Augustów-traserĉo: Malsamoj inter versioj

'''Augustów-traserĉo''' (alie: julia traserĉo) – operaco farita de taĉmentojla trupoj de [[Ruĝa Armeo]] (50 000 soldatoj), kun apogo de 385-a Pafista [[Regimento]] de Interna Soldataro de [[NKVD]] kaj apartigitaj taĉmentoj de Popola Pola Armeo kaj Sekureca Oficejo. Ĝi celis rompon kaj likvidon de la [[Anatemitaj Soldatoj|subtera sendependiga kaj kontraŭkomunista movado]] en la regiono de [[Suwałki]] kaj [[Augustów]]. La traserĉo estis parto de pli granda [[partizano|kontraŭpartizana]] agado, realigita ankaŭ en [[Litovio]] ([[distrikto Marijampolė]]), sur 3500 km². Oni kelkiam nomas ĝin malgranda [[Masakro de Katin|Katin]].

Oni arestis pli olĉ. 78 mil personojn, kiuj estis malliberigitaj en pli ol 50 lokoj. Sovetoj faris [[koncentrejo]]jn, kie ili estis torturataj kaj enketataj, restis katenataj per [[pikdrato]]j en kavoj kun verŝita akvo sub la ĉielo. Parto de ili revenis al hejmoj. 252 arestitajn [[litovoj]]n oni transdonis al lokaj organoj de NKVD-N[[KGB]]. Ĉirkaŭ 600 [[poloj]]n oni forveturigis en nekonatanekonatan direktodirekton kaj ĉiu spuro post ili pereis.

Regantaro de [[Pola Popola Respubliko]] neniam oficiale agnoskis tiun ĉi eventon. [[Ombudsmano]] Jerzy Urban negis eĉ la fakton de pereintaj polaj civitoj. En 1992 enketadon pri la afero komencis prokurorejo[[akuzisto]] en Suwałki, poste ĝi estis prokrastita, kaj en 2000 rekomencis ĝin [[Instituto depri Nacia Memoro]] en [[Białystok]]. Prokuroroj kvalifikis ĝin kiel [[komunista krimo]], sed ekde julio 2009 ankaŭ kiel [[krimoj kontraŭ la homeco|krimo kontraŭ la homaro]].

En 2011 rusa historiisto [[Nikita Petrov]], viceprezidanto de [[Memorial]], publikigis trovitan en arkivejoj de [[KGB]] en [[Lubjanka]] ĉifritan [[depeŝo]]n senditan julie 1945 de generalo Viktor Abakumov, komandanto de armea kontraŭspiona agentejo Smerŝ al ĉefo de NKVD [[Lavrentij Berija]]. De ĝi rezultis ke la 20-an de julio de [[Moskvo]] ĝis [[Olecko]] alvenis speciala teamo de funkciuloj[[funkciulo]]j de Smerŝ gvidata de generalo Ivan Gorgonov, por fari "likvidon de trovitaj en la arbaroj de Augustów banditoj". La operacon komandis generalo Gorgonov kaj ĉefo de kontraŭspiona agentejo Smerŝ de la 3-a Belorusa Fronto generalo Pavel Zelenin. La nombro 592 personoj, donita en la depeŝo de Abakumov, respondas preskaŭ precize al la nombro de pereintaj dum traserĉado loĝantoj de la regiono . Laŭ Nikita Petrov de la depeŝo rezultas ankaŭ tio, ke la traserĉado estis farita laŭ persona ordono de [[Stalin]]. Li indikis plej verŝjnan lokon de ilia pafmortigo ĉe la pola-belorusa landlimo, najbare kun Litovio. La supozata loko, proksima al la vilaĝo Kalety apartenis al Pollando, sed tuj post la operaco oni traŝovis la [[landlimo]]n favore al [[Belorusio]].

Por omaĝi viktimojn de la augusta traserĉo en 1987 en Giby (vilaĝo proksima al [[Sejny]]) ekstaris monumento laŭ projekto de [[Andrzej Strumiłło]]. En [[Pollando]] aktivas ekde marto 2009 "Związek Pamięci Ofiar Obławy Augustowskiej 1945 roku" (Asocio de la Memoro pri Viktimoj de Augustów-Traserĉo en 1945)