Aŭgusto Cezaro: Malsamoj inter versioj

{{PLA}}

| nomo = Gajo Julio Cezaro Aŭgusto

| dato de naskiĝo = [[-63]]

| devena nomo = {{lang-la|Gaius Iulius Caesar Augustus}}

| kesteroj =

| titolo = [[Listo de romiaj imperiestroj|Romia imperiestro]]

| dosiero = SPQRomani.svg

=== Deveno kaj junaĝo ===

[[Dosiero:Jean-Léon Gérôme - The Death of Caesar - Walters 37884.jpg|eta|maldekstra|La morto de Cezaro en la senato, 44 a.K.<br />(historia pentraĵo de [[Jean-Léon Gérôme]], 1867)]]

La familio de lia patro apartenis al la ''Eques'', la romiaj kavaliroj, do al la malalta plebeja kampara nobelaro.<ref name="socio">Suetonius (''Aug''. 2.1) uzas la esprimon ''minores gentes'', kiun oni uzis por plebejaj familioj, reprezentitaj en la romia senato.</ref> Ĝi estis riĉa, sed ne tre influa. Gajo Oktavio ŝajne estis monpruntedonanto, sed eniris la senaton kaj atingis la [[pretoro|pretorecon]]. Post la morto de la patro en la jaro 58 a.K. la juna Gajo kreskis unue en la kampara bieno de sia avino Julia, fratino de Cezaro, en [[Velletri]],<ref name="Cella Augusti"> La simpla infanĉambro de la juna Oktavio, kiu ne estis pli granda ol stokejo ''(cella Augusti)'', estis jarcentojn poste publika pilgrimejo de romianoj. Aŭgusto tiom identiĝis kun la ĉambro, ke en la popola kredo la regiono de la urbo Velletri estis konsiderata lia naskiĝloko (vidu ĉe Suet. ''Aug.'' 6).</ref> poste en la domo de lia duonpatro [[Lucio Marcio Filipo]] en Romo. Laŭ [[Suetonio]] li faris en la jaro 51 a.K. la funebran paroladon por sia avino kaj survestis en la jaro [[-49|49]] a.K. la [[Togo|viran togon]], ''(toga virilis)''.

 

=== Al potenco ===

[[Dosiero:SFEC BritMus Roman Modification1.jpg|eta|maldekstra|Bronza busto de Oktavio<br />(Trovaĵo el [[Meroe]], [[Nubio]]; nuntempe en [[Londono]], [[Brita Muzeo]])]]

Tial reveninte al Romo, Gajo Oktavio akceptis la testamenton kaj ĉiujn rilatajn devojn kaj nomis sin de tiam laŭ sia adopta patro Gajo Julio Cezaro. En la konflikto inter ties sekvuloj (ĉirkaŭantaj [[Marko Antonio]]) kaj la respublikemaj murdistoj de Cezaro ĉirkaŭ Gajo Kasio Longino, Marko Tunio Bruto kaj Decimo Junio Bruto Albino, li komence ne ludis rolon.

 

 

==== Unua konflikto kun Antonio ====

Decimo Bruto malakceptis redoni la Transalpan [[Gaŭlio]]n, kaj tiele Antonio sieĝis lin ĉe [[Mutina]].<ref name="rowell, 24">Rowell (1962), 24.</ref> Antonio malakceptis la decidojn aprobitaj de la Senato por haltigi la violenton, ĉar la Senato ne havis propran armeon por defii lin. Tio havigis oportunon por Oktaviano, kiu jam havis armitajn fortojn.<ref name="eck 12" > Eck (2003), 12.</ref> Ankaŭ [[Cicero]] defendis Oktavianon kontraŭ la ĉikanoj de Antonio pri la manko de Oktaviano de nobela stirpo kaj la imitado de la nomo de Julio Cezaro, asertante ke "ni ne havas pli brilan ekzemplon de tradicia pieco inter nia junularo."<ref name="chisholm 29">Chisholm (1981), 29.</ref>

 

=== La dua triumviraro ===

[[Dosiero:Antony with Octavian aureus.jpg|eta|dekstra|[[Aŭreo]] de la du triumviroj [[Marko Antonio]] (antaŭo) kaj Oktavio (malantaŭo), 41 a.K.]]

