Duklando Berg: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
vidu la diskutpaĝan noton
Linio 3:
[[Dosiero:Allgemeiner historischer Handatlas - Herzogtum Berg im 15. Jahrhundert.png|eta|<center>dum la 15-a jarcento (helrozkolore centre) - laŭ ''Gustav Droysen'', 1886]]
[[Dosiero:Blaeu 1645 - Iuliacensis et Montensis Ducatus.jpg|eta|<center>dum la 17-a jarcento]]
La '''Duklando Berg''' - [[germane]] ''Herzogtum Berg'', [[latine]] ''Ducatus Montensis'', laŭ la loka [[ripuara dialektaro]] samkiel la hodiaŭa regiono ''Et Berjische'' - estis historia teritorio de la germanlingva mezepoka [[Sankta Romia Imperio]] en la pejzaĝa regiono [[Bergisches Land]], kiu situas en la suda centro de la hodiaŭa [[federacia lando (Germanio)|federacia lando]] [[Nordrejn-VestfalujoVestfalio]] de [[Germanio]] kaj malgrandparte ankaŭ en la pleja nordo de la najbara federacia lando [[Sarlando]], do sume situas en la okcidento de Germanio.
 
Ĝi ekzistis de la [[11-a jarcento]] ĝis la jaro [[1380]] kiel [[graflando]], poste ĝis la jaro [[1806]] kiel [[duklando]], tre skuiĝis dum la Napoleonaj Militoj kaj poste ankoraŭ dum malmultaj jaroj en tre ŝanĝitaj limoj pluvivis kiel [[grandduklando Berg]]. Ĉefurbo de la teritorio, kiu baze estis arbaroriĉa mezalta montaro oriente de la rivero [[Rejno]], estis la urbo [[Duseldorfo]] en la rejna valo, plej okcidente de la teritorio. Dum la jaro 1800 la duklando kovris areon de 2.975 km² kaj havis 262.000 enloĝantojn. Ĝi najbaris al la teritorioj de la [[feŭdo Recklinghausen]], la [[abatinujo Essen|imperia abatinujo Essen]], la [[monaĥejo Werden|imperia abatejo Werden]], la [[distrikto Mark|graflando Mark]], la ''Reichsherrschaft Homburg'' (ĉirkaŭ la hodiaŭaj komunumoj [[Nümbrecht]] kaj [[Wiehl]]), la graflando [[Marienheide|Gimborn]] (kun centro en la nuna komunumo [[Marienheide]]), la duklando [[VestfalujoVestfalio]], la [[elektoepiskopujo Kolonjo]] ''("Kurköln")'', la princlando [[Moers]] kaj la duklando [[Kleve]].
 
La duklanda limo en la okcidento baze estis la rivero [[Rejno]], escepte de la kolonjaj loĝlokoj Deutz, Poll, Vingst kaj Kalk, du etaj teritorioj ĉe la enfluo de la rivero [[Sieg]] en la Rejnon, iom nordoriente de la urbo [[Bonn]], kaj iuj el la montoj de la montaro [[Siebengebirge]] sudoriente de [[Bonn]]. La duklanda parto de tiu montaro estis la plej suda punkto de la regno. La norda kaj orienta limo estis geografie malpli konkrete fiksita, la limo al la nordoriente najbara Graflando Mark situis proksime de la urboj [[Schwelm]], [[Wipperfürth]] kaj [[Gummersbach]].
 
== Urboj kaj "Freiheiten" ==
[[Dosiero:Sigelo Wipperfürth 1246.jpg|thumbeta|leftmaldekstra|150px|<center>granda sigelo de la urbo [[Wipperfürth]], plej malnova regiona urbo (1217), meze de la [[13-a jarcento]]]]
Jam dum la [[14-a jarcento]] iuj urboj de la duklando ricevis la privilegion nomiĝi "Freiheit" - [[germane]] "libereco", ĉi-tie plej bone "liberejo". Tiuj urboj rajtis fortikigi siajn urbolimojn per remparoj kaj ne devis pagi impostojn. En plej multaj kazoj la dukaj privilegioj ankaŭ signifis la rajton starigi proprajn juĝejojn, kaj do havi propran juran sistemon sendependan de la nobela reganto. Aldone kutime ili signifis la rajton organizi foirojn kaj organizi vastan komercadon. Per tio la privilegioj ne nur kontribuis al la pliprosperigo de la urbanoj, sed per pliprosperigo ankaŭ de la ĉirkaŭa regiono ankaŭ estis avantaĝoj por la nobelaj regantoj.