Toba: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e forigo de superflua kodo
esperantigita parametro, formatigo de titoloj, +Projektoj, kosmetikaj ŝanĝoj
Linio 13:
|Elfluo = Rivero Asahan
|Areo_de_baseno =
|Landoj_de_baseno = Norda [[Sumatro]], [[Indonezio]]
|Longo = 100
|Larĝo = 30
|Areo = 1130
|Profundo =
|Maksimuma_profundo = 505
|Volumeno = 240
|Restad-tempo =
|Bordo =
|Alto = 905
|Insuloj = [[Samosir]]
|Urboj =
Linio 32:
En 1949 la [[Nederlando|(Nederlanda, Nederlandano)]] [[geologo]] [[_Rein_ kamioneto _Bemmelen_]] raportita (tiu, ke, kiu) Toba estis ĉirkaŭbarita per tavolo de [[_ignimbrite_]] rokoj, kaj (tiu, ke, kiu) ĝi estis granda vulkana [[_caldera_]]. Poste (esploristoj, esploristas) fundamenti [[_rhyolite_]] cindro simila al (tiu, ke, kiu) en la _ignimbrite_ ĉirkaŭ _Toba_ (nun nomita Juna _Toba_ [[_Tuff_]] al (distingi, diferencigi) ĝi de tavoloj (krustis, deponita) en antaŭa (eksplodoj, eksplodas)) en [[Malajzio]] kaj [[Barato]], 3000 km for. [[Oceanografio|_Oceanographers_]] esplorita _Toba_ cindro, kun ĝia karakterizo (kemiaĵo, kemia) "_fingerprint_", sur la planko de la orienta [[Hinda Oceano]] kaj la [[Bengala Golfo]].
 
=== La erupcio ===
-->[[Dosiero:Lake Toba location.png|thumbeta|170px|rightdekstra|]]<!-- Situo de Toba montrita en (ruĝa, legita) sur mapo.]]
La '''_Toba_ erupcio''' (la '''_Toba_ evento''') okazis je kio estas nun Toba pri 71,500 ± 4000 jaroj antaŭe. Ĝi havis taksita [[Vulkana _Explosivity_ Indekso]] de 8 (priskribis kiel "mega-kolosa"), farante ĝi eble la plej granda [[vulkana erupcio]] en la lasta du milionaj jaroj. [[_William_ Mi. Rozo|Kalkula Rozo]] kaj [[_Craig_ _Chesner_]] de [[Miĉigana Teknologia Universitato]] (deduktis, konkludita) (tiu, ke, kiu) la tuteca kvanto de _erupted_ materialo estis pri 2800 kuba km (670 kubaj mejloj) — ĉirkaŭ 2000 km³ de [[_ignimbrite_]] (tiu, ke, kiu) fluis super la tero kaj ĉirkaŭ 800 km³ (tiu, ke, kiu) _fell_ kiel cindro, kun la (vento, bobeni) blovanta la plejparto de ĝi al la okcidento. Per kontrasto, la [[1980 erupcio de Monto Saint Helens]] _ejected_ ĉirkaŭ 1 kuba km de materialo, dum la plej granda vulkana erupcio en historia (tempoj, fojoj), je [[(Munti, Monto) _Tambora_]] en [[1815]], disradiis la ekvivalento de ĉirkaŭ 100 kubaj kilometroj de densa roko kaj kreis la "[[Jaro Sen Somero]]" kiel malproksime kiel Nordameriko.
 
Linio 39:
 
Al doni ideo de ĝia grandeco, konsideri (tiu, ke, kiu) kvankam la erupcia prenita loko en [[Indonezio]], ĝi (krustis, deponita) cindra tavolo proksimume 15 cm (6 en) dika super la tuta Hindio; je unu situo en centra Barato, la _Toba_ cindra tavolo hodiaŭ estas supren al 6 m (20 (futo, piedoj)) dika<_ref_>_Acharyya_ S.K., kaj _Basu_ P.K. 1992. "_Toba_ cindro sur la Hindio kaj ĝiaj implikacioj por korelacio de malfrua plejstocena aluvio." ''_Quaternary_ Esplori'' '''40''':10-19</_ref_> kaj partoj de [[Malajzio]] estis kovrita kun 9 m de _ashfall_.<_ref_>_Scrivenor_, J.B. 1931. ''La Geologio de _Malaya_'' (Londono: _MacMillan_), (tononomis, notita) per _Weber_.</_ref_> Aldone ĝi havas estas kalkulita (tiu, ke, kiu) kvanto de 10<sup>10</sup> tunoj de [[sulfura acido]] estis _ejected_ enen la (etoso, atmosfero) per la evento, kaŭzanta [[acida pluvo]] _fallout_.<_ref_>_Huang_ C.Y., _Zhao_ M.Ikso., _Wang_ C.C., kaj _Wei_ G.J. 2001. "Malvarmetanta de la Sudĉina Maro per la _Toba_ erupcio kaj korelacio kun alia klimato _proxies_ ca. 71,000 jaroj antaŭe." ''_Geophysical_ Esplori (Leteroj, Literoj)'' '''28''':3915-3918, (tononomis, notita) per _Weber_.</_ref_>
-->[[Dosiero:Toba overview.jpg|thumbnaileta|170px|rightdekstra|]]<!-- [[_Landsat_]] foto de Sumatro ĉirkaŭbaranta Toba]]
La sinsekva kolapso formita [[_caldera_]] (tiu, ke, kiu), post enspacanta kun akvo, kreis Toba. La insulo en la suda parto de la lago estas formita per _resurgent_ vulkana kupolo.
 
