Minimuma paro

du vortoj diferencanta nur per unu fonemo

Minimuma paro estas du malsamsignifaj vortoj, kies diferencon estigas ŝanĝo de ununura fonemo. Se la signifo restas sama, la ŝanĝita sono simple estas alofono aŭ ne-distingipova vario de la alia. Trovante minimumajn parojn de iu lingvo oni do ankaŭ trovas ties fonemojn.

Fonema minuma paro redakti

Jen listo de minimumaj paroj en Esperanto:

vorto 1 vorto 2 malsamo inter
vino fino voĉa kaj senvoĉa konsonantoj.
kanto ganto
celo ĉelo alveola kaj postalveola konsonantoj.
lano rano /l/ kaj /r/, kiu ne ekzistas en pluraj lingvoj
aĵo aĝo frikativa kaj afrikata konsonantoj.
kraŝo kraĉo
baro varo ploziva kaj frikativa konsonanto
tango sango
reno Rejno diftongaj kaj simplaj vokaloj
ero Eŭro

Suprafonemaj minimumaj paroj redakti

Longeca minimuma paro redakti

Tiaj paroj ne ekzistas en esperanto, sed ekzistas en aliaj lingvoj en kiuj vokallongeco kaj/aŭ konsonantlongeco gravas:

Minimuma paro el konsonanta longeco:

lingvo vorto 1 vorto 2
ortografio IFA Signifo ortografio IFA Signifo
hungara megy [mɛɟ] iri meggy [mɛɟː] grioto
japana 来た [kita] alvenita 切った [kitːa] tranĉita
latina ānus [aːnʊs] ringo annus [anːʊs] ? jaro
itala fato [ˈfaː.t̪o] destino fatto [ˈfat̪̚.t̪o] fakto
pala [ˈpala] ŝpato palla ['palːa] pilko

Minimuma paro el vokala longeco:

lingvo vorto 1 vorto 2
ortografio IFA Signifo ortografio IFA Signifo
aŭstrala angla ferry [feɹi] pramo fairy [feːɹi] feino
bid [bɪd] aŭkcio beard [bɪːd] barbo
germana Bann [ban] anatemo Bahn [baːn] irejo
Fülle [fʏlə] abundeco fühle [fyːlə] plena
japana 少女 [ɕoːdʑo] knabino 処女 [ɕodʑo] virgulino
[ʦɯki] luno 通気 [ʦɯːki] aeroblovo
bretona kannañ [kaːnɑ̃] lavi kannañ [kaːnɑ̃] kanti
mel [mɛl] mielo mell [mɛːl] artiko

Akcenta minimuma paro redakti

lingvo vorto 1 vorto 2
ortografio IFA Signifo ortografio IFA Signifo
portugala andarão [ãdaˈɾãw] paŝos andaram [ãˈdaɾãw] paŝis
itala copíi [ko'pi] infanoj cópii [ˈkopi] kopioj
nederlanda voorkómen [foːrˈkoːmə] preventi vóórkomen [ˈfoːrkoːmə] okazi