Lejteo: Malsamoj inter versioj

'''Leyte''', aŭ '''Lejteo''' en esperanto, estas [[insulo]] de la insularo de [[Bisajoj]] en la [[Filipinoj]].

La insulo estas ĉirkaŭ 180 km longa nordo-suden kaj ĉirkaŭ 65 km larĝa je sia plej larĝa punkto. En la nordo ĝi preskaŭ kuniĝas al [[Insulo Samaro|Samaro]], separate de la markolo de [[Markolo San Juanico]], kiu iĝas tiom mallarĝa kiom ĝis 2 km en kelkaj lokoj. Ankaŭ la insula provinco de [[Bilirano]] estas norde de Lejteo kaj kuniĝas al Lejteo per opnto tra la mallarĝa Bilirana Markolo. Sude Lejto estas separata el [[Mindanao]] de la [[Markolo Surigao]]. Oriente Lejteo estas iome for de la [[Filipina Maro]] de la [[Pacifika Oceano]], Samar nordoriente kaj de [[Dinagat]] sudoriente formante la [[Lejtea Golfo|Lejtean Golfon]]. Okcidente estas [[Cebuo]] kaj [[Boholo]].

Lejteo estas ĉefe tre arbara kaj montara, sed la [[Lejtea Valo]] nordoriente havas multan agrikulturon.

Administre la insulo divididas je la [[provinco Lejteo]], kiu kovras la nordon kaj centron de la insula teritorio, kaj la provinco [[Suda Lejteo]], kiu konsekvence kovras la sudon. La ĉefaj urboj de Lejteo estas [[Tacloban]], enĉe orienta bordomarbordo de nordokcidenta angulo de la Lejtea Golfo, kaj [[Ormoc]], enĉe la okcidenta marbordo. Lejteo nune famas pro [[geotermiko|geotermika]] elektrejo ĉe Ormoc.

Tamen, Lejteo estas plej famakonatas pro sia rolo en la rekonkero de [[Filipinoj]] en la [[Dua Mondmilito]]. La 20an20-an de oktobro 1944, Generalo [[Douglas MacArthur]] elŝipiĝis en Lejteon, asertante per fama frazo "I have returned" (Ni revenis). Tamen la militaj fortoj de [[Japanio]] ne redonis la insulon tiom facile, kiel montris la sekva [[Batalo de Lejteo]], kaj konverĝo de ŝiparmeaj fortoj rezultis en kvartaga [[Batalo de Lejtea Golfo]], la plej longdaŭra ŝiparmea batalo en historio.