Granda otido: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
KuBOT (diskuto | kontribuoj)
e Forigo de la ŝablono(j) LigoElstara kaj/aŭ LigoLeginda laŭ VP:FA; kosmetikaj ŝanĝoj
Linio 19:
|komunejo = Otis tarda
}}
La okcidenta '''Granda otido''' (''Otis tarda tarda'') kaj ties orientazia varianto (''Otis tarda dybowskii'') estas relative timema [[birdo]] el la familio de [[otidedoj]] (Otididae) de la ordo [[Gruoformaj]]; samfamiliano estas la [[Malgranda otido]], ''Tetrax tetrax'' aŭ ''Otis tetrax''.
 
== Priskribo ==
Ĝi apartenas al la plej pezaj flugkapablaj birdoj de la mondo kaj tutcerte en Eŭropo. La [[masklo]] pezas ĝis 18 kg kaj atingas enverguron de 260 cm kaj alton de 104 cm. La femalo estas preskaŭ duonalta -ĝis 76 cm.- kaj pezas ĝis 6 kg; ŝi estas pli svelta kaj ne tiom kolorbunta. La granda otido povas vivi el 10 ĝis 20 jarojn.
 
La granda otido estas brune makulita supre kaj blanka sube, granda birdo kun fortaj kruroj. La pli aĝaj maskloj -ĝis 6 jaroj- havas pluman barbon ekde la beko ĝis ĉ. meze de la kolo. Ambaŭ seksoj havas similajn kolorojn. Ĝenerale blankeca, sed brunaj brusto, dorso kaj supra vosto; la dorso malhele striita, brusto kaj vosto pli ruĝeca. La vostopinto montras striojn nigroblankajn. Kapo estas iom blueca, sed barboplumaro pli blanka.
 
== Vivejo kaj disvastiĝo ==
Tiu [[Palearktiso|palearktisa]] specio ŝatas la platajn areojn kiel stepojn, kie oni bredas brutaron per etenda metodo, aŭ herbejojn, eĉ terkulturitaj por cereala produktado.
 
La granda otido troviĝas sporade de Hispanio ĝis Mongolio. Ĝi malaperis el multaj landoj jam kaj en aliaj estas '''endanĝerita pro malpliigo de ties natura medio''' (terkulturado de stepoj, maŝinado kaj akvumado de sekaj [[ebenaĵo]]j), kontraŭleĝa ĉasado kaj akcidenta frapado kontraŭ elektraj kabloj aŭ fostoj. Ĝi estas nun protektita besto kaj konsiderata vundebla specio, kio signifas, ke malpliiĝis je 30 % dum la tri lastaj generacioj. La okcidenta granda otido ''Otis tarda tarda'' troviĝas en Hispanio (15.000 ĝis 25.000), Rusio (10.000), Turkio (4.000), Hungario (1.200), Ukrainio (550), Portugalio (500), Aŭstrio (100), Germanio (90) kaj Maroko (50). ''Otis tarda dybowskii'' verŝajne ekzistas en Mongolio (100-500 (?)) kaj Sud-Rusio (100-200 (?)).
 
Rimarkindas, ke '''Hispanio estas lando kie loĝas ĉirkaŭ duono''' de la monda loĝantaro. Pli precize en centraj kaj okcidentaj regionoj kaj nome en nordokcidenta regiono [[Kastilio kaj Leono]], ĉefe en najbaraj provincoj [[Valladolid]] (2,523 birdoj) kaj [[Zamora]] (1,377 birdoj), kaj sudokcidenta regiono [[Ekstremaduro]], ĉefe en najbaraj provincoj [[Badajoz]] (1,783 birdoj) kaj [[Cáceres]] (1,557 birdoj) laŭ informoj de [[1982]].
 
== Kutimoj ==
La plenkreskitaj bestoj manĝas ĉefe verdaĵojn, grajnojn, semojn kaj fruktojn (92 % de la dieto), sed -ĉefe pli junaj- ankaŭ voras insektojn, lacertojn, musojn. moluskojn, vermojn kaj idojn aŭ ovojn de aliaj birdoj. Malsame ke aliaj birdoj, ili bezonas trinki akvon.
 
Linio 40:
Temas pri [[silento|silentaj]] birdoj. Aŭtune inoj maj maskloj formas po unu '''apartan aron''' kaj tiele ili kondutas malsame rilate manĝadon, translokiĝon kaj bredado. Inoj ne tiom translokiĝas, ne tiom estas endanĝeritaj kaj estas pli pure familiaj. Kaŭzo estas la klarvidebla laŭseksa malsameco (duformismo).
 
== Reproduktado ==
Reproduktado komencas per spektaklega pariĝada ceremonioj. La maskloj krepuske '''ŝveligas sian plumaron''': levas voston, suprenigas kapon kaj ĉefe malfermas vostoplumaron ĝis kiam ili aspektas blankaj nubecaj pilkoj. Per tiu metodo la masklo allogas inojn kaj kuniĝas kun kelkaj, kiuj elektas mem la masklon. Poste la masklo malinteresiĝas pri reproduktado kaj la inoj faras ĉion. Pro tio malmultaj sukcesas.
 
Ili ne konstruas nestojn. Ili uzas etajn surplankajn truojn kiujn ili plenigas el herbo. Nesta epoko estas el aprilo ĝis junio. Ili demetas el du ĝis tri ovojn olivkolorajn iome brunpunktitajn. La ino kovas dum 25 ĝis 28 tagoj; foje haltas por manĝoplugado, turnas ovojn kaj plue kovas. La idoj elnestiĝas kaj kuras post eloviĝo, sed ili estas manĝigataj de la ino dum duonmonato kaj restas ĉe ŝi dum unu jaro. Ilia plumaro estas kaŝebliga por malhelpi rabadon. Post monato ili ekflugas.
 
== Vidu ankaŭ ==
* [[Iberaj sklerofilaj kaj kvazaŭdeciduaj arbaroj]]
* [[Malgranda otido]]
* [[Zagros-montara arbarstepo]]
 
== Eksteraj ligiloj ==
 
* [http://es1.chinabroadcast.cn/1/2005/06/06/1@25415.htm paĝo en E-o]
<gallery>
Dosiero:Otis tarda.jpg|Granda otido<!-- thumb|left|180px|Granda otido (''_Chlamydotis_ _undulata_'') -->
Linio 69:
[[Kategorio:Otidedoj]]
[[Kategorio:Palearktisa faŭno]]
{{LigoLeginda|ru}}