Insuloj de la Toresa Markolo
La Tores-Markolaj Insuloj estas insulgrupo en la Toresa Markolo inter la norda pinto de Aŭstralio, la Kabjorka Duoninsulo, kaj la suda marbordo de Papuo-Novgvineo. Ĝi apartenas grandparte al la aŭstralia federacia ŝtato Kvinslando. Kelkaj insuloj laŭlonge de la suda marbordo apartenas al Novgvineo.
| Insuloj de la Toresa Markolo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 Mapo de la insuloj | |||||
| grupo de insuloj | |||||
| Akvejo | Toresa Markolo (Pacifiko) | ||||
| Geografia situo | 9° 53′ S, 142° 35′ O (mapo)-9.8802777777778142.59055555556Koordinatoj: 9° 53′ S, 142° 35′ O (mapo) | ||||
| |||||
|
| |||||
| Nombro de insuloj | 270 | ||||
| Ĉefa insulo | Thursday Islandd:Q556632 | ||||
| Tuta areo | 1 000 km² | ||||
 Thursday Island kun urbo | |||||
| |||||
.png)
Al la insula grupo apartenas pli ol 270 insuloj, el kiuj nur 21 estas loĝataj (19 ĉe la aŭstralia flanko kaj Daru kaj Parama ĉe la flanko de Papuo-Novgvineo). La ĉefa insulo estas Thursday (Ĵaŭdo) sur la aŭstralia flanko. Daru ĉe la flanko de la okcidenta provinco de Novgvineo estas multe pli granda. La laŭ la surfaco plej granda insulo nome Princo de Kimrujo estas apenaŭ loĝata.
Historio
redaktiLaToresa-Markola Insuloj estis ĝis antaŭ ĉ. 6000 jaroj parto de la terponto inter Novgvineo kaj Aŭstralio. Antaŭ 1000 jaroj ili estis loĝataj de melaneziaj maristoj.
En la jaro 1606, ses monatojn antaŭ Luiz Váez de Torres de kiu la insuloj ricevis lian nomon, la nederlandano Willem Janszoon per la ŝipo Duyfken, atingis la insulojn. En 1770 la insulgrupo estis okupita de britoj estritaj de James Cook kiel parto de Aŭstralio.
Politika disdivido
redaktiLa precipe al Aŭstralio apartenantaj insuloj de la Tores-Markolaj Insuloj. La nordaj insuloj kiel Daru apartenas al Papua Novgvineo. Ili situas proksime al la marbordo de Novgvineo kaj estas administrataj de la komunumo Torres Shire; ili estas dividitaj de nordo al sudo en kvin insulaj regionoj:
- Plej okcidenta grupo
- Okcidenta grupo
- Centra grupo
- Orienta grupo
- Interna grupo (kun la ĉefa insulo Ĵaŭda insulo)
Loĝantoj
redaktiSur la insulo oni parolas krom la oficialan lingvon nome anglan, interalie mabuiagan, meriaman kaj la lingvafrankaon Toresa kreola lingvo, nome kreola lingvo parenca al tokpisina de Papua-Novgvineo. En 2001 loĝis 8069 homoj sur la insuloj, escepte de la insuloj Daru kaj Parama. Inter ili estis 6214 Insulanoj de Toresa Markolo (Melanezianoj respektive el Papuo) aŭ Aŭstraliaj aborigenoj.
La insuloj suferis de longe pro elmigrado al la aŭstralia ĉeflando.
Literaturo
redakti- Ian Crawshaw: Australia walkabout - Reiseführer für das Australien der Aborigines und Torres Strait Islander, Sabine Muschter Herausgeber der deutschen Auflage, Intuitiv media, Kiel 2011 ISBN 978-3-00029490-7
- Donald M. Schug: The Marine Realm and a Sense of Place Among the Papua New Guinean Communities of the Torres Strait, 1995
- Alfred C. Haddon (Hrsg.): Reports of the Cambridge Anthropological Expedition to Torres Straits. 6 Bände. 1901–1935 Übersicht Arkivigite je 2016-03-14 per la retarkivo Wayback Machine
- Wolfgang Laade: Notes on the clans, economy, trade and traditional law of the Murray Islanders, Torres Straits. In: Journal de la Société des océanistes. N°39, Tome 29, 1973. pp. 151-167
Eksteraj ligiloj
redakti- Website der Landesverwaltung der Torres-Strait-Inseln
- Fotoalbum von Papua und Torres Strait (1921) aufgenommen von Frank Hurley. Nationalbibliothek Australiens, Canberra.
- Torres Strait Atlas Arkivigite je 2010-11-12 per la retarkivo Wayback Machine
- Karte der Torres-Strait-Inseln (PDF; 416 kB)
- Historische Karte (1908) der Torres-Strait-Inseln
- Prescribed Bodies Corporate Directory, July 2014 Arkivigite je 2014-10-06 per la retarkivo Wayback Machine