Vikipedio

Granda baziliko: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively
(Rigardi ŝanĝojn inter stabila kaj nuna versioj)
[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
← Iru al antaŭa ŝanĝoIru al sekvanta ŝanĝo →
Enhavo forigita Enhavo aldonita
VidaVikiteksto
Addbot (diskuto | kontribuoj)
Patrolantoj
193 405 redaktoj
e Roboto: Forigo de 13 interlingvaj ligiloj, kiuj nun disponeblas per Vikidatumoj (d:q124936)
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
La [[katolika eklezio]] nomas siajn kvinses plej altrangajn preĝejojn '''grandaj bazilikoj''' – [[latine]] ''Basilicae Maiores'', en [[singularo]] ''Basilica Maior''; komprenu la grandan bazilikon, kiel ĉefbaziliko. KvinKvar el la sep grandaj bazilikoj troviĝas en [[Romo]], la aliaj du en [[Asizo]]. KvarLa elkvar lagrandaj preĝejoj, ĉiujbazilikoj en Romo, havasĝis la jaro 2006 havis la titolon '''patriarka baziliko''' kaj tiam rebaptiĝis '''papa baziliko'' (itale ''Basilica papale''), kiam papo [[Benedikto la 16-a]] forigis sian antaŭan titolon "patriarko de la okcidento". La plej granda el inter ilila papaj bazilikoj estas la [[Baziliko de Sankta Petro de Romo]], la formale plej altranga tamen la [[Baziliko Sankta Johano de Laterano]], kiu iom pompe ankaŭ nomatas "patrino de ĉiuj katolikaj preĝejoj“.
[[Dosiero:San Giovanni Laterano Rom.jpg|right|thumb|300px|<center>[[Baziliko Sankta Johano de Laterano]]]]
La [[11-an de decembro]] [[2006]] la katolika kardinalo ''Cordero Lanza di Montezemolo'' kadre de gazetara konferenco anoncis, ke la kvar grandaj bazilikoj, kiuj ĝis nun nomatis "patriarkaj bazilikoj", estonte havu la nomon '''papaj bazilikoj'''.
 
 
== Superrigardo ==
== La kvar patriarkaj aŭ papaj bazilikoj en Romo ==▼
Kuite oni distingas bazilikojn laŭ maĵoraj kaj minoraj. El tiuj maĵoraj preĝejoj-bazilikoj kvar estas papaj
 
▲== La kvar patriarkaj aŭ papaj bazilikoj en Romo ==
{{Galerio
|larĝo =300px
Linio 19 ⟶ 16:
|Dosiero:San Lorenzo fuori le mura - facade.jpg|Baziliko Sankta Laŭrenco antaŭ la Muroj
}}
* [[Baziliko Sankta Johano de Laterano]] ([[itale]] ''San Giovanni en Laterano''), katedralo de Romo, sidejo de la [[Katolika Latina Eklezio]] kaj ĝis 2006 de la papa patriarkejo okcidenta
* [[Baziliko de Sankta Petro de Romo]], [[Vatikano]] ([[itale]] ''San Pietro en Vaticano''), tombejo de la apostolo kaj sanktulo [[Sankta Petro|Petro]], sidejo de la eksa latina patriarkejo de Konstantinopolo (1204-1964)
* [[Baziliko de Sankta Paŭlo antaŭ la Muroj]] ([[itale]] ''San Paolo fuori le Mura''), tombejo de la apostolo kaj sanktulo [[Sankta Paŭlo|Paŭlo]], sidejo de la eksa latina patriarkejo de [[Aleksandrio]] (1219-1964)
* [[Baziliko Sankta Maria Maggiore]], sidejo de la eksa latina patriarkejo de [[Antiokio]] (1100-1964)
 
== La du grandaj bazilikoj en [[Asizo]] ==
Se iam tiuj kvar bazilikoj estis indikataj «patriarkaj» nun, kiam la aktuala papo Benedikto la 16-a rezignis pasintan, iom malprecizan, titolon de Patriarko de Okcidento (aŭ almenaŭ tiu titolo ne plu aperas en la [[Pontifika Jarlibro]]), por ili revenas la titolo de «papaj bazilikoj».
La du grandaj bazilikoj en Asizo estas
* [[Baziliko Sankta Francisko el Asizo]], ekde 1756, kaj
* [[Baziliko Sankta Maria de la Anĝeloj]], ekde 1906.
 
