Kastelo Ambras
Kastelo Ambras (germane Schloss Ambras) estas renesanckastelo kaj palaco situanta en la sudaj montetoj super Insbruko en la urboparto Amras. Konsiderite unu el la plej popularaj vidindaĵoj de la grandurbo, la kastelo estis konstruita en la 16-a jarcento surloke de pli frua 10-jarcenta kastelo, kiu iĝis la sidloko de potenco por la Grafoj de Andechs. La kultura kaj historia graveco de la kastelo estas proksime ligita kun Arkiduko Ferdinando la 2-a funkciita kiel lia loĝejo de 1563 ĝis 1595.
| Kastelo Ambras | ||
|---|---|---|
| kastelo | ||
 | ||
| arta muzeo • kastelo • milita muzeo [+] | ||
| Lando | Aŭstrio | |
| Regiono | Tirolo | |
| Situo | Insbruko | |
| - koordinatoj | 47° 15′ 24″ N, 11° 26′ 5″ O (mapo)47.25666666666711.434722222222Koordinatoj: 47° 15′ 24″ N, 11° 26′ 5″ O (mapo) | |
| Konstruo | 1563 | |
|
||
 |
||
| Kastelo Ambras | ||
 Vikimedia Komunejo: Ambras Castle [+] |
||
| En TTT: Oficiala retejo [+] | ||
La Malsupra kastelo enhavas du ĉambrojn kun turniraj kirasoj de la malfrua 15-a jarcento, inkluzive de pluraj vestokompletoj kudritaj por arkiduko Ferdinando mem. La unua etaĝo enhavas valoran artaĵkolekton. Super la Malsupra kastelo estas la Hispana Halo, rimarkinda ekzemplo de germana renesancarkitekturo, kiu enhavas malsimplan ligno-inkrustaĵan plafonon kaj murojn ornamitajn per 27 tutportretoj de la regantoj de Tirolo. La Supra kastelo enhavas ampleksan portretgalerion havantan pentraĵojn de multaj membroj de la habsburga dinastio.
Historio redakti
Longe antaŭ ol Innsbruck iĝis grandurbo, referencoj al Amras aŭ Omras aperis en dokumentoj originantaj de la 10-a jarcento. Tiu frua fortikaĵo kio tiam estis en la sudokcidenta angulo de Bavario estis la sidloko de potenco de la Grafoj de Andechs kiuj iĝis margrafoj de Istrio kaj pli poste dukoj de la mallongdaŭra Imperia Ŝtato de Meranujo de 1180 ĝis 1248. Tiu origina fortikaĵo estis detruita en 1133 kaj neniuj spuroj de ĝi restas, kvankam iom el la materialo de la origina strukturo poste estis utiligita en la moderna konstruaĵo. En 1248, la kastelruinoj kaj posedaĵo pasis herede al la Andechs-anoj al la grafo Alberto la 4-a (Tirolo).
La nova kastelo redakti
La moderna kastelo estis konstruita fare de arkiduko Ferdinando la 2-a (1529-1595), la dua filo de imperiestro Ferdinando la 1-a. Kiam li fariĝis provinca reganto de Tirolo en 1563, Ferdinando la 2-a ordonis al du italaj arkitektoj turni la ekzistantan mezepokan fortikaĵon en renesanckastelon por sia sentitola edzino Philippine Welser (1527-1580), kun kiu li geedziĝis en sekreto. Ferdinando la 2-a preparis sian loĝejon en la Supra kastelo, sub kiu li konstruigis unu el la plej artiste gravaj haloj de la finrenesanco - konate kiel la Hispana halo ekde la 19-a jarcento. En 1589, li alkonstruis kroman konstruaĵon okcidente de la Malsupra kastelo por la celo de gastigado de sia kolekto de armilo. La kastelo estis utiligita kiel la ofica loĝejo de Philippine same kiel loko por Ferdinando la 2-a por gastigi kolektojn de armiloj, kirasoj, portretoj, naturaj objektoj, same kiel maloftaĵoj kaj altvaloraj objektoj.
