5-a de majo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e Roboto: Automata tekst-anstataŭigo: (- ĉ. + ĉirkaŭ )
→‎Eventoj: Societo Gardoturo rehonorigita
Linio 15:
* [[1789]]: Reĝo [[Ludoviko la 16-a (Francio)|Ludovikola 16-a]] malfermis post 150 jaroj [[Francaj Ĝeneralaj Statoj|Francajn Ĝeneralajn Statojn]]
* [[1809]]: [[Kantonoj de Svislando|Svisa kantono]] [[Kantono Argovio|Argovio]] rifuzis civitanecon al [[judoj]]
* [[1824]]: '''Papo [[Leono la 12-a]] en sia encikliko ''Ubi primum'' kondamnis Biliajn Societojn kaj la ideon [[traduko|traduki]] [[Biblio]]n al "ordinaraj [[lingvo]]j", t.e. [[nacio|naciaj]]'''
* [[1860]]: [[Unuiĝo de Italio]]: [[Giuseppe Garibaldi]] kune kun mil kamaradoj elnavigis de haveno Quarto apud [[Ĝenovo]] en [[Sicilio]]n por helpi [[ribelo]]n kontraŭ [[Burbonoj (dinastio)|Burbonoj]]
* [[1861]]: Amatora germana astronomo kaj pentristo [[Hermann Mayer Salomon Goldschmidt]] malkovris asteroidon [[70 Panopeo|Panopeo]]
* [[1862]]: '''Dum la dua franca interveno en [[Meksiko]] en la batalo de [[Heroica Puebla de Zaragoza]] generalo Ignacio Zaragoza venkis francan ekspedician korpuson'''
* [[1882]]: [[Rusio]]: '''en [[Kronŝtadto]] fondiĝis lernejo pri [[subakvado]]''' - la unua en la mondo
* [[1888]]: Papo [[Leono la 13-a]] publikigis [[encikliko]]n ''In Plurimis'' pri [[sklaveco]]
* [[1891]]: [[Novjorko]]: '''dum solena malfermo de la koncertejo [[Carnegie Hall]] dirigentis [[Pjotr Iljiĉ Ĉajkovskij]]'''
* [[1920]]: Usonaj regopovoj retirigis riproĉojn kontraŭ grupo de la aktivuloj de [[Societo Gardoturo]] kaj redaktoroj de libro ''Plenumita mistero'', arestitaj de 2 jaroj sub la riproĉo malfaciligi varbadon al la [[armeo]] dum la [[unua mondmilito]]
* [[1923]]: Helena Jurgielewicz, filino de bakteriologo kaj esperantisto [[Odo Bujwid]], kiel unua virino ricevis diplomon de [[kuracisto]] pri [[veterinaro]] post fino de Akademio de [[Veterinara medicino|Veterinara Medicino]] en [[Lvovo]]
* [[1925]]: '''[[Afrikansa lingvo]] oficialiĝis en la [[Unio de Sud-Afriko]]'''
* [[1933]]: [[Norvegio|Norvegan]] [[okupado]]n de orienta [[Grenlando]] Konstanta Tribunalo de Internacia Justeco agnoskis eksterleĝa, lasante ĝin sub la kontrolo de [[Danio]]
* [[1936]]: '''[[Dua ital-etiopa milito]] finiĝis''' - itala armeo okupis [[Adis-Abebo]]n, [[Benito Mussolini]] proklamas kreon de la Dua [[Romia Imperio]]
* [[1939]]: '''Pola ministro pri eksterlandaj aferoj [[Józef Beck]] forĵetis en [[Sejmo (Pollando)|parlamenta]] parolado postulojn de [[Germanio]] pri enigo de [[Gdańsk]] al [[Nazia Germanio]] kaj fikso de [[pola koridoro]]''' parolantedirante ''Ni en Pollando ne konas la [[nocio]]n pri la [[paco]] propor ĉia prezo''
* [[Dua mondmilito]] en [[Pollando]] kaj la mondo:
** [[1940]]: En'''Al [[Varsovio]] estisalvenis [[Heinrich Himmler]], kiu postulis venigi de [[Ĉefgubernio|Ĝenerala Gubernio]] al [[koncentrejo]]j 20 mil personojnhomojn, krome li ordonis enlaborigi [[poloj]]n en [[Nazia Germanio]] por ilin germanigi'''; en [[Vilno]] [[litovoj|litova]] polico senkaŭze batis per bastonoj polojn elirantajn de [[preĝejo]]j
** En [[Sachsenhausen]] estis murdita Tomasz Zakryś, vicprezidanto de [[Mazurio|Mazuria]] Popola Asocio - lia filo pereos sekvontjare en [[koncentrejo Dachau]]
** [[1941]]: '''[[Ordnungspolizei|Germana polico]] pafmortigis en [[Lublin]] ĉirkaŭ 100 personojn'''; [[Varsovio]]: en la urbo aperis propagandaj tabuloj kun karikaturo de [[Winston Churchill]] kaj laŭvorta traduko de la [[germana]]: ''Churchill. Subbruliganto de la mondo n-ro 1. Li alportis teruran malfeliĉon por la tuta Eŭropo'' - post kelkaj tagoj Organizaĵo de Eta [[Sabotado]] "Wawer" surmetis [[karikaturo]]jn de [[Hitler]] kun la teksto: ''kiu tiu estas?''
