Sąjūdis: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
[[Dosiero:Emblemo de Sąjūdis.png|200px|thumb|<center>la emblemo de Sąjūdis, kiu bildigas la nacian simbolon [[Kolonoj de la Gediminidoj]]]]
La Reforma Movado de Litovio - [[litove]] ''Lietuvos Persitvarkymo Sąjūdis'' aŭ kutime simple mallonge '''Sąjūdis''' (do "la movado") estis politika organizo kiu gvidis la lukton pri ŝtata resendependiĝo de [[Litovio]] tinefine de la [[1980-aj jaroj|1980-aj]] kaj komence de la [[1990-aj jaroj]]. La organizo establiĝis la [[3-an de junio]] [[1988]] kaj estis gvidita de [[Vytautas Landsbergis]].
 
==Historia fono==
Linio 8:
En renkontiĝo ĉe la Litova Akademio de Sciencoj la [[3-an de junio]] [[1988]] komunistaj kaj nekomunistaj intelektuloj kreis "iniciatan grupon Sąjūdis" ([[litove]] ''Sąjūdžio iniciatyvinė grupė'') por organizi movadon subtenan al [[glasnosto]], demokratiigo kaj [[perestrojko]] en Litovio. La grupo konsistis el 35 membroj, plejparte artistoj. El ili, 17 estis ankaŭ membroj de la komunisma partio. Celo de la grupo estis starigi la "Reforman Movadon de Litovio", kiu konatiĝis sub la mallonga nomo Sąjūdis.
 
La [[24-an de junio]] [[1988]] okazis la unua amasa kunveno de Sąjūdis. Tie la delegitoj de la 19-a tutunia konferenco de la [[Komunista Partio de Sovetunio]] estis instruitaj pri la celoj de Sąjūdis. Proksimume 100.000 homoj en la parko ''Vingis'' de Vilno salutis la delegitojn kiam ili revenis dum julio. Sekva amasa evento okazis la [[23-an de aŭgusto]] [[1988]] kiam 250.000 homoj kunvenis por protesti kontraŭ la [[Ribbentrop-Molotov-pakto]] kaj ĝisĝia sekreta protokolo de antaŭ 50 jaroj, kaj pri la silentigo kaj mensoga aserto pri malekzisto de tiu pakto inter [[Sovetunio]] kaj [[Nazia Germanio]] fare de la ŝtataj aŭtoritatoj de Sovetunio dum 50 jaroj.
 
La [[19-an de junio]], unua eldono de la ŝtate nepermesata gazeto ''Sąjūdžio žinios'' ("movadaj novaĵoj") estis publikigita, kaj ekde septembro Sąjūdis publikigis ŝtate permesitan gazeton kun la titolo "Atgimimas" ("renaskiĝo"). Entute proksimume 150 gazetoj subtenaj al Sąjūdis estis publikigitaj dum tiu kaj la sekvaj jaroj.
 
Dum oktobro 1988 Sąjūdis organizis lasian oficialan fondan konferencon en Vilno. Elektiĝis 35-persona gvida konsilio. Plej multaj el la konsilianoj estis membroj de la origina iniciata grupo. [[Vytautas Landsbergis]], profesoro pri muziko kaj nemembro de la komunisma partio, iĝis la konsilia prezidanto.
 
== Aktivecoj de Sąjūdis ==
Linio 23:
La [[23-an de aŭgusto]] [[1989]], la 50-jara datreveno de la subskribo de la [[Ribbentrop-Molotov-pakto]] inter la tiamaj diktaturoj [[Nazia Germanio]] kaj [[Sovetunio]], 600-kilometra ĉeno el du milionoj da homoj konektis la urbojn [[Talino]], [[Rigo]] kaj [[Vilno]] kaj fokusigis la atenton de la mondaj amaskomunikiloj pri la aspiroj de la enloĝantoj de [[Baltio]]. Tiu-ĉi demonstratio kaj la kunordigitaj streboj de la tri nacioj konatiĝis sub la nomo [[Baltia Vojo]].
 
Dum decembro, la Komunisma Partio de Litovio malaliĝis el la [[KPSU|Komunisma Partio de Sovetunio]] (KPSU) kaj konsentis ne plu havi la monopolon pri ŝtata potenco. Dum februaro 1990, reprezentantoj de Sąjūdis representatives gajnis absolutan plimultojn en la Supera Konsilio de [[Litova SSR]]. Vytautas Landsbergis elektiĝis prezidanto de la Supera Konsilio. Tio gvidis alpreparis la ŝtataŝtatan deklariĝodeklariĝon depri sendependeco la [[11-an de marto]] [[1990]].
 
== Post la ŝtata sendependiĝo==
Nuntempe, Sąjūdis daŭre aktivas en Litovio, sed neniel plu havas la renversignarenversigan influon de la jaroj 1988 ĝis 1990. La populareco de Sąjūdis malpliiĝis kiam maleblis teni unuecon inter homoj kun tre malsamaj politikaj kredoj kaj la movado ne venkis la ekonomian krizon, kiun sekvigis la rusia ekonomia bojkotado de la baltiaj ŝtatoj kaj la tre rapida ekonomia restrukturigo. La [[Demokratia Labora Partio de Litovio]], la reformita antaŭa [[Komunisma Partio de Litovio]], klare venkis en la balotoj por la nacia parlamento [[Seimas]] dum februaro 1992.
 
En la esperanta vikipedio ĝis nun estas artikoloj pri la sekvaj 2 el la entute 35 kunfondintoj de Sąjūdis:
Linio 36:
[[Kategorio:Kontraŭkomunismo]]
 
[[de:Sąjūdis]]
[[en:Sąjūdis]]
[[fr:Sąjūdis]]