Maorea lingvo: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto |
|||
Linio 9:
|-
|valign="top" bgcolor="#fee5b6"|[[Lingva familio|Genetika klasifiko]]:
|[[Niĝerkonga lingvaro|Niĝerkonga]]<br />
Atlantikokonga<br />
Voltokonga<br />
Benue-konga<br />
[[Bantuaj lingvoj]]<br />
[[Svahila lingvo|Svahilaj lingvoj]]<br />
'''Maora'''
|-
Linio 35:
|-
|}
==Enkonduko==
La maora lingvo ("Shimaore", aŭ "Mahorais" en la franca) estas unu el la du ĉefaj indiĝenaj lingvoj parolataj en [[Majoto]]. Ĝi estas [[Komoroj|komora]] dialekto, dum la [[Buŝia lingvo|buŝia]] ("Kibushi") estas najbara al lingvoj parolataj en [[Madagaskaro]]. Se historie la maora - same kiel la buŝia - estis la kampara lingvo de Majoto, ĝi fakte fariĝas la indiĝena ''[[lingvafrankao]]'' por ĉiutaga uzo, notinde pro plimultiĝo de la popolo parolanta la maoran. La maora enestas la novajn televidajn programojn de RFO. La popolnombrado de 2002 montris, ke 80140 personoj parolas la maoran en Majoto.
Hodiaŭ la maoran klare minacas la [[Franca lingvo|franca]]. Krom tio ke kelkaj parolantoj de Majoto parolas la francan lingvon, tiu lasta estas la lingvo de instruado, scio
Reciproka interkompreno inter la anĵua kaj la maora estas preskaŭ plena; nur kelkaj etaj fonetikaj diferencoj, kaj lokaj leksikaj apartaĵoj ilin diferencigas.
==Kelkaj ekzemploj==
*Saluton = ''jeje''
*Vivo estas bela en Majoto = ''maesha ya mazuri Maore''
==Nombroj==
<br />
<u>'''1. NOMBROJ DE 1 al 20 :'''</u>
<table border="0" cellspacing="1" width="90%">
<tr>
<td>
<td>
</tr>
<tr>
<td>
<td>
</tr>
<tr>
<td>
<td>
</tr>
<tr>
<td>
<td>
</tr>
<tr>
<td>
<td>
</tr>
<tr>
<td>
<td>
</tr>
<tr>
<td>
<td>
</tr>
<tr>
<td>
<td>
</tr>
<tr>
<td>
<td>
</tr>
<tr>
<td>
<td>
</tr>
</table>
<br />
ili metiĝas post la nomo, kvankam antaŭ la demonstrativo.
Nombroj 1, 6, 7, 9 estas nevariaj kaj ne alprenas prefikson de klaso.
Nombroj 2, 3, 4 , 5, 8 akordiĝas kun la nomo kaj alprenas prefikson
de plurala klaso.
<br />
<u>'''AKORDO DE NOMBROJ : 2, 3, 4, 5, 8 :'''</u>
<br />
<table border="1" cellspacing="1" width="90%">
<tr>
<th bgcolor="#D3D3D3">
<th bgcolor="#D3D3D3">
<th bgcolor="#D3D3D3">
<th bgcolor="#D3D3D3">
<th bgcolor="#D3D3D3">
<th bgcolor="#D3D3D3">
</tr>
<tr>
<td bgcolor="#E0FFFF">
<td>
<td>
<td>
<td>
<td>
</tr>
<tr>
<td bgcolor="#E0FFFF">
<td>
<td>
<td>
<td>
<td>
</tr>
<tr>
<td bgcolor="#E0FFFF">
<td>
<td>
<td>
<td>
<td>
</tr>
<tr>
<td bgcolor="#E0FFFF">
<td>
<td>
<td>
<td>
<td>
</tr>
<tr>
<td bgcolor="#E0FFFF">
<td>
<td>
<td>
<td>
<td>
</tr>
</table>
<br />
<u>'''EKZEMPLOJ :'''</u>
<br />
<table border="0" cellspacing="1" width="90%">
<tr>
Linio 172 ⟶ 187:
<tr>
<td>MAGARI MANANE</td>
<td>ok
</tr>
<tr>
<td>MAGARI SITA</td>
<td>ses
</tr>
<tr>
<td>MAGARI THALATHINI NA MARARU</td>
<td>tridek tri
</tr>
<tr>
Linio 191 ⟶ 206:
</tr>
</table>
<br />
<u>'''2. DEKOJ :'''</u>
<table border="0" cellspacing="1" width="90%">
<tr>
<td>
</tr>
<tr>
<td>
<td>
</tr>
<tr>
<td>
<td>
</tr>
<tr>
<td>
<td>
</tr>
<tr>
<td>
<td>
</tr>
</table>
<br />
Kiam deko estas sekvata de unuo, oni antaŭigas la unuon per la vorto
<br />
<u>'''EKZEMPLOJ :'''</u>
<br />
<table border="0" cellspacing="1" width="90%">
<tr>
Linio 234 ⟶ 258:
</tr>
</table>
<br />
<u>'''3. CENTOJ :'''</u>
<table border="0" cellspacing="1" width="90%">
<tr>
<td>
</tr>
<tr>
<td>
<td>
</tr>
<tr>
<td>
<td>
</tr>
<tr>
<td>
<td>
</tr>
<tr>
<td>
<td>
</tr>
</table>
<br />
Kiam cento estas sekvata de unuo, oni antaŭigas tiun ĉi per la
vorto "NA".