== [[Malgranda baziliko|Malgrandaj bazilikoj]] ==
== Bazilikoj mirobaj ==
IliKrom estasla kvar grandaj, ekzistas multaj [[Malgranda baziliko|malgrandaj bazilikoj]] en diversaj partoj de la katolika ekumeno. Tiu titolo estas koncedita de la sankta Seĝo pro specialaj motivoj kaj konsekroj.
 
Ekzemploj de ili estas:
* [[Baziliko Sankta Laŭrenco antaŭ la Muroj]] ([[itale]] ''San Lorenzo fuori le Mura'') en Romo, sidejo de la daŭre ekzistanta latina patriarkejo de [[Jerusalemo]]
* [[Baziliko Sankta Francisko]] ([[itale]] ''basilica San Francesco'', baziliko de la sanktulo [[Sankta Francisko el Asizo|Francisko]]) en [[Asizo]] (ekde 1756) kaj
Linio 35 ⟶ 36:
* Baziliko de la Madonna de Pompei
* Baziliko de [[Sankta Antonio el Padovo]]
*
 
== Karakterizaĵoj ==
La sepses grandaj bazilikoj ĉiuj havas [[trono]]n por la [[papo]], kaj ses el ili (ĉiuj krom la [[Baziliko Sankta Laŭrenco antaŭ la Muroj]] ankaŭ havas apartan papan altaron ([[itale]] ''altare papale''. Nur la papo mem aŭ en esceptaj kazoj ties [[vikario]] rajtas ĉe tiu altaro celebri katolikan [[meso]]n.
 
La kvinkvar grandaj bazilikoj en Romo kaj aldone la [[Baziliko Sankta Laŭrenco antaŭ la Muroj]] laŭ antikva tradicio simbole reprezentis la kvinopon de la kvin grandaj kristanaj patriarkejoj de la antikvo kaj mezepoko, kiuj kune konsistigu unuecan kristanan eklezion. Tiu teoria unueco tamen disrompiĝis unuafoje, kiam la kristanismo disiĝis al okcidenta ([[katolikismo|katolika]]) kaj orienta [[ortodoksismo|ortodoksa]]) branĉo, kaj poste plurajn pliajn fojojn disrompiĝis. La kvin romaj grandajeks-patriarkejaj bazilikoj ankaŭ estas inter la sep [[pilgrimaj preĝejoj de Romo]].
 
Nur la kvar romaj "patriarkajgrandaj bazilikoj" havas "sanktan pordegon" ([[latine]] ''porta sancta''). Tiuj ''portae sanctae'' (jen la plurala formo) laŭ speciala rito nur malfermiĝas de la papo aŭ ties taskigito por la daŭro de "sankta jaro". Ili dum la mezepoko ludis gravan rolon rilate al la rita "senŝuldiĝo" de kristanoj, en la rito de la tiel nomata "plena indulgo".
 
La ligo de unuopaj romaj bazilikoj al la "patriarkejoj de la oriento" estis plejparte simbola. La latinaj patriarkejoj de Konstantinopolo, Aleksandrio, Antiokio kaj Jerusalemo ekde la [[krucmilito]]j gvidiĝis en konkurenco al la ortodokaj respektive malnovorientaj patriarkejoj de Konstantinopolo, [[kopta eklezio]] (Aleksandrio), sirie ortodoksa eklezio (Antiokio) kaj Jerusalemo. Ekde la mezo de la 20-a jarcento tri el ili ne plu havis patriarkon kaj dum la jaro [[1964]] laŭ interkonsento de la papo [[Paŭlo la 6-a]] kun la ekumena (ortodoksa) patriarko de Konstantinopolo estis malfonditaj.
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/wiki/Granda_baziliko"