En renkonto ĉe [[Bolonjo]] en Oktobro 43 a.K., Oktaviano, Antonio, kaj Lepido formis ''[[Militreĝimo|junton]]'' nome la [[Dua triumviraro]].<ref name="eck 15" /> Tiu klara alproprigo de specialaj povoj daŭra kvin jarojn estis poste subtenita de leĝo aprobita de la [[plebo]], malkiel la neoficialia [[Unua triumviraro]] formita de [[Pompeo]], Julio Cezaro, kaj [[Kraso]].<ref name="eck 15">Eck (2003), 15.</ref><ref name="Scullard 1982 163">Scullard (1982), 163.</ref> La triumviroj tiam validigis [[malpermeso]]n per kiu 300 senatanoj kaj 2,000 kavaliroj estis konsideritaj [[eksterleĝulo]]j kaj senigitaj el propraĵoj kaj, ĉe tiuj kiuj malsukcesis fuĝi, el la vivo mem.<ref name = "eck 16" />

 

La ĉirkaŭkalkulo ke 300 senatanoj estos proskribitaj estis prezentita de [[Apiano]], kvankam lia pli frua samtempulo nome [[Livio]] asertis ke nur 130 senatanoj estis proskribitaj.<ref>Southern (1998), 52–53.</ref> Tiu dekreto iniciatita de la triumviraro estis motivita parte de neceso akiri monon por pagi la salajron de iliaj trupoj por la venonta konflikto kontraŭ la murdistoj de Cezaro, sassins, [[Marko Bruto]] kaj [[Kajo Kasio Longino]].<ref name="Scullard 1982 164">Scullard (1982), 164.</ref> Premioj pro la arestoj kuraĝigis Romanojn kapti tiujn proskribitajn, dum la propraĵoj de tiuj arestitaj estis kaptitaj de la triumviroj.<ref name="eck 16">Eck (2003), 16.</ref>

 

 

Tiu postulo estis malakceptita de Apiano, kiu argumentis ke Oktaviano kunhavis egalan intereson kun Lepido kaj Antonio por elradikigo de siaj malamikoj.<ref name="scott 1933 20">Scott (1933), 20.</ref> [[Suetonio]] diris ke Oktaviano estis malinklina proskribi funkciulojn, sed li persekutis siajn malamikojn pli akre ol la aliaj triumviroj.<ref name="scott 1933 19 20" /> [[Plutarko]] priskribis la proskribojn kiel senkompata kaj malpia interŝanĝado de amikoj kaj familio inter Antonio, Lepido, kaj Oktaviano. Por ekzemplo, Oktaviano permesis la proskribon de sia aliancano Cicero, Antonio la proskribon de sia patrinflanka onklo Lucio Julio Cezaro (la konsulo de 64 a.K.), kaj Lepido de sia frato Lucio Emilio Lepido Paŭlo.<ref name="scott 1933 19">Scott (1933), 19.</ref>

 

 

==== Bataloj por aŭtokratismo ====

Estis disvastigita malkontento kun Oktaviano pri tiuj setlejoj de liaj soldatoj, kaj tio kuraĝigis multajn aliri al la partio de Lucio Antonio, kiu estis frato de Marko Antonio kaj estis subtenita de majoritato en la Senato.<ref name="eck 19" /> Dume, Oktaviano petis divorcon el [[Klodja Pulkra]], nome filino de [[Fulvia]] (edzino de Marko Antonio) kaj de ŝia unua edzo Publio Klodjo Pulker. Li revenigis Klodja-n al ŝia patrino, plendante ke ili geedziĝo neniam estis plenumita. Fulvia decidis agadi. Kun kun Lucio Antonio, ŝi organizis armeon en Italio por lukti por la rajtoj de Antonio kontraŭ Oktaviano. Lucio kaj Fulvia entreprenis politikan kaj militan agadon en opozicio al Oktaviano, tamen, ĉar la Romia armeo ankoraŭ dependis el la triumviroj por iliaj salajroj.<ref name="eck 19" /> Lucio kaj liaj aliancanoj finigis per defenda sieĝo ĉe [[Perusia]] (moderna [[Perugia]]), kie Oktaviano devigis ilin al kapitulaco komence de la 40 a.K.<ref name="eck 19" />

 

 

Seksto Pompeo estis la filo de la Unua Triumviro Pompeo kaj ankaŭ konvertita generalo post la venko de Julio Cezaro super sia patro. Li setlis en [[Sicilio]] kaj [[Sardio]] kiel parto de interkonsento atingita de la Dua Triumviraro en 39 a.K.<ref>Scullard (1982), 162</ref> Kaj Antonio kaj Oktaviano estis konkurencaj por alianco kun Pompeo, kiu estis membro de la respublika partio, ironie, ne de la Cezara frakcio.<ref name="eck 20" /> Oktaviano sukcesis en portempa alianco en 40 a.K. kiam li edziĝis al [[Skribonia]], filino de Lucio Skribonio Libo kiu estis sekvanto de Seksto Pompeo same kiel lia bopatro.<ref name="eck 20" /> Skribonia naskis la nuran naturan filon de Oktaviano, nome [[Julia la plej aĝa|Julia]], kiu naskiĝis la saman tagon kiam li divorcis el ŝi por edziĝi al [[Livia|Livia Drusila]], iom pli ol unu jaron post sia edziĝo.<ref name="eck 20" />

 

 

