Valonio: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Neniu resumo de redakto
Linio 3:
[[Dosiero:Map of Wallonia.png|200px|thumb|Valonio en Belgio]]
 
La '''Valonio''' (france: ''Wallonie'' [ŭaloNI], valone: ''Waloneye'' [ŭalonEJ] / ''Walonreye'' [ŭalonREJ]) estas launu sudael ŝtatala federacianotri regionoj de [[Belgio]]. kunKaj 3Namuro 380estas 000ĝia loĝantoj (2004)ĉefurbo. LaKiel '''Valonapriskribas Regiono'''la estaskvina ĝiaartikolo politikade institucio.la Valoniobelga konsistaskonstitucio, elĝi lahavas francparolantoj5 kajprovincojn: laValona germanparolantojBrabanto, Henegovio, Provinco de BelgioLieĝo, kromProvinco [[Bruselo]].de ĜiNamuro ankaŭkaj enhavasprovinco de Luksemburgo. Je la regionon1a de lajanuaro [[Germanlingva2016, KomunumoValonio dekovras Belgio]].16 La844km² oficialajpor lingvoj3 estas598 la058 [[francaloĝantoj. lingvo|franca]]Ĝi kajestas la [[germanaplej lingvo|germana]].granda Iujregiono ankoraŭde parolasBelgio (55,18% de la [[Valonaareo lingvo|valonan]]de lingvonBelgio). LaKaj [[naciala himno]]malpli dedensa Valoniokun estas213,61 ''[[Le chant des Wallons]]''loĝantoj/km².
 
Norde estas la centra belga altebenaĵo kiu estas relative ebena kaj terkulture produktema. Poste, estas la valo de Sambro kaj Mozo, kie situas la plej granda parto de la valonaj urboj kaj du trionoj de la valonoj. Ĝi estas la antaŭa industria spino de Belgio. Sude estas Ardenoj, monteta, arbara kaj popole maldensa.
La Valona Parlamento havas sian sidejon en [[Namuro (urbo)|Namuro]]. Ĝia [[ministro-prezidanto]] ĉi-momente (2016) estas Paul Magnette.
 
La oficialaj lingvoj estas la [[franca lingvo|franca]] kaj la [[germana lingvo|germana]]. Iuj ankoraŭ parolas la [[Valona lingvo|valonan lingvon]]. La plej multo de la valonoj parolas la francan. La germanparolantoj (75 000 loĝantoj) loĝas en orienta parto, la [[Germanlingva Komunumo de Belgio]]. Ili ĝuas sendependecon pri edukado kaj kulturo, havas propran parlamenton kaj registaron. Kelkaj vilaĝoj apud la landlimo kun Flandrio ĝuas facilaĵojn en la nederlanda lingvo. Notinda estas Neutrala Moresneto kiu iam uzis Esperanton kiel oficiala lingvo.
 
Dum la industria revolucio, Valonio iĝis la dua industria lando post Britio, dank'al ĝia vastaj deponejoj de karbo kaj fero. Dum la 19a kaj 20a jarcento Valonio estis la plej riĉa regiono de Belgio.
 
La [[nacia himno]] de Valonio estas ''[[Le chant des Wallons]]''.
 
LaĜia politika instanco estas la Valona Regiono. Ĝi estis kreita en 1970. La valona Parlamento kaj la valona registaro havas sian sidejon en [[Namuro (urbo)|Namuro]]. Ĝia [[ministro-prezidanto]] ĉi-momente (2016) estas Paul Magnette.
 
La rajtoj de la regiono estas registritaj en la [[belga konstitucio]] kaj la speciala leĝo pri la reformoj de la institucioj. La regionoj precipe respondecas pri area planado, medio, natura protektado, loĝado, akvopolitiko, energiopolitiko kaj laborigo.