Armena Revolucia Federacio: Malsamoj inter versioj

La ARF subtenas [[socialismo]]n kaj membras en la [[Socialista Internacio]]<ref name="ARF news 'Yerkir'">{{cite web | url= http://www.yerkir.am/eng/index.php?sub=newspaper_arm&exp=policy&month=12&year=2006&number=15&id=7786| title=ARF news 'Yerkir', Hrant Markarian Speech|accessdate=2006-12-25}} {{Dead link|date=September 2010|bot=H3llBot}}</ref>. Ĝi havas la plej grandan membronombron inter la partioj reprezentitaj en la [[Armena diasporo]], kun filioj en pli ol 200 landoj kaj teritorioj<ref name="AZG Armenian Daily">{{cite web | url= http://www.azg.am/?lang=EN&num=2006122302 | title=U.S. Embassy releases study on Armenian-Americans | accessdate=2006-12-27}}</ref>. Kompare kun aliaj armenaj partioj kiuj tendencas unuavice al edukaj aŭ humanitaraj projektoj, Daŝnako estas la plej politike orientita el tiuj organizoj kaj tradicie estis unu el la plej fervoraj subtenantoj de armena naciismo<ref name="AZG Armenian Daily"/>. La partio kampanjas por la agnoskado de la [[Armena genocido]] kaj la rajto al ĝia riparado. Ĝi ankaŭ pledas por la establado de [[Granda Armenio]] bazita sur la [[Traktato de Sèvres]].

 

 

En [[1917]], la partio estis fundamenta en la kreado de la mallongdaŭra [[Armena Demokratia Respubliko]], kiu falis sub la premo de [[Sovetunio|sovetiaj]] komunistoj en [[1920]]<ref name="ARF.am">{{cite web | url= http://arf.am/English| title=ARF.am Home|accessdate=2006-12-27}}</ref>. Post kiam ĝia gvidantaro estis ekziligita de la komunistoj, la ARF establiĝis ene de armenaj komunumoj en la diasporo, kie ĝi helpis al la armenoj konservi la armenan kulturan identecon<ref name="ARF Shant Student Association"/>. Post la falo de [[Sovetunio]], ĝi revenis al Armenio, kie ĝi nun denove havas signifan ĉeeston kiel la gvida opozicia partio en la parlamento de Armenio. Antaŭ la elekto de [[Serĵ Sargsjan]] kiel prezidento de Armenio kaj por mallonga tempo poste, la ARF estis membro de la reganta koalicio, eĉ se ĝi nomumis sian propran kandidaton en la prezidant-elektoj.<ref name="gov.am">{{cite web|url=http://www.gov.am/en/speeches/1/item/2589/|title=RA Prime Minister Tigran Sargsyan's Speech at General Meeting of ARF "Dashnaktsutyun"|date=May 21, 2008|publisher=Government of Armenia|accessdate=19 June 2011}}</ref>.

[[Dosiero:Founders of the Armenian Revolutionary Federation Stepan Zorian, Christapor Mikaelian, Simon Zavarian.jpg|eta|280px|maldekstra|ARF-fondintoj dekstre maldekstren: [[Stepan Zorjan]], [[Kristapor Mikaeljan]], [[Simon Zavarjan]]]]

En la frua [[19-a jarcento]], [[Orienta Eŭropo]] kaj [[Rusia Imperio]] iĝis la agadcentro de grupetoj subtenantaj reformon en armenaj areoj en la [[Otomana Imperio]]. En [[1890]], rekonante la bezonon unuigi tiujn grupojn por plia efiko, Kristapor Mikaeljan, Simon Zavarjan kaj Stepan Zorjan kreis novan partion nomata "Federacio de Armenaj Revoluciuloj" (Հայ Յեղափոխականներու Դաշնակցութիւն), kiu poste estus nomata "Armena Revolucia Federacio", "Daŝnako" aŭ "Daŝnakcutjun" en 1890.<ref name="Origins of the ARF">{{cite book |first = Gerard J. | last = Libaridian | title = Modern Armenia: People, Nation, State | publisher = Transaction Publishers | pages = 103, p. 106 | year = 2004 | isbn = 978-0-7658-0205-7}}</ref>