==== Milito kontraŭ Pompeo ====

Seksto Pompeo minacis Oktavianon en Italio malhelpante la liveradon de greno tra la [[Mediteranea Maro]] al la duoninsulo. La propra filo de Pompeo estis metita kiel ŝipkomandanto en klopodo por okazigi disvastigitan malsategon en Italio.<ref name="ccaa 19" /> La kontrolo de Pompeo sur la maro ebligis al li preni la nomn ''Neptuni filius'', "filo de [[Neptuno (dio)|Neptuno]]".<ref name="eck 22">Eck (2003), 22.</ref> Provizora pactraktato estis atingita en 39 a.K. pere de la traktato de Miseno; la blokado al Italio estis finigita kiam Oktaviano garantiis al Pompeo [[Sardio]]n, [[Korsiko]]n, [[Sicilio]]n, kaj la [[Peloponezo]]n, kaj certigis al li futuran postenon kiel konsulo el 35 a.K.<ref name="ccaa 19" /><ref name="eck 22" />

 

 

==== Milito kontraŭ Antonio kaj Kleopatra ====

Dume, la kampanjo de Antonio turniĝis katastrofa kontraŭ Partio, kio makuligis lian bildon kiel estro, kaj ĉirkaŭ 2,000 legianoj senditaj de Oktaviano al Antonio apenaŭ estis sufiĉaj por plenigi liajn fortojn.<ref name="eck 29">Eck (2003), 29.</ref> Aliflanke, Kleopatra povis restarigi lian armeon per tuta ties forto; li jam estis engaĝiĝinta en amafero kun ŝi, kaj tiele li decidis sendi Oktavia-n reen al Romo.<ref name="eck 29 30">Eck (2003), 29–30.</ref> Oktaviano uzis tion por disvastigi [[propagando]]n implikante ke Antonio estis iĝante malpli Romiano ĉar li malakceptis laŭleĝan Romanan edzinon por "Orienta amafero".<ref name="eck 30"> Eck (2003), 30.</ref> En 36 a.K., Oktaviano uzis politikan komploton por ŝajnigi sin malpli aŭtokrata kaj Antonio pli [[maliculo]] proklamante ke la enlandaj militoj estis finigantaj, kaj ke li rezignos kiel triumviro, nur se ankaŭ Antonio faru la saman. Antonio malakceptis.<ref name="ccaa 20">Eder (2005), 20.</ref>

 

Romiaj trupoj konkeris la [[Reĝlando Armenio|Reĝlandon Armenio]] en 34 a.K., kaj Antonio faris sian filon Aleksander Helios la reganto de Armenio. Li ankaŭ donis la titolon "[[Ŝahanŝaho|Reĝo de reĝoj]]" al [[Kleopatra]], agoj kiujn Oktaviano uzis por konvinki la Romian Senaton ke Antonio havas ambiciojn por malpliigi la elstarecon de Romo.<ref name="eck 30" /> Oktaviano iĝis konsulo denove la 1an de Januaro 33 a.K., kaj li malfermis la venontan sesion en la Senato per arda atako kontraŭ la havigo de Antonio de titoloj kaj teritorioj al liaj parencoj kaj al sia reĝino.<ref name="eck 31">Eck (2003), 31.</ref>

 

La fendo inter Antonio kaj Oktaviano pelis grandan parton de Senatanoj, same kiel ambaŭ konsulojn de tiu jaro, lasi Romon kaj fuĝi al Antonio. Tamen, Oktaviano ricevis du ŝlosilajn dizertinoj el Antonio aŭtune de 32 a.K.: nome Munacio Planko kaj Marko Ticio.<ref name="eck 32 34">Eck (2003), 32–34.</ref> Tiuj dizertintoj havigis al Oktaviano la informon kiujn li bezonis por konfirmi al la Senato la akuzojn kiujn li estis farintaj kontraŭ Antonio.<ref name="eck 34">Eck (2003), 34.</ref>

Komence de la jaro 31 a.K., Antonio kaj Kleopatra estis portempe staciigitaj en Grekio kiam Oktaviano atingis dekomencan venkon: la ŝiparo sukcese transigis trupojn tr la [[Adriatika Maro]] sub la komando de Agripa.<ref name="eck 37">Eck (2003), 37.</ref> Agripa fortranĉis la livervojojn de la ĉefa forto de Antonio kaj Kleopatra mare, dum Oktaviano surteriĝis en la kontinenta tero antaŭ la insulo Korcira (nuntempa [[Korfuo]]) kaj marŝis suden.<ref name="eck 37" /> Kaptita mare kaj tere, dizertantoj de la armeo de Antonio fuĝis ĉiutage al la flanko de Oktaviano dum lia trupoj estis sufiĉe trankvilaj por fari preparojn.<ref name="eck 37" />

 