** Etiopa imperiestro [[Haile Selassie]] revenis al [[Adis-Abebo]]; [[Londono]]: prezidento de Pollando [[Władysław Raczkiewicz]] dankis en la letero al Winston Churchill pro lia radia alparolo al Pollando elen la [[3-a de majo]]
** [[1942]]: '''Germana kaj litova policoj [[pafekzekutado|pafekzekutis]] en Ponary (nun kvartalo de [[Vilno]]) 50 polojn'''; germana polico pafmortigis en Janów Podlaski 5 judojn; en distrikto [[Bielsko-Biała]] germana [[okupado|okupanto]] minacis per [[mortpuno]] al familioj helpantaj [[partizano]]jn
** [[Nord-Afrika kampanjo]]: batalo de [[Madagaskaro]] komenciĝis (inter [[Aliancanoj]] kaj franca [[reĝimo de Vichy]])
** [[1943]]: Germanaj[[Ribelo en varsovia geto]]: '''germanaj armitaj taĉmentoj detruis en [[Varsovia geto]] 40 [[bunkro]]jn pafmortigante 126 [[judoj]]n'''; '''[[Volinia masakro]]: grupo de [[ukrainoj]] [[torturo|torturis]] kaj poste murdis en Lipniki 16 polojn''' - unu [[ukraino]] mortigis 3-jaran infanon batante ĝian kapon kontraŭ muro kaj alia grupo [[senkapigo|senkapigis]] 12 loĝantojn de Cecylowka kaj dishakis 8-monatan infanon al 4 partoj, aliaj [[Ukraino]]j murdis en Szkrobotowka 14 polajn familiojn kaj en Klepaczow (prokisme al [[Lucko]]) 42 polojn , en tio 2 infanojn kaj 77-jaran maljunulinon
** En radiodisaŭdigo '''[[Listo de ĉefministroj de Pollando|ĉefministro de pola registaro]] en ekzilo [[Władysław Sikorski]] apelaciis al poloj por helpi al judaj [[Ribelo en varsovia geto|ribelantoj en varsovia geto]]'''
** [[1944]]: En [[Lublinio]] taĉmento de Popola Armeo atakis grupon de soldatoj de [[Pola Enlanda Armeo]] - 18 pereis kaj 8 vundiĝis
** '''Ministerio pri laboro de [[Nazia Germanio]] rekomendis laborigi en [[agrikulturo]] polajn infanojn de la 10-a vivjaro'''
** [[1945]]: Polaj kaj sovetaj taĉmentoj finis frakason de germanaj armitaj fortoj ĉirkaŭitaj en la regiono de [[Świdwin]]
** '''Unua Kirasa [[Divizio]] de '''pola generalo [[Stanisław Maczek]] konkeris [[Wilhelmshaven]] kaj partoprenis [[kapitulaco]]n de la [[Wehrmacht]] en [[Nederlando]]'''; polaj soldatoj liberigis virinan [[koncentrejo]]n en [[Moravio]] (Holosov) liberigante 700 personojn, en tio 176 polinojn, pli ol 200 judinojn kaj prenante en malliberon ĉirkaŭ 200 [[SS (organizo)|SS]]-anojn; '''usona armeo liberigis [[Koncentrejo Mauthausen-Gusen|Koncentrejon Mauthausen-Gusen]]''', kie oni murdis 28 mil polajn civitanojn, plejparte kadre de la [[Intelligenzaktion|intelektul-kampanjo]]; [[kapitulaco]]j de la armeoj de [[Nazia Germanio]] en suda [[Germanio]], regiono de [[Tirolo]], okcidenta [[Aŭstrio]], [[Danio]] kaj [[Nederlando]]; Brigado de [[Sanktakruca Provinco]] de la '''[[Naciaj Armitaj Fortoj de Pollando]] embuske atakis germanan virinan [[koncentrejo]]n en Holýšov ([[Regiono Plzeň]])''' liberigante ĉirkaŭ 1000 virinojn de Pollando, Francio, Belgio, Nederlando, en tio 176 polinojn kaj kelkcent [[judoj|judinojn]], kiuj estis baldaŭ [[ekzekuto]]taj laŭ la lasta ordono de [[Berlin]] - 200 [[SS (organizo)|SS]]-anoj estis malliberigitaj kune kun 15 gardistinoj-[[sadismo|sadistinoj]], nur du polaj [[partizano]]j vundiĝis
* [[1948]]: [[Emblemo de Italio]] oficialiĝis
* [[1948]]: La unuaUnua oficiala "tago de la infanoj" okazis en [[Japanio]].
* [[1949]]: [[Internacia organizaĵo]] '''[[Konsilio de Eŭropo]] fondiĝis en [[Londono]]''' - ĝi nombris 10 membrojn (nuntempe estas 47)
* [[1950]]: [[Phumiphon Adunjadet]] kroniĝis kiel reĝo de Tajlando
* [[1956]]: [[Okcidenta Germanio]] aliĝis al [[NATO]]
* [[1961]]: [[Alan B. Shepard Jr.]] iĝis la unua usona [[kosmonaŭto]]
* [[1974]]: Esplorraporto pri [[TCP|protokolo por la regado de transsendado]] unuafoje uzas la vorton [[Interreto]]
* [[1977]]: La unuaUnua [[modelo]] de mikrokomputilo el la serio [[Apple II]] enmerkatiĝis
* [[1983]]: La 28-a [[Eŭrovido-Kantokonkurso 1983|Eŭrovido-Kantokonkurso]] okazis en [[Munkeno]]
* [[1984]]: La 29-a [[Eŭrovido-Kantokonkurso 1984|Eŭrovido-Kantokonkurso]] okazis en [[Luksemburgo (urbo)|Luksemburgo]]