Kvankam la jaro povas neniam esti precize difinita, paradokse la sezono povas: nur la [[Musono|somera musono]] povis havi (krustita, deponita) _Toba_ _ashfall_ en la Sudĉina Maro, (implicanta, enhavanta) (tiu, ke, kiu) la erupcia prenita loko iam dum la norda somero<_ref_>_Bühring_ C., kaj _Sarnthein_ Sinjoro 2000. "_Toba_ cindraj tavoloj en la Sudĉina Maro: indikaĵo de _constrasting_ (vento, bobeni) (direktoj, instrukcio) dum erupcio ca. 74 ka." ''Geologio'' '''28''':275-278.</_ref_> La erupcio (ŝuformis, daŭrita) eble du semajnoj, sed la _ensuing_ "vulkana vintro" rezultis en malgrandiĝi en averaĝaj mallokaj temperaturoj per 3 al 3.5 gradoj (Grado celsia, Celsio, Celsia) por kelkaj jaroj. [[Glacia kerno|Gronlandaj glaciaj kernoj]] (rekordo, rikordo) pulso de _starkly_ reduktis niveloj de organika karbono _sequestration_. Tre kelkaj (plantoj, plantas) aŭ (animaloj, animalas, bestoj, bestas) en sud-Orienta Azio devus havi travivita, kaj ĝi estas ebla (tiu, ke, kiu) la erupcio kaŭzis planedo-larĝa morti-for. Estas iu indikaĵo, bazita sur [[_mitochondrial_ DNA]], (tiu, ke, kiu) la homaro (majo, povas) havi (trapasita, pasis) tra [[genetika botelkolo]] en ĉi tiu _timeframe_, reduktanta genetika diverseco pli sube kio devus esti atendita de la aĝo de la specoj. Laŭ la [[_Toba_ (kataklismo, katastrofo) teorio]] proponis per _Stanley_ H. _Ambrose_ de la [[Universitato de Ilinojo je _Urbana_-_Champaign_]] en 1998, homaj loĝantaroj (majo, povas) havi estas reduktita al nur kelkaj dekoj de miloj de (individuoj, individuas, individuaj, personaj) per la _Toba_ erupcio.
 
=== Pli ĵusa agado ===
-->[[Dosiero:Lake-toba-2.jpg|thumbnaileta|170px|rightdekstra|]]<!-- Infanoj (leganta, ludanta) en Toba]]
Pli malgranda (erupcioj, erupcias) havi okazita je _Toba_ ekde. La malgranda konuso de '''_Pusukbukit_''' havas formita sur la sudokcidenta marĝeno de la _caldera_ kaj lafo (kupoloj, kupolas). La lasta erupcio (majo, povas) havi estas je '''_Tandukbenua_''' sur la nordokcidenta _caldera_ rando, ekde la (prezenti, aktuala) manko de vegetaĵaro povis esti pro al erupcio en la lasta kelkaj cent jaroj <_ref_>http://www._volcanodiscovery_.cOM/vulkano-(tours, vojaĝoj, vojaĝas)/vulkanoj/indonezio/sumatro/_toba_/</_ref_>.
 
Linio 52:
Toba (mensogoj, mensogas, kuŝas) proksima kulpa linio kiu (kuras, ruligas) laŭ la centro de Sumatro nomita la [[Sumatra Ostrompiĝa Zono]] <_ref_>http://vulkano._und_._nodak_._edu_/_vwdocs_/_volc__bildoj/sudorienta_azio/indonezio/_toba_.html</_ref_>. La vulkanoj de Sumatro kaj Javo estas parto de la [[_Sunda_ Arko]], rezulto de la _northeasterly_ delokigo de la [[_Indo_-Aŭstralia Telero]] kiu estas diapozitivanta sub la orienten-movanta [[_Eurasian_ Telero]]. La [[_subduction_ zono]] en ĉi tiu areo estas tre aktiva: la _seabed_ proksima la okcidenta bordo de Sumatro havas havita kelkaj grava (tertremoj, tertremas) ekde 1995, inkluzivanta la 9.3 [[2004 Hinda Oceana Tertremo]] kaj la 8.7 [[2005 Sumatra tertremo]], la _epicenters_ kies estis ĉirkaŭ 300 km de _Toba_.
 
== Popolo ==
-->[[Dosiero:Toba-House.jpg|thumbnaileta|170px|rightdekstra|]]<!-- _Toba_ Domo]]
La plejparto de la popolo kiu aktuala ĉirkaŭ Toba estas _ethnically_ [[_Batak_ (Indonezio)|_Bataks_]]. Tradicia _Batak_ (domoj, domas) estas (tononomita, notita) por ilia distinga (tegmentoj, tegmentas) (kiu kurbo supren je ĉiu fino, kiel boata (hulo, fuzelaĝo) faras) kaj ilia _colorful_ dekoracio.
 
== Vidu ankaŭ ==
*[[Listo de lagoj en Indonezio]]
*[[Listo de vulkanoj en Indonezio]]
Linio 62:
*[[Naturkatastrofo]]
 
== Referencoj ==
{{_Reflist_}}
<div class="references-small">
Linio 69:
</div>
 
== Eksteraj ligiloj ==
{{Projektoj}}
{{Portalo|Indonezio}}
*[http://maps.google.com/maps?ll=2.590517,98.807602&spn=.904475,.975861&t=k&hl=en Satelita bildo sur Google Maps]
Linio 77 ⟶ 78:
*[http://www.andaman.org/BOOK/originals/Weber-Toba/textr.htm Georgo _Weber_, ''_Toba_ Vulkano'']]
*{{Wikitravel}} -->
 
== Vidu ankaŭ ==
* [[Batakoj]]