Kiel registrite je 12:31, 6 dec. 2019 redakti Pauchjo (diskuto \| kontribuoj) 1 172 redaktoj →‎Akademiaj: interpreto Etikedoj: Poŝtelefona redakto Redakto de poŝaparata retejo Altnivela poŝaparata redaktado ← Iru al antaŭa ŝanĝo		Kiel registrite je 17:17, 1 mar. 2020 redakti malfari Alifono (diskuto \| kontribuoj) Mempatrolatoj, Patrolantoj, Kontrolantoj 20 345 redaktoj eNeniu resumo de redakto Etikedo: Vida redakto Iru al sekvanta ŝanĝo →
Linio 1: {{kursiva titolo}} ~~[[dosiero:Fundamento de esperanto edistudio.jpg\|dekstre\|160px]]~~ '''''Fundamento de Esperanto''''' estas libro de [[L. L. Zamenhof]], eldonita en printempo [[1905]], kaj oficialigita per la 4-a artikolo de la ''Deklaracio pri la esenco de la Esperantismo'' (la "[[Deklaracio pri Esperanto\|Bulonja Deklaracio]]"), aprobita la [[9-a de aŭgusto\|9-an de aŭgusto]] 1905 en la [[1a UK 1905\|unua Universala Kongreso]] en [[Bulonjo-ĉe-Maro]]. La Fundamento konsistas el kvar partoj: Antaŭparolo, [[Gramatiko]], Ekzercaro kaj [[Universala Vortaro]]. Escepte de la Antaŭparolo, ĉiuj devenas preskaŭ rekte de la pli fruaj eldonoj de Zamenhof. Samrangaj al la Fundamento estas ties Oficialaj Aldonoj (ĝis nun ekzistas naŭ Oficialaj Aldonoj). La Antaŭparolo - do la Fundamento mem - preskribas: ''"Nur iam poste, kiam la plej granda parto de la novaj vortoj estos jam tute matura, ia aŭtoritata institucio enkondukos ilin en la vortaron oficialan, kiel 'Aldonon al la Fundamento'"''.[[dosiero:Fundamento de esperanto edistudio.jpg\|dekstre\|160px]]Iuj partoj de la Fundamento estas en naciaj lingvoj (la franca, angla, germana, rusa kaj pola), kiel la Gramatiko kaj la Vortaro. En la libro ''[[Fundamenta Krestomatio]]'' (paĝoj 239-241) oni povas trovi version en [[Esperanto]] de tiu ĉi fundamenta gramatiko, sed oni konsideru, ke la Fundamenta Krestomatio ne estas parto de la Fundamento. La rolo de la Fundamento, priskribita en la ''Antaŭparolo'', estas servi kiel ''netuŝebla gvida dokumento'', kiun neniu havas la rajton ŝanĝi. La baza devo, ke "pro la unueco de nia afero ĉiu bona Esperantisto devas antaŭ ĉio bone koni la fundamenton de nia lingvo" (vd. la ''Antaŭparolon''), koncernas ankaŭ la Oficialajn Aldonojn.▼ Iuj partoj de la Fundamento estas en naciaj lingvoj (la franca, angla, germana, rusa kaj pola), kiel la Gramatiko kaj la Vortaro. En la libro ''[[Fundamenta Krestomatio]]'' ( paĝoj 239-241 ) oni povas trovi version en [[Esperanto]] de tiu ĉi fundamenta gramatiko, sed oni konsideru, ke la Fundamenta Krestomatio ne estas parto de la Fundamento. ▲La rolo de la Fundamento, priskribita en la Antaŭparolo, estas servi kiel ''netuŝebla gvida dokumento'', kiun neniu havas la rajton ŝanĝi. La baza devo, ke "pro la unueco de nia afero ĉiu bona Esperantisto devas antaŭ ĉio bone koni la fundamenton de nia lingvo" (vd. la Antaŭparolon), koncernas ankaŭ la Oficialajn Aldonojn. ==Interpretoj== Interpretoj de la ''Fundamento'' inkludas ĉiujn klarigojn, komentariojn, kaj rimarkojn, kiuj respondas al demandoj [[Esperantologio\|esperantologiaj]] per kohera eksterpolado de infomoj en la ''Fundamento'' mem. ===[[Akademio de Esperanto\|Akademiaj]]=== * En sia '''Aktoj de la Akademio II, 1968-1974''', la Akademio de Esperanto notis malakordon inter la formoj «Zamenfof'» en la [[Unua libro]], sed «Zamenhof» en la Antaŭparolo. Ĝi identigis la saman malakordon inter formoj kun kaj sen apostrofo ĉe [[Novjorko]] kaj [[George Washington\|Vaŝingtono]]. El tio, la Akademio eksterpolis ke la formoj «(f)akte temas pri neesprimita licenco al la 16a Regulo pri apostrofado de substantivoj, licenco, laŭ kiu ĉe propraj nomoj povas esti forlasata ne nur la finaĵo de l’ substantivo, sed ankaŭ la apostrofo mem.» <ref>http://www.akademio-de-esperanto.org/aktoj/aktoj2/8oa.html Rim. IV.</ref> Poste, en 2013, la Akademio renversis sian decidon, kaj «konstatas, ke tiuj nomformoj estas rigardendaj kiel nur parte esperantigitaj.» <ref>http://www.akademio-de-esperanto.org/oficialaj_informoj/oficialaj_informoj_22_2013.html#kromdeklaro Kromdeklaro pri la nomoj Zamenhof kaj Vaŝington.</ref> ===[[Universala Vortaro\|Vortaraj]]=== * [[Kálmán Kalocsay\|Kalocsay]] kaj [[Gaston Waringhien\|Waringhien]] pretendas ke teksto el la 11a regulo, «la finiĝoj estas rigardataj ankaŭ kiel memstaraj vortoj,» postulas la bazon per kiu oni povas bapti kategoriajn devidojn de radik(al)oj «ne nur Zamenhofaj, sed ankaŭ Fundamentaj, do netuŝeblaj.»<ref>''Plena Analiza Gramatiko'' §284.</ref> == Citaĵo == Linio 76 ⟶ 73: \| bildo = 1925 Fundamento de Esperanto (6a).jpeg }} {{Portalo\|Lingvo\|Esperanto}}▼ * 1a eldono, (1905), Hachette Linio 97 ⟶ 93: ==Vidu ankaŭ== * [[Fundamento (konstruado)]] == Eksteraj ligiloj == Linio 113 ⟶ 109: * [http://anet.ua.ac.be/desktop/ehc/core/index.phtml?language=&euser=&session=&service=opacehc&robot=&deskservice=desktop&desktop=ehc&workstation=EHC-LZ&extra= Katalogo de] [[Heredaĵbiblioteko Hendrik Conscience]] : entajpu la vorton "fundamento". == Referencoj == {{wikisource\|Fundamento de Esperanto}}▼ ▲<references />{{Portalo\|Lingvo\|Esperanto}}{{Unua}} ~~{{Unua}}~~ [[Kategorio:Esperanto]] Linio 126 ⟶ 122: [[Kategorio:Katalogo de Fondaĵo Vanbiervliet]] [[Kategorio:Katalogo de Heredaĵbiblioteko Hendrik Conscience]] ▲{{wikisource\|Fundamento de Esperanto}}

Fundamento de Esperanto: Malsamoj inter versioj