La [[Social-demokrata partio Hunĉakian|Socialdemokrata Partio Hunĉako]] en iu momento akceptis aliĝi, vidante ke la politika ideologio de la ARF estas socialismo. Tamen, la hunĉakanoj asertis ke la nova partio ne estis sufiĉe [[marksismo|marksisma]] kaj forlasis ĝin<ref name="Foundation of the ARF"/>. La origina celo de la ARF estis akiri aŭtonomion por la armenaj regionoj de la Otomana Imperio. La partio komencis organiziĝi en la Otomana Imperio en la 1890-aj jaroj kaj aranĝis la unuan gravan renkontiĝon en Tbiliso, [[Rusia Imperio]], en 1892<ref name="Foundation of the ARF"/><ref name="Origins of the ARF">{{cite book |first = Gerard J. | last = Libaridian | title = Modern Armenia: People, Nation, State | publisher = Transaction Publishers | pages = 106 | year = 2004 | isbn = 978-0-7658-0205-7}}</ref>. Dum tiu renkontiĝo, la partio adoptis malcentralizitan agadmanieron laŭ kiu la filioj en malsamaj landoj povus plani kaj efektivigi politikon en plena harmonio kun ilia loka politika medio. La celo de la partio estis la kreado de socio surbaze de la demokratiaj principoj de [[kunvenlibereco]], [[parollibereco]], [[religia libereco]] kaj agrara reformo<ref name="Foundation of the ARF"/><ref name="Origins of the ARF"/>.

 

[[Dosiero:Aleksandr Fedorovich Kerensky.jpg|eta|[[Aleksandr Kerenskij]], la advokato kiu defendis la daŝnakanojn.]]

La Armena Revolucia Federacio iom post iom akiris signifan forton kaj simpation inter rusiaj armenoj. Plejparte pro ĝia rekta malsinteno al la [[Otomana Imperio]], la partio ĝuis la subtenon de la centra rusa administracio kaj ĝia ekstera politiko havis la saman paraleligon ĝis [[1903]]<ref name="Anna Geifman">{{cite book | last = Geifman | first = Anna | title = Thou Shalt Kill: Revolutionary Terrorism in Russia, 1894–1917 | pages = 21–22 | isbn = 978-0-691-02549-0}}</ref>. La [[12-an de junio]] [[1903]], la carismaj aŭtoritatoj aprobis edikton por ke ĉiuj proprietaĵoj de la [[Armena Apostola Eklezio]] estu sub imperia kontrolo. Kontraŭ tiu edikto ARF opoziciis, ĉar ĝi perceptis la caran edikton kiel minacon al la ekzisto de la armena nacio. Kiel rezulto, la ARF-estraro decidis defendi armenajn preĝejojn per sendado de milicanoj kiuj funkciis kiel gardistoj kaj per organizado de manifestacioj<ref name="Anna Geifman"/><ref name="tempest">{{cite book |first = Simon | last = Vratsian | title = Tempest-Born DRO | publisher = Armenian Prelacy, New York, translated by Tamar Der-Ohannesian | pages = 13–22 | year = 2000}}</ref>.

| isbn = 978-0-231-06109-4}}</ref>. Kerenskij sukcese postulis por ke la kazo de unu el la akuzitoj estu ree ekzamenita. Li kaj pluraj aliaj advokatoj "faris malkaŝe malestimajn deklaraciojn" pri tiu afero per la rusa gazetaro, kiu estis malpermesita sekvi la proceson kontraŭ Daŝnako, kaj tion metis en embarasigan situacion al la senatanoj. La Senato poste malfermis enketon kontraŭ la ĉefa magistratano kiu faris la atakojn kontraŭ la Daŝnak-membroj kaj konkludis ke li estis freneza. 94 el la juĝitoj estis absovitaj, dum la resto estis aŭ kaptitaj aŭ ekzilitaj por diversjaraj periodoj, la plej severa el kiuj egalis al ses jaroj.<ref>Abraham. ''Alexander Kerensky'', p. 54</ref>

 

Daŝnakcutjun aranĝis renkontiĝon la 26-an de aprilo [[1907]], konata kie la Kvara Ĝenerala Kongreso, en kiu la ARF-gvidantoj kiel ekzemple Aram Manugjan, Hamo Ohanjanjan kaj Stepan Stepanjan diskutis ilian eblan engaĝiĝon en la [[Persa Konstitucia Revolucio]]<ref name="Early Dashnaktsutiun role in Iranian Constitutional Revolution">{{cite book |first = Houri | last = Berberian | title = Armenians and the Iranian Constitutional Revolution of 1905–1911 | publisher = Westview Press | pages = 116–117 | year = 2001 | isbn=978-0-8133-3817-0 }}</ref>. Ili decidis ke tiu movado havis politikajn, ideologiajn kaj ekonomiajn komunaĵojn kun ARF kaj ke ĝiaj celoj estis la establado de jura protekto, la homaj rajtoj kaj la interesoj de ĉiuj laboristoj. Ili ankaŭ sentis ke ĝi laborus por la avantaĝo kaj bonfarto de [[armenoj en Irano|iranaj armenoj]]. La fina voĉdono rezultiĝis je 25 voĉoj favore kaj unu detenis sin.<ref name="Early Dashnaktsutiun role in Iranian Constitutional Revolution">{{cite book | last = Berberian | first = Houri| title = Armenians and the Iranian Constitutional Revolution of 1905–1911 | publisher = Westview Press | year = 2001 | pages = 116–117 | isbn=978-0-8133-3817-0 }}</ref>