Philippine iĝis populara kaj kara figuro pro sia bonfarado kaj volemo helpi al aliaj, precipe la plebojn de Tirolo. Eĉ la nobelaro alportis iliajn peticiojn al la antaŭa malnobelo. Kiel signojn de amo, homoj adresis siajn skribajn peticiojn al "Gracoplena damo" aŭ "serena princino Philippine de Aŭstrio". Post la morto de Ferdinando en 1595, la dua filo, margrafo Karlo de Burgau, heredis la kastelon. Pro neintereso pri la katelo - li neniam loĝis tie - li vendis ĝin en 1606 al imperiestro Rudolfo la 2-a.
En la sekvantaj jaroj, la kastelo jam ne havis la statuson de ofica loĝejo kaj malofte estis enloĝita. Neadekvataj konservadiniciatoj kaŭzis la perdon de valoraj libroj, manuskriptoj, kaj manoskizoj, kaj baldaŭ la palaco falis plejparte en kadukiĝon. En la 17-a jarcento, imperiestro Leopoldo la 1-a transportigis kelkajn el la plej valoraj posedaĵoj el la tirolaj kolektoj - plejparte libroj kaj manuskriptoj - proponitaj al Vieno, kie ili daŭre povas esti viditaj ĉe la Aŭstria Nacia Biblioteko. En 1805, la ceteraj kolekteroj estis minacitaj per la malvenko de Aŭstrio kontraŭ la francoj. Bonŝance ili respektis la valoron; Napoleono Bonaparte estis moviginta multon al sekureco en Vienon. En 1855, arkiduko Karl Ludwig, tiam guberniestro de Tirolo, farigis la palacon restrukturitan por uzi ĝin somerloĝejon. Signifaj ŝanĝoj estis faritaj dum tiu tempo al la palaco kaj la ĉirkaŭa parko. La Antaŭa kastelo estis konstruita kun heder-vestita enirejodeklivirejo por ĉaroj. La parko estis aranĝita kiel angla ĝardeno. Pro la neintereso de Karl Ludwig ekregadi 1889, la palaco denove falis en ruinigan kondiĉon. En 1880, ĝi estis konvertita en muzeon kaj poste renovigita.
En 1919, sekvante la disolvon de la Aŭstrio-Hungaria Imperio, la kastelo iĝis la posedaĵo de la Respubliko de Aŭstrio. En 1950, la Arthistoria muzeo (Vieno) ekprenis la administradno de la kastelo kaj ĝiaj kolektoj. Dum la 1970-aj jaroj, ampleksa restarigo okazis de la Hispana halo, de la suprakastelaj loĝejoj kaj de la interna korto. En 1974, la Ĉambro de arto kaj kuriozaĵoj estis kompletigitaj. En 1976, la Portretgalerio kovranta la 15-a ĝis 19-a jarcentojn estis kompletigita. En 1981, la Arsenalo estis remalfermita en la Malsupra kastelo.
Kolektoj redakti
Ferdinando la 2-a estis unu el la plej gravaj patronoj de la Habsburg-familio. Li fondis la grandiozajn kolektojn de Ambras kaj konstruigis muzeon por ili en la ĉambroj de la Malsupra kastelo, kiu estis konstruita laŭ la plej progresintaj ideoj de lia tempo. La tri arsenaloj kaj la kamero de arto kaj kuriozaĵoj estis dizajnitaj kaj utiligitaj kiel muzeo de la komenco.
Hispana halo redakti
La hispana Halo, konstruita inter 1569-1572, estas unu el la plej gravaj izolitaj haloj de la Renesanco. La pitoreska enpaĝigo de la 43 m longa halo estas dominita per la 27 tutportretoj de la princaj regantoj de Tirolo. Hodiaŭ sufiĉe famaj klasikaj koncertoj okazas en tiu halo.
