Straperlo

La hispana termino estraperlo aŭ straperlo estis uzata en Hispanio por aludi al komerco kontraŭleĝa de varoj kiuj devus pagi ian tipon de imposto por la ŝtato. Etende temas pri neregula agado aŭ komploto iatipa, kaj tie oni uzas kiel sinonimo de nigra merkato. La praktikinto de straperlo estis nomata straperlisto.

La deveno de tiu akronimo estas en politika skandalo okazinta dum la Dua Hispana Respubliko, produktita kiel konsekvenco de la enmeto de ludo de elektra ruleto de marko "Straperlo", nomo devena el Strauss, Perel kaj Lowann, judnederlandaj familinomoj de kiuj promociis tiun negocon, kiuj ŝajne estis alportintaj al la akronimo literojn laŭ la proporcia kvanto al la partopreno en la entrepreno (aliaj versioj asertas, ke la termino devenas nur el la du unuaj nomoj).

Bibliografio

• Marc Fontbona, El estraperlo, una ruleta política, "La Aventura de la historia" (Madrid), núm. 120 (Octubre 2008), 36-40.
• "El caso Strauss. El escándalo que precipitó el final de la II República", de José Carlos García Rodríguez (Editorial Akrón, Astorga -León- 2008, ISBN 978-84-936725-0-8).
• "El preu de la fam. L'estraperlo a la Catalunya de la Postguerra." de Laura de Andrés Creus (Editorial Ara Llibres, Badalona 2010, ISBN 978-84-92552689).
• El Mundo - El Straperlo, la ruleta política Arkivigite je 2013-10-20 per la retarkivo Wayback Machine
• La Vanguardia del Siglo XX (tiama ĵurnalo)
• Las Provincias - Estraperlo: la corrupción desacredita a la política