<br />
<u>'''EKZEMPLOJ :'''</u>
<br />
<table border="0" cellspacing="1" width="90%">
<tr>
Linio 274 ⟶ 307:
</tr>
</table>
<br />
Estas same por dekoj ĝis 19 :
<br />
<u>'''EKZEMPLOJ :'''</u>
<br />
<table border="0" cellspacing="1" width="90%">
<tr>
Linio 287 ⟶ 326:
</tr>
</table>
<br />
Tamen kiam cento estas sekvata de deko ekde 20, oni antaŭigas tiun ĉi
per la vorto "WA" = kaj (en la araba). Estas same por miloj.
<br />
<u>'''EKZEMPLOJ :'''</u>
<br />
<table border="0" cellspacing="1" width="90%">
<tr>
Linio 307 ⟶ 352:
</tr>
</table>
<br />
<u>'''4. MILOJ :'''</u>
<table border="0" cellspacing="1" width="90%">
<tr>
<td>
</tr>
<tr>
<td>
<td>
</tr>
<tr>
<td>
<td>
</tr>
<tr>
<td>
<td>
</tr>
<tr>
<td>
<td>
</tr>
</table>
<br />
<u>'''EKZEMPLOJ :'''</u>
<br />
<table border="0" cellspacing="1" width="90%">
<tr>
Linio 356 ⟶ 407:
</tr>
</table>
<br />
<u>'''5. FRAKCIOJ :'''</u>
<table border="0" cellspacing="1" width="50%">
<tr>
<td>
<td>
<td>duono</td>
</tr>
<tr>
<td>
<td>
<td>kvarono</td>
</tr>
<tr>
<td>
<td>
<td>okono</td>
</tr>
</table>
<br />
<u>'''6. ORDAJ NUMERALOJ :'''</u>
<table border="0" cellspacing="1" width="90%">
<tr>
<td>
<td>MTRU WA HANDRA</td>
<td>la unua persono</td>
</tr>
<tr>
<td>
<td>GARI LA VILI</td>
<td>la dua
</tr>
<tr>
<td>
<td>MWANAMTSA WA RARU</td>
<td>la tria junulo</td>
</tr>
<tr>
<td>
<td>SHIRI YA NNE</td>
<td>la kvara
</tr>
<tr>
<td>
<td>NYUMBA YA TSANO</td>
<td>la kvina domo</td>
</tr>
<tr>
<td>
<td>FI YA SITA</td>
<td>la sesa
</tr>
<tr>
<td>
<td>SUKU YA SABA</td>
<td>la sepa tago</td>
</tr>
<tr>
<td>
<td>PAHA YA NANE</td>
<td>la oka kato</td>
</tr>
<tr>
<td>
<td>MWEZI WA SHENDRA</td>
<td>la
</tr>
<tr>
<td>
<td>MUNADZI WA KUMI</td>
<td>la deka kokoso-arbo</td>
</tr>
</table>
<br />
Fonto: [http://ylangue.free.fr Ylangue]
Linio 435 ⟶ 492:
[[Dosiero:Narifundrihe.jpg|thumbnail|150px|right|''Ni lernu la maoran lingvon'']]
*
<br />
*
<br />
*
<br />
*
<br />
*
==Internaj ligiloj==
*[[Majoto]]
*[[Nombroj en diversaj lingvoj]]
*[[Svahila lingvo]]
==Eksteraj ligiloj==
{{el}} [http://ylangue.online.fr Ylangue] Gramatika enkonduko al la maora lingvo (franca)
{{el}} [http://shime.online.fr Shime] Retejo de Shime-Asocio (franca)
[[Kategorio:Lingvoj laŭ alfabeto]]
| |||