[[Dosiero:Yeprem khan.jpg|eta|maldekstra|170px|[[Jeprem Ĥan]] estis irana revoluciulo]]

De 1907 ĝis [[1908]], dum la tempo kiam la [[Junaj Turkoj]] atingis la povon en la Otomana Imperio, la armenoj de Kaŭkazio, [[Okcidenta Armenio]], kaj Irano komencis kunlabori kun iranaj konstituciistoj kaj revoluciuloj<ref name="Early Dashnaktsutiun role in Iranian Constitutional Revolution">{{cite book | last = Berberian | first = Houri | title = Armenians and the Iranian Constitutional Revolution of 1905–1911 | publisher = Westview Press | year = 2001 | pages = 116–117 | isbn=978-0-8133-3817-0 }}</ref>. La partioj, precipe la Daŝnakcutjun, volis influi en la direkto de la revolucio por pli granda demokratio kaj protekti la atingitaĵojn. La Daŝnak-kontribuo al la batalo estis plejparte armea, kiam ĝi sendis kelkajn el siaj konataj fidajoj al Irano post la gerilkampanjo en la Otomana Imperio finita kun la ascendo de la Junaj Turkoj<ref name="Early Dashnaktsutiun role in Iranian Constitutional Revolution"/>. Rimarkinda daŝnakano en Irano estis Jeprem Ĥan, kiu establis filion de la partio en la lando. Jeprem Ĥano estis tre grava en la Konstitucia Revolucio de Irano. Post kiam la persa nacia parlamento estis bombardita de la ruso Vladimir Liaĥov, Jeprem Ĥan kuniĝis kun Satar Ĥan kaj aliaj revoluciaj gvidantoj de la Konstitucia Revolucio de Irano kontraŭ [[Mohammad Ali Ŝaho Kaĝaro]]<ref name="Yeprem Khan role in Iranian Constitutional Revolution">{{cite book | last = Berberian |first = Houri | title = Armenians and the Iranian Constitutional Revolution of 1905–1911 | publisher = Westview Press | year = 2001 | pages = 132–134 | isbn=978-0-8133-3817-0 }}</ref>. Rilatoj inter Satar Ĥan kaj la ARF variis inter amikeco kaj suspektemo. Foje li estis rigardita kiel ignoranto, dum en aliaj tempoj li estis konata kiel bonega heroo<ref name="Yeprem Khan role in Iranian Constitutional Revolution"/>. Tamen, la ARF venis por kunlabori kun li kaj laŭ Jeprem Ĥan ili havis multajn venkojn inkluzive de la kapto de Raŝto en februaro [[1909]]. Ĉe la fino de junio 1909, la batalantoj alvenis al [[Teherano]] kaj post pluraj bataloj, ili okupiĝis pri la Konsulta Asembleo de Irano kaj pri konstruado de la moskeo Sepahsalar. Jeprem Ĥano tiam estis nomumita ĉefo de la teherana polico. Tio kaŭzis streĉitecojn inter la daŝnakanoj kaj Jeprem Ĥan<ref name="Yeprem Khan role in Iranian Constitutional Revolution"/>.

 

[[Dosiero:Armenian military forces in.jpg|eta|dekstra|250px|Daŝnakanoj]]

 

Por konsciencigi pri la masakroj de 1895-1896, membroj de Daŝnako, gviditaj de Papken Siuni, prenis la [[preno de la Otomana Banko en 1896|Otomanan Bankon]] la [[26-an de aŭgusto]] [[1896]]<ref name="Bank Ottoman">{{cite book |first = Richard G. | last = Hovannisian | title = The Armenian People from Ancient to Modern Times | publisher = Palgrave Macmillan | pages = 224–225 | year = 1997 | isbn = 978-0-312-10168-8 }}</ref>. La celo de la atako estis dikti la postulojn de la reformoj de ARF en la armenaj regionoj de la Otomana Imperio kaj altiri eŭropan atenton al ilia afero ĉar la eŭropanoj havis multajn aktivaĵojn en la banko. La operacio kaptis eŭropan atenton sed ankaŭ ĝi okazigis pli da masakroj de la sultano [[Abd-ul-Hamid la 2-a]]<ref name="Modern Armenian history">{{cite book |first = Richard G. | last = Hovannisian | title = The Armenian People from Ancient to Modern Times | publisher = Palgrave Macmillan | pages = 418 | year = 1997 | isbn = 978-0-312-10168-8 }}</ref>.

[[Dosiero:Armenian Fedayees 1890-1896.jpg|eta|250px|maldekstra|Grupo de fidajoj sub la flago de la Armena Revolucia Federacio. Teksto en la armena legeblas "Azatut'jun gam mah" (Libero aŭ Morto).]]