Kuriozaĵa kabineto redakti
La kuriozaĵkolektoj de arkiduko Ferdinando la 2-a estas la unu nura kiu daŭre povas esti vidita en sia origina loko. Aliaj estis prirabitaj kiel tiuj en Munkeno, Prago aŭ Stutgarto, aŭ ilia karaktero estis ŝanĝita (ekz. en Dresdeno aŭ Kaselo). En la kamero de arto kaj kuriosities ĉe Ambras Castle-mirindaĵoj same kiel altvaloraj objektoj, sciencaj eroj aŭ ludiloj estas vidotaj. En enhavo la naturaj kaj artaj objektoj reprezentas la programon de la finrenesanco-enciklopediecaj kolektoj. La speciala karaktero de la Ambroj-kolektoj estas, ke ili daŭre estis intencitaj esti viditaj. Ĝis hodiaŭ oni povas trovi koralojn aranĝitajn en kabineto-kestoj, tornistlaborojn faritajn el ligno aŭ eburo, vitrajn figurojn aŭ porcelanon kaj silkpentraĵojn kiuj apartenas al la plej malnovaj eŭropaj kolektoj de azia arto.
Ankaŭ gravaj verkoj de eŭropaj artistoj, kiel la ĉizita "malgranda morto" faritaj el ligno fare de Hans Leinberger povas esti trovitaj, same kiel tipaj kabinetaj objektoj kiel manŝtonoj, pokaloj el rinocerokorno, kokoso aŭ kvarco, bestoj faritaj el bronzo, muziko- kaj mezurinstrumentoj, aŭtomatoj kaj horloĝoj. Gravega parto de la kolekto estis portretoj de strangaj personoj kiel la harplenaj homoj aŭ Vlad la 3-a Drakulo (la unu sola bildo de li troviĝas tie ĉi en Ambras!).
Arsenaloj redakti
Ferdinando estis plejparte interesita pri siaj arsenaloj. La "Rüstkammer" enhavas tre maloftajn ekzemplojn de kiraso de la 15-a jarcento kiu origine venis de la kolektoj de imperiestro Maksimiliano la 1-a kaj de Sigismondo de Aŭstrio. Kirasoj por turniroj laŭ germanaj duelartoj kaj la kiraso de la altstatura homo el la kortego nome Bartlmä Bon, kiu partoprenis en la turniro en Vieno en 1560, povas esti vidita. La "Heroa arsenalo (Heldenrüstkammer) montras kirasojn de famaj komandantoj en originalaj 16-a jarcento elmontrovitrinoj! La Privata arsenalo" (Leibrüstkammer) inkludas la privatan kirason de la arkiduko kaj la kirasojn de la korteganoj de Innsbruck.
Supra kastelo redakti
La Supra Kastelo, la plej malnova parto la kastelo, enhavas la portretgalerion de Habsburgoj. Proksimume 300 portretoj de la 15-a ĝis la 19-a jarcentjo, inkluzive de reĝo Albrecht la 2-a, imperiestro Maksimiliano la 1-a, Karolo la 5-a kaj Ferdinando la 1-a, ĝis la lasta imperiestro de la Sankta Romia Imperio, Francisko la 2-a (samtempulo de Napoleono Bonaparte). Pro la diversaj dinastiaj rilatoj, la kolekto ankaŭ montras membrojn de aliaj eŭropaj dinastioj. La portretoj estis pentritaj fare de konataj artistoj kiel ekzemple Lucas Cranach la Maljuna, Anton Mor, Ticiano, Antoon van Dyck kaj Diego Velázquez.
Literaturo redakti
- Burgen und Schlösser in Österreich - - 1964
- Burgen, Schlösser, Ruinen in Nord- und Osttirol - Beatrix und Egon Pinzer - 1996
- Das Haus Habsburg/Habsburgs Häuser - Anna Maria Sigmund - 1995
- Der Thronfolger und die Architektur - Wladimir Aichelburg - 2003
- Die kaiserlichen Burgen und Schlösser - Franz Weller - 1880
- Historische Gärten in Österreich - Géza Hajós - 1993
- Österreichisches Burgenlexikon - Georg Clam Martinic - 1992
- Schloss Ambras - Die Rüstkammern (Katalog)
- Schloß Ambras - Alfred Auer - 1996
- Schlösser in Österreich II - Laurin Luchner - 1983
- So lebten die Habsburger - Gabriele Praschl-Bichler - 2000
- So lebten die Habsburger - Ingrid Haslinger - 2007
- Tiroler Burgenbuch-Mittleres Inntal - Oswald Trapp - 1982
- Traumschlösser - Pia Maria Plechl - 1979
- Via Imperialis - Gerfried Sitar - 2002
- Von Schloß zu Schloß in Österreich - Gerhard Stenzel - 1976