La ŝiparo de Antonio navigis tra la golfo de Aktio en la okcidenta marbordo de Grekio en senespera klopodo liberiĝi el la [[Blokado|ŝipa blokado]]. Tie la ŝiparo de Antonio frontis la multe pli grandan ŝiparon de pli malgrandaj, pli manovreblaj ŝipoj sub la komandantoj Agripa kaj Gajo Sosio en la [[Batalo de Aktio]] la 2an de Septembro 31 a.K.<ref name="eck 38">Eck (2003), 38.</ref> Antonio kaj liaj restintaj fortoj saviĝis nur pro finfina savoperaco fare de la ŝiparo de Kleopatra kiu estis atendinta proksime.<ref name="eck 38 39">Eck (2003), 38–39.</ref>

 

 

== Nura reganto de Romo ==

Post la Batalo de Aktio kaj la malvenko de Antonio kaj Kleopatra, Oktaviano estis en situacio regadi la tutan Respubliko laŭ neoficiala [[princlando]]<ref name="ccaa 34 35">Gruen (2005), 34–35.</ref> — sed li devis atingi tion pere de pliampleksigo de povoj. Li faris tion flatante la Senaton kaj la popolon dum subtenis la respublikajn tradiciojn de Romo, ŝajnigante ke li ne aspiris al diktatoreco aŭ monarkio.<ref name="ccaa 24 25" /><ref name="ccaa 38 39" /> Marŝante al Romo, Oktaviano kaj [[Marcus Vipsanius Agrippa|Marko Agripa]] estis elektitaj kiel duopaj [[Romia konsulo|konsuloj]] fare de la Senato.<ref name = "eck 45" />

 

 

=== Unua interkonsento ===

En 27 a.K., Oktaviano ŝajnigis revenigi la tutan povon el la Romia Senato kaj rezigni sian kontrolon de Romiaj provincoj kaj de armeoj.<ref name="eck 45" /> Sub lia konsuleco, tamen, la Senato havis malmultan povon por iniciati leĝofaradon enkondukante leĝoproponojn por la senata debato.<ref name="eck 45">Eck (2003), 45.</ref> Oktaviano ne havis plu rektan kontrolon de la provincoj kaj de ties armeoj, sed li retenis la fidelecon de aktivaj operacaj soldatoj kaj veteranoj.<ref name="eck 45" /> La karieroj de multaj klientoj kaj adheruloj dependis el lia [[Mecenatismo|mecenateco]], ĉar lia financa povo estis senrivala en la Romia Respubliko.<ref name="eck 45" /> Historiisto [[Werner Eck]] asertas:

 

Dum Oktaviano agadis kiel konsulo en Romo, li sendis senatanojn al la provincoj sub sia komando kiel liaj reprezentantoj por administri provincajn aferojn kaj certigi ke liaj ordonoj estis plenumitaj.<ref name="eck 47" /> La provincoj kiuj ne estis sub kontrolo de Oktaviano estis regitaj de guberniestroj elektitaj de la Romia Senato.<ref name="eck 47" /> Oktaviano iĝis la plej pova politika figuro en la urbo Romo kaj en plej el ties provincoj, sed li ne havis monopolon sur la politikaj kaj militistaj povoj.<ref name="ccaa 24" />

 

 

La kontrolo de la Senato super kelkaj el la Romiaj provincoj helpis pluhavis respublikan ŝajnigon por la aŭtokrata Princlando.<ref name="ccaa 24 25" /> Krome, la kontrolo fare de Oktaviano super tutaj provincojn sekvis antaŭaĵojn de la Respublika epoko kun la celo sekurigi pacon kaj krei stabilecon, laŭ kiuj elstaraj Romanoj kiel Pompeo ricevis garantie similajn militajn povojn en tempo de krizo kaj malstabileco.<ref name="ccaa 24 25" />

 

La 16a de Januaro 27 a.K. la Senato donis al Oktaviano la novajn titolojn de ''[[Augustus (honoro)|Augustus]]'' kaj ''[[Princeps]]''.<ref name="eck 50">Eck (2003), 50.</ref> ''Augustus'' derivas el la Latina vorto ''Augere'' (signife pliigi) kaj ĝi povas esti tradukita kiel "la plej brila".<ref name="eck 49">Eck (2003), 49.</ref> Ĝi estis titolo de religia aŭtoritato pli ol de politika aŭtoritato.<ref name="eck 49" /> Laŭ la romiaj religiaj kredoj, la titolo simbolis stampon de aŭtoritato super la homaro — kaj fakte super la naturo — kiu iris trans ajna konstitucia difino de ties statuso. Post la akraj metodoj uzitaj por plifirmigi lian kontrolon, tiu ŝanĝo en la nomo utilis por markigi lian bonfaran regadon kiel Aŭgusto el lia regado de teroro kiel Oktaviano.