 

La [[30-an de marto]] [[1904]], la ARF ludis la plej gravan rolon en la Dua Sasuna Rezisto. La ARF sendis armilojn kaj fidajojn por defendi la regionon por la dua fojo<ref name="Hayots p.42–48"/>. Inter la 500 fidajoj partoprenintaj la rezistan batalon estis elstaruloj kiel ekzemple Kevork Ĉavuŝ, Sepasdaci Murad kaj Hrajr Djoghk. Ili sukcesis bremi kaj forigi la otomanan armeon dum pluraj monatoj, malgraŭ ilia manko de batalantoj kaj pafforto<ref name="Hayots p.42–48"/>.

 

 

[[Dosiero:Pastermajian-Karekin.JPG|eta|150px|[[Karekin Pastermaĝjan]] Membro de Daŝnako ĉe la "[[Ĉambro de Deputitoj]]" de [[Erzurum]] dum la [[Dua Konstitucia Epoko]]<ref>{{cite book |first = Garegin | last = Pasdermadjian | title = Why Armenia Should be Free: Armenia's Rôle in the Present War | publisher = Hairenik Pub. Co. | year = 1918 | url = http://armenian.tales.googlepages.com/Pastermadjian-1918.pdf }}</ref>]]

Du el la plej grandaj revoluciaj grupoj provantaj faligi la sultanon Abd-ul-Hamid la 2-a estis la ARF kaj la [[Komitato Unio kaj Progreso]], grupo de plejparte eŭrop-kleraj turkoj<ref name="Dashnaktsutiun and Committee of Union and Progress">{{cite book |first = Aykut | last = Kansu | title = The Revolution of 1908 in Turkey | publisher = Brill Academic Publishers | pages = 78 | year = 1997 | isbn = 978-90-04-10283-5 }}</ref>. En plenkunsido en 1907, la ARF agnoskis ke la armenaj kaj turkaj revoluciuloj havis la samajn celojn. Kvankam la reformoj [[Tanzimat]] donis al la armenoj pli da rajtoj kaj sidlokoj en la parlamento, la ARF esperis akiri aŭtonomion por regi armenajn loĝitajn areojn de la Otomana Imperio kiel "ŝtato ene de la ŝtato". La "Dua Kongreso de la otomana opozicio" okazis en [[Parizo]] ([[Francio]]), en 1907. En ĉi tiu kongreso partoprenis opoziciaj gvidantoj kiel [[Ahmed Riza]] (liberala), [[Sabahheddin Bej]], kaj daŝnakano [[Ĥaĉatur Malumjan]]. Dum la kunveno, alianco inter la du partioj estis oficiale deklarita<ref name="Dashnaktsutiun and Committee of Union and Progress"/><ref name="ARF and Young Turks">{{hy}} {{cite book |first = Mihran | last = Kurdoghlian | title = Hayots Badmoutioun (Armenian History) | publisher = Hradaragutiun Azkayin Oosoomnagan Khorhoortee, Athens Greece | pages = 52–53 | year = 1996 }}</ref>. La ARF decidis kunlabori kun la Komitato Unio kaj Progreso, esperante ke se la Junaj Turkoj prenus la potencon, aŭtonomio estus koncedita al la armenoj.

En 1908, Abd-ul-Hamid la 2-a estis faligita dum la [[Revolucio de la Junaj Turkoj]], kiu lanĉis la Duan Konstitucian Epokon de la Otomana Imperio. La armenoj akiris pli da sidlokoj en la parlamento en 1908, sed la reformoj ne atingis la aŭtonomion kiun la ARF esperis. La [[Adana masakro]] en 1909 ankaŭ kreis malsimpation inter armenoj kaj turkoj, kaj la ARF rompis la rilatojn kun la Junaj Turkoj en 1912<ref name="ARF and Young Turks"/>.

 

[[Dosiero:Aram Manoogian.gif|150px|eta|maldekstra|[[Aram Manugjan]], unu el la gvidantoj de la [[Rezistado de Van]]]]

En 1915, la Daŝnak-gvidantoj estis deportitaj kaj mortigitaj kune kun aliaj armenaj intelektuloj dum elpurigo fare de otomanaj regantoj kontraŭ la gvidantoj de la armenaj komunumoj de la imperio<ref name="Dashnak leaders killed during Armenian Genocide">{{cite web | url= http://www.armenianreporteronline.com/old/21042001/c-khachig.htm | title= Eyewitness account of the start of the Armenian Genocide|accessdate=2007-01-03}}</ref>. La ARF, kiu konservis sian ideologian moton "Libera, Sendependa, kaj Unuiĝinta Armenio", gvidis la defendon de la armenoj dum la [[Armena genocido]], inkluzive de la sukcesa [[rezistado de Van]]. [[Jevdet Bej]], la otomana administranto de Van, provis subpremi la reziston per mortigado de du armenaj gvidantoj (Iŝĥan kaj Vramjan) kaj provo malliberigi Aram Manugjan, kies famo pliiĝis kaj akiris la nomon "Aram de Van"<ref name="Van Resistance">{{hy}} {{cite book |first = Mihran | last = Kurdoghlian | title = Hayots Badmoutioun (Armenian History) | publisher = Hradaragutiun Azkayin Oosoomnagan Khorhoortee, Athens Greece | pages = 92–93 | year = 1996 }}</ref>. Cetere, la [[19-an de aprilo]], li diskongis ordonon ekstermi ĉiujn armenojn, kaj minacis mortigi ĉiujn islamanojn kiuj helpus ilin<ref>{{cite book |first = Clarence D | last = Ussher | title = An American Physician in Turkey | publisher = Boston | pages = 244 | year = 1917 }}</ref>.

