Norvega Fosego
La Norvega Fosego, norvega tranĉeo aŭ norvega kanalo (norvege Norskerenna; dane Norskerenden) estas longforma depresio en la marfundo (sed ne vere profunda submara fosego) de la suda marbordo de Norvegio. Ĝi atingas de la Stad duoninsulo en Sogn og Fjordane en la nordokcidento ĝis la Oslo-fjordo en la sudoriento. La tranĉeo estas inter 50 kaj 95 kilometrojn larĝa kaj ĝis 700 metrojn profunda. Ĉe la marbordo de Rogaland ĝi estas 250 - 300 metrojn profunda, kaj ĝia plej profunda punkto estas ĉe Arendal kie ĝi atingas 700 metrojn profunda - abismo kompareble al la meza profundo de Norda Maro, kio estas proksimume nur 100 metroj.
| Norvega Fosego | ||
|---|---|---|
 Mapo de la Norda Maro kun la Norvega Fosego | ||
| grabeno [+] | ||
| Koordinatoj | 60° 0′ 0″ N, 4° 0′ 0″ O (mapo)604Koordinatoj: 60° 0′ 0″ N, 4° 0′ 0″ O (mapo) [+] | |
| Minimuma larĝo | 50 km (31 mi) | |
| Maksimuma larĝo | 95 km (59 mi) | |
| Maksimuma profundo | 700 m | |
|
||
Ĝi estis formita dum la lasta 1.1 Ma per la efikoj de erozio asociita kun ripeta glaciflua aktiveco.[1] La tranĉeo ne estas subdukci-rilate profunda submara fosego, kie unu kontinentplato estas metita sub alia. La norvega tranĉeo estis kreita per rivera erozio prilaborita dum la pli posta Terciaro epoko. Plejstocenaj glaĉeroj kaj glitveteroj plue profundigis la tranĉeon.[2] Dum la ĉefaj glaciejiĝoj, la Skagerako Trogo estis la renkontpunkto por glacio de sudorienta Norvegio, suda Svedio kaj partoj de la Balta Maro kaŭzanta relative rapidan glacifluon kiu pasis sude de la norvega marbordo kaj tiam fariĝis nordo, poste atingante profundakvon ĉe proksimume 62°N. La materialo kunportita per la glacifluo tiam estis deponita en Nordmara areo. Migraj ŝtonegoj kiaj ekzemple siliko kaj lozanĝoporfiro, oni supozas, ke originis de la Skagerako- kaj Oslo-areoj respektive,[3] kaj misformis glaciejajn kasregistrilojn trovitaj sur la marbordo de Jæren disponigite kiel la ĉefan surteran indicon por la norvega Glaciflua Markolo.
La norvega fluo ĝenerale fluas nordorienten laŭ la norvega tranĉeo. La profundo de la tranĉeo, kune kun densecodiferencoj inter norvega nuna akvo kaj la apuda atlantika akvo, ankaŭ gvidis al grandskalaj kirloj. La norvega tranĉeo regiono en la Skagerako estas biologie produktiva zono, kiel suprenfluo de nordatlantika akvo en la Skagerako disponigas enigaĵon de nutraĵoj.
La tranĉeo faras malhelpon por konduktoj por petrolo kaj benzino.
Koordinatoj: 60° 00′ Nordo 4° 00′ Oriento / 60.0 °N, 4.0 °O (mapo)
Vidu ankaŭ
redaktiReferencoj
redakti- ↑ Sejrup,H.P., Larsen,E., Haflidason,H., Berstad,I.M.; Berit O. Hjelstuen,B.O., Jonsdottir,H.E., King,E.L., Jon Landvik,J., Longva,L., NygÅrd,A., Ottesen,D., Raunholm,S., Rise,L. & Stalsberg,K. 2003. Configuration, history and impact of the Norwegian Channel Ice Stream. Boreas, 32, 18-36.
- ↑ Judd, Alan. (2007) Seabed Fluid Flow: The Impact of Geology, Biology And the Marine Environment (Digitized by Google Books online), Bath, UK: Cambridge University Press, p. 10. ISBN 978-0-521-81950-3. [rompita ligilo]
- ↑ Raunholm,S., Larsen,E. & Sejrup,H.P. 2004. Weichselian interstadial sediments on Jæren (SW Norway) – paleoenvironments and implications for ice sheet configuration[rompita ligilo]. Norwegian Journal of Geology, 84, 91-106.