Tupia lingvo: Malsamoj inter versioj

La '''tupia lingvo''', ankaŭ nomata '''tupinambao''' aŭ '''antikva tupio''', estas morta indiana lingvo kiu estis parolata en [[Brazilo]] de [[Rio-de-Ĵanejrio]] ĝis [[Maranjo]]. La lingvo estis parolata kiel [[gepatra lingvo]] origine de la [[indiano]]j [[Tupinambao]]j kaj [[Tupinikio]]j kaj post ankaŭ de [[brazilano]]j, do la [[portugala lingvo]] en tiu epoko havis en [[Brazilo]] nur administran statuson.

Kontraŭe al kelkaj disvastiĝintaj nesciencaj asertoj, ja temis pri unu [[lingvo]], ne pri grupo de [[dialekto]]j aŭ [[lingvo]]j parolataj en [[Sudameriko]] nek pri [[artefarita lingvo]]. La libro estis dokumentita inter la jaroj 1550 kaj 1750 de eŭropaj pastroj, kiuj skribis [[gramatiko]]jn kaj [[lernolibro]]jn pri ĝi kaj tradukis al ĝi katekizajn [[teksto]]jn. Kvankam la [[pastro]]j dokumentadis la [[Tupinambao]]n sekvante la gramatikan nomenklaturon de la eŭropaj [[klasikaj lingvoj]], la lingvajn dokumentojn kiujn ili antaŭsavis al ni eble simetrias al la [[lingvo]] kiu estis parolata de la [[popolo]]j [[Tupinambao]] kaj [[Tupinikio]]. Kontraŭ la malfeliĉaj asertoj laŭ kiuj Tupinambao ne estis lingvo apartenanta al unu [[tribo]], antaŭ estis leksikona unuformigo de diversaj [[dialekto]]j, fiksitaj en la [[gramatiko]]j de [[pastro]]j kiel [[José de Anchieta]] kaj de aliaj jezuitoj, Barbosa (1956) nin atentigas ke en siaj propaj verkoj la pastroj informis pri lokalaj variantaj formoj de Tupiaj dialektoj aŭ similaj formoj de aliaj Tupiaj lingvoj. Legu pri tio la bonegan tekston de Barbosa, 1956).

La tupia lingvo male estis [[lingvafrankao]] en Brazilo ĝis la 18-a [[jarcento]], kiam la portugala ([[ĉefministro]]) [[Markizo de Pombal]] malpermesis ĝian uzon en [[lernejo]]j kaj [[dokumento]]j kaj deklaris la portugalan la oficiala lingvo de [[Portugalio]] (kaj sekve de [[Brazilo]]) en [[1758]] (antaŭe en [[Portugalio]] oni uzis la [[latino]]n flanke al la portugala en oficialaj [[dokumento]]j).

[[FileDosiero:Arte de gramática da língua mais usada na costa do Brasil - José de Anchieta-corte.jpeg|thumbeta|Anchieta, José de. Arte de gramática da língua mais usada na costa do Brasil. Ed. da Bibliotéca Nacional do Rio de Janeiro. Rio de Janeiro : Imprensa Nacional, 1933. Facsímile da 1. ed. (1595).]]

Pro la longa disvastigo de la Tupinambao, estas hodiaŭ en la portugala lingvo pluraj vortoj kiuj devenas el la Tupia.

Editora Global, 2004