Poldero: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Sj1mor (diskuto | kontribuoj) e →Vidu ankaŭ: Kinderdijk |
Sj1mor (diskuto | kontribuoj) En Nederlando |
||
Linio 3:
En [[Nederlando]] ekzistas pluraj specoj de polderoj, sube sekvas listo de tiuj specoj. Krome tamen ankaŭ ekzemple en norda [[Germanio]] borde de la [[Norda Maro]] ekzistas polderoj - tie ili havas la nacilingvan nomon ''Koog''.
== En Nederlando ==
[[Dosiero:The_Netherlands_below_sealevel_and_protected_from_floods.png|eta|Areoj de Nederlando situantaj sub marnivelo (bluaj)]]
En la pasinteco, ĉirkaŭ 40% de Nederlando estis kovritaj de [[marakvo]]. La [[loĝdenso]] kaj la bezono de porvivaĵo kaj agrikultura tero igis la nederlandanojn fari sennombrajn "militojn" kontraŭ la maro. La bezono de ĝisfunda kaj fina solvo intensiĝis post la katastrofo de [[1953]], kiam ĉirkaŭ 2 000 homoj dronis en la [[Norda maro|Norda Maro]] [[Inundo|inundoj]]. Entute en Nederlando ekde la [[13-a jarcento]] sekiĝis 7 050 kvadrataj kilometroj da tero, el kiuj 4 000 danke al la konstruado de marbordaj digoj.
Gravaj nederlandaj polderoj kaj la jaroj kiam ili estis sekaj inkludas tiuj en [[Beemster]] (1609-1612), [[Scharmer]] (1633-1635), kaj [[Haarlemmermeer]] (1852). Polderoj kreitaj kiel parto de la projekto de [[Sudmarlaboroj|Zuiderzeepolders]] inkludas tiuj en [[Wieringermeer]] (1930), [[Noordoostpolder]] (1942) kaj [[Flevolando|Flevoplando]] (1956-1968)
== Riverpolderoj ==
Linio 30 ⟶ 36:
'''Torfpolderoj''' estas polderoj kies tero estas [[torfo|torfa]]. Antaŭ 1500 jaroj tuta [[Holando]] (do la tuta okcidenta parto de Nederlando) estis torfa [[marĉo]]. La unuaj enloĝantoj komencis sekigi la marĉon per fosado de kanaletoj. Post tio la akvo povis elflui el la torfo kaj la tero iĝis preta por enloĝiĝi. Granda problemo de torfo estas tamen, ke ĝi fakte konsistas preskaŭ sole de akvo. Tial se oni lasas forflui la akvon, la torfo tuj komencos malaltiĝi. Iam ĉirkaŭ jaroj [[1200]]–[[1250]], la ternivelo en Holando estis proksimume sama kiel la marnivelo. Ekde tiam pro daŭra malsekigado de la tero oni devis ekkonstrui digojn kaj baraĵojn en la iamaj torfaj riveretoj. El tiu tempo devenas ankaŭ la nomoj de pluraj urboj, kiel [[Amsterdamo]] kaj [[Roterdamo]]. Tiuj urboj nome ekkreskis tie, kie oni konstruis baraĵojn en la riveretoj [[Amstel]] kaj [[Rotte]], respektive (''dam'' = [[nederlanda lingvo|nederlanda]] vorto por ''digo'').
La [[Antaŭurbo|antaŭurboj]] de Amsterdamo ankaŭ estas fonditaj sur sekigita grundo de la maro, grundo kiu antaŭe estis kovrita per lagoj, marĉoj aŭ maro. Preskaŭ tuta Holando konsistas de torfpoldero – nur kelkaj regionoj konsistas de senakvaĵoj, [[duno]]j aŭ malaltaj riverpolderoj.
== Senakvaĵoj ==
Linio 52 ⟶ 58:
== Sudmaraj polderoj (Zuiderzeepolders) ==
[[Dosiero:Zuiderzeewerken-NL.png|eta|Zuiderzeewerken]]
En la [[20-a jarcento]] sinjoro [[Cornelis Lely]] faris planojn por fermi la internan maron [[Zuiderzee]] (''Suda maro'') per longega digo de Norda Holando al [[Frislando]]. Laŭ tiu plano oni poste farus grandegajn polderojn en la iama maro. Ĉi tiu projekto estas konata kiel la [[Zuiderzeewerken]], la Sudmar-projekto.
| |||