Angiospermoj: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
esperantiĝo
Linio 23:
La unuaj angiospermoj aperis antaŭ ĉ. 140 milionoj da jaroj, dum la [[ĵuraso]]. La unuaj fosiliaj plantoj kun angiospermaj karakterizaĵoj aperis en la ĵuraso kaj en la frua [[kretaceo]] (135-65 milionoj da jaro), sed tiuj estis relative malmultaj kaj primitivaj formoj. La granda disvastiĝo de la angiospermoj okazis en la meza kretaceo (ĉ. antaŭ 100 milionoj da jaroj). Dum la malfrua kretaceo, la angiospermoj iĝis dominanta grupo surtere kaj kelkaj fosiliaj plantoj signis la aperon de la modernaj plantoj (ekz. [[fago]], [[kverko]], [[platano]], kaj [[magnolio]]).
 
== KlasifikadoKlasigado ==
[[Dosiero:Aconitum_variegatum_110807f.jpg|thumb|right|250px|''Aconitum variegatum'']]
La angiospermoj estas konsiderataj kiel [[divizio]], formale nomitaj "angiospermofitoj" (''Angiospermatophyta'') aŭ "antofitojflorplantoj" (''Anthophyta''), sed nun nomataj '''magnoliofitoj''' (''Magnoliophyta'') laŭ la [[biologiaj tipoj|tipa genro]] ''[[magnolio]]''.
 
Ekzistas ok grupoj de nun vivantaj angiospermoj:
Linio 38:
* [[unukotiledonaj]] - pli-malpli 70,000 specioj,<ref name="palmer"/> kun 3-petalaj floroj, unu [[kotiledono]], poleno kun unu sulketo, kaj plejparte folioj kun paralelaj nervuroj - ekzemple [[tritiko]], [[orkideo]]j, kaj [[Arekacoj|palmoj]]
 
Oni ne scias ĝuste kio estas la rilato inter la ok grupoj, sed la unuaj tri por dividi el la praangiospermopraflorplanto estis [[Amborellales]], [[Nymphaeales]], kaj [[Austrobaileyales]], en tiu ordo.<ref>Pamela S. Soltis and Douglas E. Soltis 2004 : The origin and diversification of angiosperms. ''American Journal of Botany'', 91: 1614–1626. doi:10.3732/ajb.91.10.1614. {{en}}</ref>
 
Tradicie, la florplantoj estis dividitaj al '''[[dukotiledonaj]]''' kaj '''[[unukotiledonaj]]'''. Fakte, la du plej grandaj grupoj, en la pli novaj sistemoj, estas la [[unukotiledonaj]] kaj la [[verdukotiledono]]j. La aliaj 6 grupoj estas pli malgrandaj.
Linio 46:
La plej disvastiĝantaj familioj de la florplantoj, en ordo laŭ la specinombro jenas:
 
* unukotiledonaj plantoj
# [[Asteracoj]] : 25,000 specioj
# [[Orkideacoj]] : 18,000 specioj
# [[FabacojPoacoj]] : 179,000
# [[PoacojCiperacoj]] : 94,000
# [[Rubiacoj]] : 7,000
# [[Eŭforbiacoj]] : 5,000
# [[Ciperacoj]] : 4,000
 
* dukotiledonaj plantoj
En la supra listo, la orkideacoj, poacoj, ciperacoj estas unukotiledonaj plantoj; la aliaj estas dukotiledonaj. La tuta nombro da familioj de angiospermoj estas super 460.
# [[Asteracoj]] : 25,000 specioj
# [[CiperacojFabacoj]] : 417,000
# [[Rubiacoj]] : 7,000
# [[Eŭforbiacoj]] : 5,000
 
La tuta nombro da familioj de angiospermoj estas super 460.
 
== Ekonomia signifeco ==