 

 

Post la fino de la [[Unua Mondmilito]], certaj membroj de la Junaj Turkoj konsideritaj kiel la elpensintoj kaj organizintoj de la Armena genocido fare de la Daŝnako estis murditaj dum la [[Operaco Nemezo]]<ref name="Operation Nemesis">{{cite web | url= http://www.hyeetch.nareg.com.au/genocide/punish_p1.html | title= Punishment of the Executors of the Armenian Genocide|accessdate=2007-01-03}}</ref><ref>{{cite book | last=Avakian | first=Lindy V. | title=The Cross and the Crescent | publisher=USC Press | year=1989 | isbn=978-0-943247-06-9}}</ref>.

 

[[Dosiero:The Cabinet of the Armenian Republic.png|eta|300px|Membroj de la dua kabineto de la [[Armena Demokratia Respubliko]], je la 1-a de oktobro 1919. Sidante [[A. Sahakjan]], [[Aleksandr Ĥatisjan]], Generalo [[K. Araradjan]]. Starante: [[Nikol Aghbaljan]], [[A. Gulkandanjan]], [[S. Araradjan]]]]

Kiel rezulto de la kolapso da la Rusia Imperio en [[1917]], la armenaj, kartvelaj, kaj islamaj gvidantoj de Kaŭkazio kuniĝis por krei la [[Transkaŭkaza Federacia Demokratia Respubliko|Transkaŭkazan Federacion]] en la vintro de [[1918]]. La [[Traktato de Brest-Litovsk]] havis drastajn sekvojn por la armenoj: Turkaj fortoj reokupis Okcidentan Armenion. La federacio daŭris dum nur tri monatoj, ĉar tuj poste estis proklamitaj la demokratiaj respublikoj [[Armena Demokratia Respubliko]], [[Kartvela Demokratia Respubliko]] kaj [[Azerbajĝana Demokratia Respubliko]]. La intertraktantoj por Armenio estis de la Armena Revolucia Federacio<ref>{{cite web | url= http://www.hayastan.com/armenia/history/armenia/index10.php | title= Transcaucasian Federation|accessdate=2007-01-03}}</ref>.

Daŝnako havis fortan ĉeeston en la registaro de la Armena Demokratia Respubliko. La plejmulto el la gravaj postenoj kiel ekzemple Ĉefministro, Defendministro kaj Ministro por Internaj Aferoj estis kontrolitaj de ĝiaj membroj. Malgraŭ ilia fera kontrolo de la potenco, la ARF estis nekapabla ĉesigi la tujan komunistan invadon tra la nordo, kiu finiĝis per transiro de la potenco al la sovetoj en [[1920]]<ref name="ARF.am"/>. La ARF estis malpermesita, ĝiaj gvidantoj ekzilitaj, kaj multaj el ĝiaj membroj foriris al aliaj mondopartoj<ref name="ARF.am"/>.

 

[[Dosiero:St. Gregory the Illuminator Cathedral.jpg|eta|Preĝejo en Libano de la Katolikosato de Kilikio]]

Post kiam la komunistoj prenis la kontrolon de la mallongdaŭra Armena Demokratia Respubliko kaj la gvidantoj de la Armena Revolucia Federacio estis ekzilitaj, la daŝnakanoj movis la bazon por operacioj tien kie la [[armena diasporo]] ekloĝis. Kun la granda enfluo de armenaj rifuĝintoj en la Oriento, la ARF establis fortan politikan strukturon en [[Libano]] kaj laŭ pli malgranda mezuro, en [[Sirio]]. De [[1921]] ĝis [[1990]], la Daŝnakcutjun establis politikajn strukturojn en pli ol 200 ŝtatoj inkluzive de [[Usono]], kie alia granda enfluo de armenoj enloĝiĝis.

