoj, kampadejoj kaj ferivilaĝo akceptas la vizitantojn dum la tuta jaro.
 
La plej impresa vidindaĵo estas la palaco kaj fortreso [[Masada]] (Mecada), kiu staras sur monto. Konstruis ĝin la reĝo [[Herodo]] dum la romia regado kaj ĝi havas tre interesan tragikan historion de heroeco de la [[Judoj|judaj]] sieĝitaj ribelantoj. Oni atingas ĝin per [[telfero]]. Nur pro la spirhaltiga panoramo elsupre vidata, valoras viziti ĝin!
 
Tre gravaj arkeologiaj elfosaĵoj troviĝas sube de ĝi: [[Kumran]], kie en kavernoj loĝis antaŭ du jarmiloj, laŭ tre strikta religia vivmaniero, la [[Esenoj]], membroj de juda [[sekto]]. Tie oni malkovris antaŭ kelkaj jardekoj la mondfamajn [[Pergamenaro de Morta Maro|pergamenaron de Morta Maromaro]] .
 
Diversaj ekskursoj kondukas la turistojn al monto [[Sodomo]], al [[kaverno]]j kaj fontoj, naturrezervejoj, arkeologiaj sitoj, dezertaj pejzaĝoj kun rokaro, senakvaj riveroj ktp; pejzaĝoj kaj etoso kiuj elvokas bildojn de la [[Biblio]].
Linio 130:
La vetero estas varma: ekde 20 gradoj en januaro ĝis 39 gradoj en julio.
 
Oni nomas la lagon ''Morta Maromaro'', ĉar la alta kvanto da [[salo]]j kaj [[mineralo]]j (kun [[saleco]] je 342 g/kg, aŭ 34,2% en [[2011]]) en ĝi malebligas ajnan animalan vivon. Hebree ĝi nomiĝas Jam Ha-melah, Maro de la Salo.
 
== Eksteraj ligiloj ==
Linio 136:
 
<gallery>
Dosiero:Dead sea newspaper.jpg|<!-- thumb|left|180px|Komuna turista praktiko kiam vizitanta la Maromaro estas al legi (gazeto, ĵurnalo) al demonstracii la nekutima _buoyancy_ (pri 1._35kg_/L) -->
Dosiero:Aerial jordan.jpg|<!-- thumb|left|180px|La (Jordanio, Jordano, Jordan) Rivero fluanta enen la Morta Maromaro -->
Dosiero:Dead Sea Sunrise.jpg|<!-- thumb|left|180px|Morta Maromaro matene, vidita de Masada -->
Dosiero:DeadSea from Jordan Area 001.JPG|<!-- thumb|left|180px|_Zwemmers_ _drijven_ _moeiteloos_ _in_ _het_ akvo -->
</gallery>