 

 

=== Dua interkonsento ===

Ĉirkaŭ 23 a.K. kelkaj el la ne-Respublikaj implikoj evidentiĝis koncerne al la elstarigo de 27 a.K. La reteno fare de Aŭgusto de jara konsuleco vekis atenton al sia ''[[de facto]]'' dominado super la Roma politika sistemo, kaj duonigis la oportunojn por aliaj por atingi tion kio estis ankoraŭ laŭnome la plej elstara posteno en la Romia ŝtato.<ref>Wells, p. 51</ref> Krome, li estis okaziginta politikajn problemojn dezirante ke lia nevo Marko Klaŭdjo Marcelo sekvu sian vojon kaj eventuale ekhavu la Princecon siavice,<ref> Li agis laŭ ordono de Marcelo kaj Aŭgusto – vidu Southern, p. 108 kaj Eck (2003), p. 55</ref> malproksimigante siajn tri plej grandajn subtenantojn – nome Agripa, [[Mecenaso]], kaj Livia.<ref>Holland, p. 294</ref> Sentinte premon el la kerna grupo de adheruloj, Aŭgusto turniĝis al la Senato por helpo.

 

 

Fine de la printempo Aŭgusto suferis gravan malsanon, kaj sur sia supozita mortolito faris aranĝojn kiuj sekurigi la pluigon de la Princeco iel,<ref>Southern, p. 108; Holland, p. 295</ref> dum trankviligis la supozojn de senatanoj pri sia kontraŭ-respublikismo.<ref name="ccaa 25">Eder (2005), 25.</ref><ref name="eck 56">Eck (2003), 56.</ref> Aŭgusto prepariĝis por transdoni sian [[Sigelo|sigelan ringon]] al sia favorita generalo Agripa.<ref name="ccaa 25" /><ref name="eck 56" /> Tamen, Aŭgusto transdonis al sia kun-konsulo Piso ĉiujn siajn oficialajn dokumentojn, rakonton de publikaj financoj, kaj aŭtoritaton super listitaj trupoj en la provincoj dum Marcelo nome la supozite favorita nevo Aŭgusto rezultis senigita.<ref name="ccaa 25" /><ref name="eck 56" /> Tio estis surprizo al multaj kiuj kredis ke Aŭgusto devus nomumi kiel heredanton al sia posteno neoficialan imperiestron.<ref name="ccaa 38">Gruen (2005), 38.</ref>

Aŭgusto havigis nur propraĵojn kaj posedojn al siaj nomumitaj heredantoj, ĉar evidenta sistemo de instituciigita imperia heredigo estus provokinta reziston kaj malamikecon inter la respublik-mensaj Romianoj timemaj el monarkio.<ref name="ccaa 38 39">Gruen (2005), 38–39.</ref> Rilate al la Princeco, estis evidenta al Aŭgusto ke Marcelo ne estis preta ekhavi lian postenon;<ref name="Stern, Gaius p. 23">Stern, Gaius, ''Women, children, and senators on the Ara Pacis Augustae: A study of Augustus' vision of a new world order in 13 BC'', p. 23</ref> tamen, havigante sian sigelringon al Agripa, Aŭgusto intencis doni signalon al la legioj ke Agripa estu lia sukcedanto, kaj ke escepte konstitucian proceduron, ili devus plue obei al Agripa.<ref>Holland, pp. 294–95; Southern, p. 108</ref>

 

 

=== Ĉefaj tialoj por la Dua Interkonsento ===

 

Dua problemo poste leviĝis montrante la neceson por Dua Interkonsento en tio kio iĝis konata kiel "Afero de Marko Primo".<ref name="Southern p. 109">Southern, p. 109; Holland, p. 299</ref> Fine de la jaro 24 aŭ komence de la 23 a.K., aperis akuzoj kontraŭ Marko Primo, iama prokonsulo (guberniestro) de Makedonio, ĉar faris militon sen antaŭa aprobo de la Senato en la [[Odrisio|Odrisia]] regno de [[Trakio]], kies reĝo estis Romia aliancano.<ref>Wells, p. 53</ref> Li estis defendita de Lucio Lucinio Varo Mureno, kiu diris al la tribunalo ke lia kliento estis ricevinta specifajn instrukciojn el Aŭgusto, ordonantajn al li ataki la klientan ŝtaton.<ref name="Southern, p. 108">Southern, p. 108</ref> Poste, Primo atestis ke la ordonoj venis el la ĵus forpasinta Marcelo.<ref>Holland, p. 300</ref> Tiaj ordonoj, se vere donitaj, estus konsideritaj rompo de la Senata privilegio sub la Konstitucia Interkonsento de 27 a.K. kaj ties sekvo — t.e., antaŭ Aŭgusto ricevis la titolon ''imperium proconsulare maius'' — ĉar Makedonio estis Senata provinco sub la Senata jurisdikcio, ne imperia provinco sub la aŭtoritato de Aŭgusto. Tia agado estus fordisŝirinta la kovron de la Respublika restaŭrado helpita de Aŭgusto, kaj eksponinta lian fraŭdon esti la unua civitano, nome la ''unua inter egaluloj''.<ref name="Southern, p. 108" /> Eĉ plej malbone, la impliko de Marcelo havigis ioman pruvaron ke la politiko de Aŭgusto sukcesos ke la junulo ekhavis sian lokon kiel ''Princeps'', instituciante formon de monarkio – akuzo kiu jam estis elĉerpita.<ref name="Stern, Gaius p. 23" />