Religia konflikto estis parto de pli granda konflikto kiu okazis en la du "flankoj" de la armena diasporo. La ARF daŭre ne ŝatis la fakton ke ili estis elpelitaj de Armenio post kiam la [[Ruĝa Armeo]] envenis tien, kaj la ARF-gvidantoj apogis la kreadon de "Libera, Sendependa kaj Unuiĝinta Armenio", libera kaj de Sovetia kaj Turka hegemonio. La Socialdemokrata Partio Hunĉakian kaj [[Partio]] [[Ramgavaro]], ĉefrivaloj de la ARF, apogis la establitan sovetan regadon en Armenio<ref name="Modern Armenian history">{{cite book |first = Richard | last = Hovannisian | title = The Armenian People from Ancient to Modern Times | publisher = Palgrave Macmillan | pages = 418 | year = 2005 | isbn = 978-0-312-10168-8 }}</ref>.

 

[[Dosiero:Logo_of_Kataeb_Party.svg|eta|250px|Logoo de la [[Libana Socialdemokrata Partio]], proksima al ARF]]

De [[1923]] ĝis [[1958]], konfliktoj estiĝis inter armenaj partioj luktantaj por la ĉefregado kaj organizado de la diasporo. En [[1926]], lukto inter komisionoj de la ARF kaj Hunĉako por la kontrolo super la establita ladvilaĝo [[Burĵ Hammud]] en [[Libano]] kondukis al la atenco kontraŭ la daŝnakano Vahan Vartabedjan. Kiel reprezalio pro la murdo, hunĉakoj Mihran Aghazarjan kaj S. Deĥruhi estis murditaj en [[1929]] kaj [[1931]] respektive<ref>{{cite book |first = Leonard | last = Weinberg | title = Political parties and terrorist groups | publisher = Routledge (UK) | pages = 19 | isbn = 978-978-0-7146-3491-3 }}</ref>. En [[1956]], kiam la episkopo Zareh estis konsekrita Katolikoso de Kilikio, la Katolikoso de Eĉmiadzin rifuzis rekoni lian aŭtoritaton. Tiu polemiko dividis la [[armenoj en Libano|armenan komunumon de Libano]]. Kiel rezulto, en la kunteksto de la [[libana enlanda milito]] de [[1958]], armita konflikto erupciis inter subtenantoj (daŝnakanoj) kaj kontraŭuloj (ĥunĉakoj, ramgavaroj) de Zareh<ref name="Modern Armenian history"/>.

La nuna Prezidanto de la Centra Komitato de la Armena Revolucia Federacio en Libano estas Mr. Hovig Mĥitarjan. La ARF-a filio en Libano havas sian ĉefsidejon en Burĵ Hammud en la Centro Ŝaghzojan, ĝi posedas la gazeton ''Aztag'' kaj la radiostacion "Voĉo el Van", kun 24-hora elsendado.<ref name="2007 by-election IV">{{cite web | url= http://www.dailystar.com.lb/article.asp?edition_id=1&categ_id=2&article_id=84410 |title= Tashnag says offers of compromise were snubbed|accessdate=2007-08-08}}</ref>

 

[[Dosiero:Dashnak Hq Armenia.JPG|eta|dekstra|250px|La sidejo de ARF en la ĉefurbo de Armenio, [[Erevano]]]]

La ARF ĉiam konservis sian ideologian devizon "Libera, Sendependa, kaj Unuiĝinta Armenio"<ref>{{cite web | url= http://www.arfshant.org/index.aspx?PAGEACTION=Home | title=ARF Shant Student Association|accessdate=2007-01-07}}</ref>. La esprimo ''Unuiĝinta Armenio'' rilatas al limoj de Armenio rekonitaj de la usona prezidento [[Woodrow Wilson]] kaj skizita en la [[Traktato de Sèvres]]<ref>{{cite web | url= http://net.lib.byu.edu/~rdh7/wwi/versa/sevindex.html | title=Treaty of Sèvres|accessdate=2007-01-07}}</ref>. Post kiam Armenio okazis esti sub soveta kontrolo en 1920, la ARF ene de la [[armena diasporo]] kontraŭis la sovetian regadon super Armenio kaj amasiĝis en subteno de la armena sendependeco. Ĝi kontribuis al organizado de socia kaj kultura kadro direktita por la konservado de la armena identeco<ref>{{cite web | url= http://www.arf.am/English/ | title= Armenian Revolutionary Federation - Dashnaktsutiun |accessdate=2007-02-03}}</ref>. Tamen, pro fera komunisma kontrolo, la ARF ne povis funkcii en la [[Armena Soveta Socialisma Respubliko]] kaj la partio restis malpermesita ĝis [[1991]].

