Eŭfrato: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Turkio kontrolas la fonton de la riveroj Eŭfrato kaj Tigriso. La tuta regiono (sudorienta Turkio, nordorienta Sirio kaj norda Irako) estas ĉefe loĝata de kurdoj
e ŝablono
Linio 1:
{{informkesto rivero
{{Riveroj | rivera_nomo = Eŭfrato
| bilda_nomo = Tigr-euph.png
| titolo = Mapo de la Tigriso-Eŭfrato riversistemo
| fontejo = Okcidenta [[Turkio]]
| fontolatitudo=38/52/29/N
| fontolongitudo=38/47/38/E
| buŝo = [[Ŝat-el-Arab]]
| enfluejolatitudo=30/25/29/N
| enfluejolongitudo=48/10/8/E
| landoj = [[Turkio]], [[Sirio]], [[Irako]]
| longo = 2,8002800 km
| alto = 4,5004500 m
| debito = 818 m³/s
| baseno = 765,.831 km²
}}
 
La '''eŭfrata rivero''', [[Araba lingvo({{lang-ar|arabe]]: ''' الفرات'''}} [al-furat aŭ al-firat], [[Turka lingvo{{lang-tr|turke]]: Fırat}}, [[Greka lingvo{{lang-el|greke]]: Ευφράτης,}}) estas la plej granda [[rivero]] en sudokcidenta [[Azio]] kun longeco de 2700 kilometroj. Ĝi komenciĝas en [[montaro]] de orienta [[Turkio]], trapasas orientan [[Sirio]]n kaj fluas sudokcidenten tra la tuta [[Irako]]. Pro la tre varma [[klimato]] de Irako, granda parto de la akvo en la rivero vaporiĝas aŭ estas uzata por [[irigacio]]. Turkio kontrolas la fonton de la riveroj Eŭfrato kaj [[Tigriso]]. La tuta regiono (sudorienta Turkio, nordorienta Sirio kaj norda Irako) estas ĉefe loĝata de kurdoj<ref>(eo) Chris Den Hond, ''[https://vrede.be/eo/novajoj/turkio-akvomilitas-en-sirio Turkio akvomilitas en Sirio]'', Vrede, la 29-an de novembro 2021, alirite la 21-an de februaro 2022.</ref>. Eŭfrato kolektas akvon plejparte de [[pluvo]] kaj [[neĝo]]. [[Tigriso]], ĝia ĝemela rivero, fluas preskaŭ paralele. Je la 160 km-oj de la enfluejo en [[Persa Golfo]], ili kunfluas farante la riveron '''[[Ŝatt al-Arab]]''', arabaj literoj: '''شط العرب'''.
 
La teroj inter la du riveroj estis frua centro de civilizacio nomata [[Mezopotamio]] (Vd. [[Akado]], [[Asirio]], [[Babilonio]], [[Sumero]]). En la [[13-a jarcento]], [[Mongolio|mongoloj]] detruis la irigacian sistemon, funkcianta de la tempoj de tiu civilizacio kaj riĉaj fekundaj valoj denove fariĝis [[dezerto]]j kaj [[marĉo]]j. Malgraŭ la moderna irigacio, terfekundeco de antikvaj civilizacioj ankoraŭ ne estas plene reatingita.