 

La situacio estis tiom grava ke Aŭgusto mem aperis en la tribunalo, kvankam li ne estis alvokita kiel atestanto. Subĵure, Aŭgusto deklaris ke li ne donis tian ordonon.<ref>Syme, p. 333</ref> Murena ne kredis la ateston de Aŭgusto kaj malakceptis sian klopodon subrompi la tribunalon uzante sian ''[[auctoritas]]''. Li akre postulis scii kial Aŭgusto estis turniĝinta al tribunalo al kiu li ne estis alvokita; Aŭgusto respondis ke li venis pro la publika intereso.<ref>Syme, p. 333; Holland, p. 300; Southern, p. 108</ref> Kvankam Primo estis trovita kulpa, kelkaj ĵuĝistoj voĉdonis por senkulpigo, signife ke neniu kredis la ateston de Aŭgusto, kio estus insulto al la 'Unua Aŭgusto'.<ref>Wells, p. 53; Raaflaub, p. 426</ref>

Kun la povoj de censoro, Aŭgusto alvokis al virtoj de Romia patriotismo malpermesante ĉiun vestaĵon escepte la klasikan togon enirante la Forumon.<ref name="ccaa 30">Eder (2005), 30.</ref> Ne estis antaŭaĵo en la Romia sistemo por kombinado de la povoj de tribunuso kaj de censoro en unusola posteno, nek Aŭgusto mem estis elektita al la posteno de ''censoro''.<ref name="bunson 80">Bunson (1994), 80.</ref> Ankaŭ Julio Cezaro estis ricevinta similajn povojn, laŭ kiuj li zorgis por superrigardi la moralon de la ŝtato. Tamen, tiu posteno ne etendis la kapablon de la censoro por fari censon kaj determini la liston de aliĝintoj al la Senato. La posteno de la ''tribunus plebis'' ekperdis sian prestiĝon pro la amasigo de tribunusaj povoj fare de Aŭgusto, tiele li plivivigis sian gravon farante mandatan nomumon por ajna plebano kiu deziris la postenon de [[pretoro]].<ref name="bunson 427">Bunson (1994), 427.</ref>

 

Aŭgusto ricevis ''imperium'' nur ene de la urbo mem, aldone al la ricevo de prokonsula ''imperium maius'' kaj la tribunusan aŭtoritaton por la tuta vivo. Tradicie, prokonsuloj (Romiaj provincaj guberniestroj) perdis sian prokonsulan "imperium" kiam ili trapasis la ''Pomerium'' – nome religia limo de Romo – kaj eniris en la urbon. En tiuj situacioj, Aŭgusto povis havi povon kiel parto de sia tribunusa aŭtoritato sed lia konstitucia ''imperium'' ene de ''Pomerium'' estus malpli granda ol tiu de servanta konsulo. Tio estus signifante ke, kiam li estis en la urbo, li povis ne esti la konstitucia magistrato kun la plej alta aŭtoritato. Danke al lia prestiĝo aŭ ''auctoritas'', liaj deziroj povis esti kutime obeitaj, sed povus esti ioma malfacilo. Por plenigi tiun povo-truon, la Senato voĉdonis ke la''imperium proconsulare maius'' (supera prokonsula povo) de Aŭgusto povis ne haltiĝi kiam li estis ene de la urbomuroj. Ĉiuj armitaj fortoj en la urbo estis iam sub la kontrolo de la urbaj pretoroj kaj konsuloj, sed tiu situacio estis nune lokinta ilin sub la nura aŭtoritato de Aŭgusto.<ref name="eck 60">Eck (2003), 60.</ref>

 

Aldone, Aŭgusto ricevis plian prestiĝon el ĉiu posta Romia milita venko post tiu epoko, ĉar la majoritato de la Romaj armeoj estis staciitaj en imperiaj provincoj estritaj de Aŭgusto pere de [[Legato (Romio)|legato]]j kiuj estis deputitoj de la ''princeps'' en la provincoj.<ref name="eck 61" /> Krome, se okazis batalo en Senata provinco, la prokonsula ''imperium maius'' de Aŭgusto permesis lin ekkomandi (eĉ nur konsidere) ajnan ĉefan militan venkon. Tio signifis ke Aŭgusto estis la nura individuo kapabla ricevi triumfon, tradicio kiu komencis ĉe Romulo, nome la unua reĝo de Romo kaj la unua triumfa generalo.<ref name="eck 61">Eck (2003), 61.</ref> Lucio Kornelio Balbo estis la lasta homo ekster la familio de Aŭgusto kiu ricevis tiun premion, en 19 a.K.<ref name="eck 61" /> Balbo estis la nevo de la granda agento de Julio Cezaro, kiu estis gubernietro de Afriko kaj konkerinto de [[Garamantoj]].) Tiberio, la plej aĝa filo de Aŭgusto el la geedzeco kun Livia, estis la nura alia generalo kiu ricevis triumfon — pro venkoj en Germanio en 7 a.K.<ref name="eck 117">Eck (2003), 117.</ref>

 

[[Dosiero:RomaAraPacis ProcessioneSudParticolare.jpg|eta|dekstra|Anoj de la imperiestra familio,<br />reliefo ĉe la suda muron de la ''[[Ara Pacis]]'', [[Romo]].]]