En [[2008]], la Armena Federacia Revolucio kuniĝis al la koalicio kiu regis Armenion kaj subtenis la agadon de la polico dum la fortaj protestoj dum la prezidenta balotado de 2008 kiam mortis dek personoj. Ĝi forlasis la koalicion kaj iĝis opozicia partio, en [[2009]], sed la rilatoj kun aliaj frakcioj de la armena opozicio estas malvarmaj.<ref>{{cite news|url=http://www.azatutyun.am/content/article/16796752.html|agency=Azatutyun|date=28 April 2011|accessdate=29 April 2011|title=Dashnaks Skeptical About Sarkisian’s Dialogue With Ter-Petrosian}}</ref>

 

[[Dosiero:Army NKR.jpg|eta|180px|Dum la milito en Montara Karabaĥo, la daŝanaknoj helpis la defend-armeon de Arcaĥo]]

Post kiam [[Sovetunio]] etendiĝis en la [[Suda Kaŭkazio]], ĝi establis la [[Aŭtonoma Provinco Montara Karabaĥo|Aŭtonoman Provincon Montara Karabaĥo]] ene de la [[Azerbajĝana Socialisma Soveta Respubliko]] en [[1923]]<ref name="karabagh">{{cite web | url= https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/am.html |title= CIA - The World Factbook -- Armenia |accessdate=2007-01-27}}</ref><ref>{{hy}} {{lang|hy|Լեռնային Ղարաբաղի Ինքնավար Մարզ (ԼՂԻՄ)}} (''Nagorno-Karabakh Autonomous Oblast'') [[Armenian Soviet Encyclopedia]], Vol. 4, Yerevan 1978 p. 576</ref><ref name="dewaal">{{cite book | last =de Waal | first = Thomas | title = Black Garden: Armenia and Azerbaijan Through Peace and War| publisher = New York University Press| year = 2003 | isbn = 978-0-8147-1945-9}}</ref>. En la lastaj jaroj de Sovetio, la Daŝnako establis filion en Montara Karabaĥo. En januaro [[1991]], ĝi venkis en la parlamenta elekto kaj estis reganta partio dum la tuta tempo de la [[milito en Montara Karabaĥo]]<ref name="ARF Karabakh">{{cite web | url= http://www.karabakh-open.com/src/index.php?lang=en&id=2&nid=1865 |title= Electioral history of Karabakh |accessdate=2007-02-04}}</ref>. La daŝnakanoj aktive apogis la sendependecon de [[Montara Karabaĥo]] (aŭ [[Arcaĥo]] kiel armenoj nomas ĝin). Ĝi helpis la karabaĥan armeon per sendado de armitaj volontuloj al la militado kaj provizado de la armeo per armiloj, manĝaĵoj, kuraciloj kaj morala subteno<ref>{{cite book |first = Division | last = Federal Research | title = Armenia a Country Study | publisher = Kessinger Publishing | pages = 141 | year = 2004 | isbn = 978-1-4191-0751-1 }}</ref>. [[Ŝamil Basajev]], komandanto de la [[Ĉeĉenoj|ĉeĉenaj]] volontultrupoj en la milito, asertis ke li kaj lia bataliono malgajnis nur unufoje kaj tio estis en Karabaĥo, kie ili batalis kontraŭ la "Daŝnak-bataliono"<ref name=TERROR-IN-KARABAKH>{{cite news |title=Terror in Karabakh: Chechen Warlord Shamil Basayev's Tenure in Azerbaijan |url=http://ermeni.org/english/chechen-terrorists-azerbaijan.htm |accessdate=2007-02-15 |publisher=The Armenian Weekly On-Line: AWOL }}</ref>. Post decido ne konkuri en la duaj parlamentaj elektoj, la Daŝnako konkuris en la elektoj de 1999 kaj gajnis 9 el la 33 sidlokoj en la [[Nacia Asembleo de Montara Karabaĥo]]<ref name=TERROR-IN-KARABAKH>{{cite news |title=Terror in Karabakh: Chechen Warlord Shamil Basayev's Tenure in Azerbaijan |url=http://ermeni.org/english/chechen-terrorists-azerbaijan.htm |accessdate=2007-02-15 |publisher=The Armenian Weekly On-Line: AWOL }}</ref>. Dum la elektoj de junio 2005, Daŝnakcutjun estis parto de balotalianco kun [[Movado 88]] kiu atingis 3 el 33 sidlokoj.

 

[[Dosiero:Communist star.svg|eta|200px|dekstra|Daŝnako membras en la [[Socialista Internacio]]]]

