Nederlanda lingvo
La nederlanda lingvo (Nederlands) estas hindeŭropa kaj ĝermana lingvo.
| Nederlanda lingvo (Nederlands) | ||
| Parolata en | Nederlando, Belgio (en Flandrio kaj Bruselo), Surinamo, Arubo kaj la Nederlandaj Antiloj | |
| Parolantoj | 24 000 000 | |
| Denaskaj parolantoj | proksimume 24 milionoj | |
| Fremdlingvo / dua lingvo por | ? | |
| Skribo | latina | |
| Lingvistika klasifiko | ||
|---|---|---|
| Hindeŭropa lingvaro | ||
| Oficiala statuso | ||
| Oficiala lingvo en | Nederlando, Belgio (en Flandrio kaj Bruselo), Surinamo, Arubo kaj la Nederlandaj Antiloj | |
| Reguligita de | Nederlandse Taalunie | |
| Lingvaj kodoj | ||
| Lingvaj kodoj | ||
| ISO 639-1 | nl | |
| ISO 639-2 | ||
| Bibliografia | dut/nld | |
| Terminologia | ? | |
| ISO 639-3 | nld | |
| SIL | ? | |
| Glottolog | mode1257 | |
| Angla nomo | Dutch | |
| Franca nomo | néerlandais | |
| Vikipedio | ||
| Specimeno | |
|---|---|
| La Patro Nia
Onze Vader, | |
Ĝi estas la oficiala lingvo de Nederlando, Belgio (en Flandrio kaj Bruselo), Surinamo, Arubo kaj la Nederlandaj Antiloj, kaj krome estas parolata en Franca Flandrio. Entute ĝi estas parolata de ĉirkaŭ 24 milionoj da homoj. La oficialan lingvon oni nomas Norma Nederlanda, aŭ Ĝenerala Nederlanda. La nederlandan oni ankaŭ indikas (ne ĉiam korekte) per la flandra (en Belgio), la holanda (speciale en ne-okcidentaj partoj de Nederlando) kaj la basgermana (de historiaj lingvistoj).
HistorioRedakti
Oni supozas, ke la nederlanda devenas el 700 de kelkaj ĝermanaj dialektoj parolataj en la regiono de la nuna Nederlando, ĉefe de basfranka origino. Normiga procezo ekis en Mezepoko, speciale pro la influo de la burgonja duka kortego en Dijon, poste situanta en Bruselo.
Malfrua nederlanda frazo estas: "Hebban olla vogala nestas hagunnan, hinase hic enda tu, wat unbidan we nu" ("Ĉu ĉiuj birdoj komencis nestojn, krom mi kaj vi, kion ni atendas nun" el ĉirkaŭ la jaro 1100, verkita de flandra monaĥo en monaĥejo en Rochester (Britio). Dum longa tempo oni konsideris ĉi-tiun frazon la plej malnova en la nederlanda, sed ekde ĝia malkovro oni trovis eĉ pli aĝajn fragmentojn, kiel "Visc flot aftar themo uuatare" ("Fiŝo naĝis en akvo") kaj "Gelobistu in got alamehtigan fadaer" ("Ĉu vi kredas je Dio la ĉiopova patro"). La lasta fragmento estis verkita ĉirkaŭ la jaro 900. Profesoro Luc De Grauwe de la Universitato de Gent pridubas la lingvon de ĉi-tiuj teksteroj, kredante ilin Malnova Angla, do estas ankoraŭ iom da diskuto pri ili.
UzadoRedakti
La nederlanda lingvo estas la ĉefa lingvo de Nederlando, kaj unu el la tri oficialaj lingvoj de Belgio. Ĝi estas parolata en la norda parto de tiu lando, kie ĝi estas ankaŭ konata kiel la flandra, kiu ne estas dialekto de la nederlanda, sed alia nomo. En Surinamo la nederlanda estas la lingvo de registaro kaj lernejo.
DialektojRedakti
LingvoRedakti
Kiel la platdiĉa lingvo, tiel ankaŭ la nederlanda estis dialekto de la basgermana. Aparta lingvo ĝi iĝis nur ĉirkaŭ 1600, kiam la Biblio estis tradukita en la nederlandan.
La nederlanda estas proksima kuzo de la platdiĉa, frisa kaj la angla lingvoj. Multaj vortoj estas la samaj en la nederlanda kaj la angla. Ekzemple: hand (= mano), wind (= vento), water (= akvo) kaj warm (= varma).
La nederlanda estas la patrino de la afrikansa lingvo de Sud-Afriko. En kelkaj lokoj estas ankoraŭ dialektoj de nederlandaj koloniistoj, ekzemple en Brazilo, kie estas du dialektoj, la plej malnova parolata en Espirito-Santo de idoj de kalvinistaj enmigrintoj kaj la moderna nederlanda parolata en urboj Holambra 1-a kaj Holambra 2-a en ŝtato San-Paŭlo de tiamaj enmigrintoj.
Sintakse, la nederlanda havas vortordon V2, do estas plej simila al la germana.
Vidu ankaŭRedakti
Eksteraj ligilojRedakti
- Dutch 101 Nederlanda lingvo por komencantoj kaj vojaĝantoj (en la angla)
- http://en.wikibooks.org/wiki/Dutch Nederlanda lingvo por parolantoj de la angla (de Wikibooks)
- Nederlanda-Esperanta-Nederlanda Vortaro
- Vortaroj en la *katalogo DMoz