Multaj el la politikaj subtilaĵoj de la Dua Interkonsento ŝajne ne atingis la komprenon de la Pleba klaso, komponita de la plej grandaj subtenantoj kaj klientoj de Aŭgusto. Tio okazigis ke ili insistis al la partopreno de Aŭgusto en imperiaj aferoj el tempo al tempo. Aŭgusto malsukcesis starigi por elekto kiel konsulo en 22 a.K. kaj aperis timoj ke li denove estis premita el la povo de la aristokrata Senato. En 22, 21, kaj 19 a.K., la popolo tumultis kiel reago, kaj permesis ke estu elektita ununura konsulo por ĉiu el tiuj jaroj, evidente por lasi la alian postenon malferme por Aŭgusto.<ref>Dio [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Cassius_Dio/54*.html#1 54.1], [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Cassius_Dio/54*.html#6 6], [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Cassius_Dio/54*.html#10 10].</ref> Same, okazis [[malsatego]] en Romo en 22 a.K., kio levis panikon, dum multaj urbaj plebanoj alvokis por ke Aŭgusto ekhavu diktatorajn povojn por persone superrigardu la krizon.<ref name="ccaa 26" /> Post teatreca montro de malakcepto antaŭ la Senato, Aŭgusto finfine akceptis aŭtoritaton super la grenliverado al Romo "pro graco de lia prokonsula ''imperium''", kaj li finiĝis la krizo preskaŭ tuje.<ref name="ccaa 26" /> Nur ĝis la jaro 8 p.K. tia krizo ebligis ke Aŭgusto establu ''praefectus annonae'', nome permanenta prefekto kiu zorgu pri la grenliverado al Romo.<ref name="eck 78">Eck (2003), 78.</ref>

 

Tamen, estis kelkaj malkonsentaj pri la etendo de povoj havigitaj al Aŭgusto fare de la Dua Interkonsento, kaj tio venis al pinto kun la ŝajna konspiro de Fanjo Kepjo.<ref name="Southern p. 109"/> Iom antaŭ la 1a de Septembro 22 a.K., ia Kastricio havigis al Aŭgusto informon pri konspiro estrita de by Fanjo Kepjo.<ref>Swan, p. 241; Syme, p. 483</ref> Lucio Lucinio Varono Murena estis listigita inter la ŝajnaj konspirantoj, nome la honesta Konsulo kiu defendis Primon en la afero de Marko Primo. La konspirantoj estis juĝitaj ''in absentia'' (foreste) kaj Tiberio agadiss kiel akuzisto; la ĵurio trovis ilin kulpaj, sed tio ne estis unuanima [[verdikto]].<ref>Wells, p. 53; Holland, p. 301</ref> Ĉiuj akuzitoj estis kondamnitaj al mortopuno pro perfido kaj ekzekutitaj tuj post ili estis kaptitaj — eĉ sen permesi ilian ateston por ilia defendo.<ref>Davies, p. 260; Holland, p. 301</ref> Aŭgusto sekurigis la pluigon de la fasado de la Respublika registaro per efika kaŝkovro de la okazaĵoj.<ref>Holland, p. 301</ref>

 

== Milito kaj etendo ==

Aŭgusto elektis ''Imperator'' ("venka komandantor") kiel sian unuan nomon, ĉar li volis fari emfaze klaran konekton intee li mem kaj la koncepto de venko, kaj sekve li iĝis konata kiel ''Imperator Caesar Divi Filius Augustus'' (Imperiestro Aŭgusto Cezaro Filo de Dio).<ref name="eck 93">Eck (2003), 93.</ref> Ĉirkaŭ la jaro 13, Aŭgusto fanfaronis 21 okazojn en kiuj liaj trupoj proklamis lin "imperator" kiel sia titolo post sukcesa batalo.<ref name="eck 93" /> Preskaŭ la tuta kvara ĉapitro en liaj publikigitaj memoroj de atingoj konataj kiel ''Res Gestae'' estis dediĉitaj al liaj militaj venkoj kaj honoroj.<ref name="eck 93" />

 

 

Ĉirkaŭ la fino de lia regado, la armeoj de Aŭgusto estis konkerintaj nordan ''[[Hispania]]'' (nuntempaj Hispanio kaj Portugalio)<ref name="eck 94">Eck (2003), 94.</ref> kaj la [[Alpoj|Alpajn]] regionojn ''[[Raetia]]'' kaj ''[[Noricum]]'' (nuntempaj Svisio, Bavario, Aŭstrio, Slovenio),<ref name="eck 94" /> [[Iliriko]] kaj ''[[Pannonia]]'' (nuntempaj Albanio, Kroatio, Hungario, Serbio, ktp.),<ref name="eck 94" /> kaj estis etendintajn la limojn de la [[Africa Proconsularis|Afrika Provinco]] oriente kaj sude.<ref name="eck 94" />