La ĉefaj fondintoj de la Daŝnako estis socialistoj, kaj marksismaj elementoj estis ĉie en la enkonduka sekcio de la unua programo de la partio skribita de [[Stepan Zorjan|Rosdom]], nomata "Ĝenerala Teorio"<ref name="ARF History (1)">{{cite web | url= http://www.arf.am/English/history/001history.htm| title=ARF history|accessdate=2006-01-29 |archiveurl = http://web.archive.org/web/20060102192229/http://www.arf.am/English/history/001history.htm |archivedate = January 2, 2006}}</ref>. La ARF establis siajn ideologiajn kaj politikajn celojn dum la [[Abd-ul-Hamid la 2-a|Hamida reĝimo]]. Ĝi kondamnis la otomanan reĝimon kaj la neelteneblajn vivkondiĉojn de la [[armenoj]] kaj pledis por la ŝanĝiĝo de la reganta reĝimo kaj garantioj pli da rajtoj pere de revolucio kaj armita lukto. La ARF havis kaj daŭre havas [[socialismo]]n ene de sia politika filozofio. Ĝia programo esprimas la tutan, plurfacetan ŝminkon de la armena ribela movado, inkluzive de ĝia nacia-liberigo, politika, kaj soci-ekonomiaj aspektoj<ref name="ARF History (2)">{{cite web | url= http://www.arf.am/English/history/002history.htm| title=ARF history (2)|accessdate=2006-01-29 |archiveurl = http://web.archive.org/web/20060106151318/http://www.arf.am/English/history/002history.htm |archivedate = January 6, 2006 }}</ref>.

Malgraŭ postaj modifoj, la supre menciitaj principoj kaj tendencoj daŭre karakterizas la ideologian mondon de la Armena Revolucia Federacio, kaj ĝia enfokusiĝo pri la temoj restis senŝanĝa. En lastatempaj jardekoj, la Daŝnako certigis sin ideologie kaj reformulis la sekcion de sia programo nomita "Ĝenerala Teorio", adaptante ĝin al nunaj konceptoj de socialismo, demokratio kaj rajtoj je mem-determinado<ref name="ARF History (2)">{{cite web | url= http://www.arf.am/English/history/002history.htm| title=ARF history|accessdate=2006-01-29 |archiveurl = http://web.archive.org/web/20060106151318/http://www.arf.am/English/history/002history.htm |archivedate = January 6, 2006}}</ref>. Ĝiaj celoj estas:

 

 

 

 

[[Dosiero:TratadoDeSevres1920.svg|eta|maldekstra|250px|[[Anatolio]] kaj [[Trakio]] laŭ la Traktato de Sèvres de 1920, nuligita de la [[Traktato de Laŭzano]] en 1923.]]

La ARF estas ofte kritikata pro tio ke ĝia nuna strategio estas tiu same uzata el la epoko de la Otomana Imperio. Ĝiaj taktikoj estas rigarditaj kvazaŭ ili rigardus la [[okcidenta civilizo|okcidentajn registarojn]] kaj diplomatiajn cirklojn por ke ili sponsoru la postulojn de la partio<ref>{{cite book |first = Monte | last = Melkonian | title = The Right to Struggle: Selected Writings of Monte Melkonian on the Armenian National Question | publisher = San Francisco, Sardarabad Collective | pages = 55–57 | year = 1990 | isbn = 978-0-9641569-1-3 }}</ref>.

En 1907, la ARF aliĝis al la [[Dua Internacio]] ĝis la disiĝo de ĉi organizo dum la [[Unua Mondmilito]]<ref>{{cite book |first = Talai | last = Vered Amit | title = Armenians in London: the management of social boundaries | publisher = Manchester University Press | pages = 23 | year = 1989 | isbn = 978-0-7190-2927-1 }}</ref>. Poste ĝi iĝis membro de la [[Socialista Internacio]] kaj estis plenrajta membro ĝis [[1960]], kiam ĝi decidis eliri de la organizo<ref name="Socialist Int.">{{fr}} {{cite web | url= http://www.cdca.asso.fr/cdca/cdca-fra_rejoint_internationale_socialiste.htm| title=La F.R.A. Dachnaktsoutioun rejoint l'Internationale Socialiste|accessdate=2006-03-11}}</ref> In 1996, it was re-accepted as an observer member, and in 1999 the Dashnaks earned full membership in the international organization.<ref name="Socialist Int."/>. En [[1996]], ĝi estis reakceptita kiel observanta membro, kaj en [[1999]] la daŝnakanoj ricevis plenan membrecon en la internacia organizo. La partio ankaŭ estis membro de la [[Laborista kaj Socialista Internacio]] inter [[1923]] kaj [[1940]]<ref>{{cite book |first = Werner | last = Kowalski | title = Geschichte der sozialistischen arbeiter-internationale: 1923 - 19 | publisher = Dt. Verl. d. Wissenschaften, 1985 | pages = 335 | year = 1985 | isbn = }}</ref>.

 

 

[[Dosiero:ArmenianDiaspora.png|eta|300px|Armena diasporo.]]

 

== Eksteraj ligiloj ==

 

* [http://www.alikonline.com/ ''Alik'' tagĵurnalo] - Teherano, Irano (armene)

* [http://www.armenianweekly.com/ ''Armenian Weekly''] - Watertown, Masaŝusetco, Usono (angle)

{{elstara}}

{{ADLS|2011|37}}

 

[[Kategorio:Politiko de Armenio]]