 

[[Judeo (romia provinco)|Judeo]] estis aldonita al la [[Sirio (romia provinco)|provinco Sirio]] kiam Aŭgusto elpostenigis [[Herodo Arĥelao|Herodon Arĥelaon]], sukcedanto al la [[Satelita ŝtato|klienta reĝo]] [[Herodo la Granda]] (73–4 a.K.).<ref name="eck 94" /> Sirio (kiel Egipto post Antonio) estis regata de alta prefekto de kavalira klaso pli ol de prokonsulo aŭ legato de Aŭgusto.<ref name="eck 94" />

 

 

Konkeri la popolojn de la Alpoj en 16 a.K. estis alia grava venko por Romo, ĉar ĝi havigis grandan teritorian [[bufro]]n inter la Romiaj civitanoj de Italio kaj la malamikoj de Romio en Ĝermanio norde.<ref name="eck 98">Eck (2003), 98.</ref> [[Horacio]] dediĉis [[odo]]n al la venko, dum la monumento Trofeo de Aŭgusto ĉe [[Monako]] estis konstruita por honoro de la okazo.<ref name="eck 98 99">Eck (2003), 98–99.</ref> La kapto de la Alpa regiono utilis ankaŭ por la venonta ofensivo en 12 a.K., kiam Tiberio komencigis la ofensivon kontraŭ la Panoniaj triboj de Iliriko, kaj lia frato [[Nero Claudius Drusus]] atakis kontraŭ la Ĝermanaj triboj de orienta [[Rejnlando]].<ref name="eck 99">Eck (2003), 99.</ref> Ambaŭ kampanjoj estis tre sukcesaj, ĉar la fortoj de Drusus atingis la valon de la rivero [[Elbo (rivero)|Elbo]] ĉirkaŭ la jaro 9 a.K. — kvankam li mortis tuj post la elfalo el sia ĉevalo.<ref name="eck 99" /> Oni registris ke la pia Tiberio piediris antaŭ la korpo de sia frato la tutan vojon reen al Romo.<ref name="bunson 416" />

 

Por protekti la Romian orientajn teritoriojn el la [[Partia Imperio]], Aŭgusto fidis sur la [[Satelita ŝtato|klientaj ŝtatoj]] de Oriento kiuj agis kiel teritoriaj [[Bufroŝtato|bufroj]] kaj areoj kiuj povis starigi proprajn trupojn por defendo.<ref name="eck 96">Eck (2003), 96.</ref> Por sekurigi la orientan flankon de la Imperio, Aŭgusto staciigis Romian armeon en Sirio, dum lia lerta duonfilo Tiberio negocis kun la Partoj kiel Romia diplomato al Oriento.<ref name="eck 96" /> Tiberio estis responsa por la restaŭrado de Tigranes la 5-a al la trono de la Regno de Armenio.<ref name="bunson 416" />

 

 

Ŝajne liaj plej grandaj diplomataj atingoj estis negocadi kun Frates la 4-a de Partio (37–2 a.K.) en 20 a.K. por la revenigo de la batalaj standardoj perditaj de [[Kraso]] en la [[Batalo de Carrhae]], simbola venko kaj granda fiero de moralo por Romo.<ref name="bunson 416">Bunson (1994), 416.</ref><ref name="eck 96" /><ref>Brosius (2006), 96–97, 136–138.</ref> Werner Eck asertas ke tio estis granda desaponto por Romianoj kiu serĉas revenĝi la venkon de Kraso pere de militaj rimedoj.<ref name="eck 95 96">Eck (2003), 95–96.</ref> Tamen, Maria Brosius klarigas ke Aŭgusto uzis la revenigon de la standardoj kiel [[propagando]] simboligante la submeton de Partio al Romo. La okazaĵo estis celebrita en arto kiel ĉe la brustokirasa desegno de la statuo de Aŭgusto de Prima Porta kaj en monumentoj kiaj la [[Forumo de Aŭgusto|Templo de Marso Ultor]] ('[[Marso (mitologio)|Marso la Venĝulo]]') konstruita por hejmo de la standardoj.<ref>Brosius (2006), 97; see also Bivar (1983), 66–67.</ref>

* [[Anna Löwenstein]], ''Morto de Artisto'', Anvers, [[Flandra Esperanto-Ligo]], 2008

 

* [[Historio de la Romia Imperio]]

* [[Romio]]

{{Bibliotekoj}}

* {{Tradukita|lingvo= en |artikolo=Augustus|revizio=843308983}}

 

[[Kategorio:Romiaj imperiestroj]]