Rustorezista ŝtalo

La rustorezista ŝtalo estas rezista kontraŭ korodo kaj enhavas de 10,5 ĝis 13  procentojn da kromo, kiuj estas solvitaj en aŭstenitaj (γ-fero) aŭ feritaj mikskristaloj (α-fero). La efiko baziĝas sur tio, ke la granda kromproporcio havas protektan funkcion per la dika pasiva surfaca tavolo el kroma oksido. Krom kromo kiu estas konsiderata la ĉefa elemento de la rustorezista ŝtalo, ĝi povas enhavi ankaŭ nikelon, molibdenon, titanon, niobion, sulfuron, fosforon kaj aliajn kromelementojn.

Tubaro kun juntoj el rustorezista ŝtalo

Ĝi estas uzata en jetmotoroj, produktado de kemiindustriaj instalaĵoj, kuirejaj ujoj, tranĉiloj.

La rustorezista ŝtalo estis patentigita en 1912 fare de firmao Fried. Krupp AG en Essen kaj la produktado rapide disvolviĝis.

Komparo de malsamaj alojoj[1]

redakti
Gisfero Fe + C > 2%
Karboneca ŝtalo Fe + C < 2%
Speciala ŝtalo Fe + C < 2% + (Cr, Ni, Mo, kaj aliaj) > 5%
Rustorezista ŝtalo Fe + C < 1.2% + Cr > 10.5%

Konformtabelo de la ĉefaj ŝtalmarkoj kaj ties kemia enhavo[1]

redakti
* DIN AISI GOST C Mn Si Cr Ni Mo Ti
C1 1.4021 420 20X13 0,20 1,5 1,0 12,0-14,0
F1 1.4016 430 12X17 0,08 1,0 1,0 16,0-18,0
A2 1.4301 304 12X18H9 0,07 2,0 0,75 18,0-19,0 8,0-10,0
A2 1.4948 304H 08X18H10 0,08 2,0 0,75 18,0-20,0 8,0-10,5
A2 1.4306 304L 03X18H11 0,03 2,0 1,0 18,0-20,0 10,0-12,0
A3 1.4541 321 08X18H10D 0,08 2,0 1,0 17,0-19,0 9,0-12,0 5xC-0,7
A4 1.4401 316 03X17H14E2 0,08 2,0 1,0 16,0-18,0 10,0-14,0 2,0-2,5
A4 1.4435 316S 03X17H14E3 0,08 2,0 1,0 16,0-18,0 12,0-14,0 2,5-3,0
A4 1.4404 316L 03X17H14E3 0,03 2,0 1,0 17,0-19,0 10,0-14,0 2,0-3,0
A5 1.4571 316Ti 08X17H13E2D 0,08 2,0 0,75 16,0-18,0 11,0-12,5 2,0-3,0 5xC-0,8
A5 1.4845 310S 20X23H18 0,08 2,0 0,75 24,0-26,0 19,0-21,0

Signoj de rustrezistaj ŝtaloj:

C1 — martensita ŝtalo.

F1 — ferita ŝtalo.

A1, A2, A3, A4, A5 — aŭstenitaj rustrezistaj ŝtaloj.

Plej disvastiĝinta grupo de la rustorezista ŝtalo estas A2 = X 5 Cr Ni 18 10 = karbono — 0,05%, kromo — 18%, nikelo — 10% = EN signo 1.4301 = AISI 304.

La due disvastiĝinta grupo estas A4 = X 5 Cr Ni Mo 17 12 2 = karbono — 0,05%, kromo — 17%, nikelo — 12%, molibdeno — 2% = EN signo 1.4401 = AISI 316. Foje oni nomas ĝin acidrezista.

Konformtabelo de la ĉefaj ŝtalmarkoj kaj ties kemia enhavo[1]

redakti
Kemia enhavo laŭ EN EN AISI ASTM AFNOR
Cr + Ni Rustorezista kromonikela ŝtalo
X 5 CrNi 18 10 1.4301 304 S 30400 Z 6 CN 18 09
X 5 CrNi 18 12 1.4303 305 Z 8 CN 18 12
X 10 CrNi S 18 9 1.4305 303 S 30300 Z 10 CNF 18 09
X 2 CrNi 19 11 1.4306 304 L S 30403 Z 3 CN 18 10
X 12 CrNi 17 7 1.4310 301 S 30100 Z 11 CN 18 08
X 2 CrNiN 18 10 1.4311 304 LN S 30453 Z 3 CN 18 10 Az
X 1 CrNi 25 21 1.4335 310 L Z 1 CN 25 20
X 1 CrNiSi 18 15 1.4361 S 30600 Z 1 CNS 17 15
X 6 CrNiTi 18 10 1.4541 321 S 32100 Z 6 CNT 18 10
X 6 CrNiNb 18 10 1.4550 347 (H) S 34700 Z 6 CNNb 18 10
Cr + Ni + Mo Rustorezista kromonikella molibdena ŝtalo
X 5 CrNiMo 17 12 2 1.4401 316 S 31600 Z 7 CND 17 11 02
X 2 CrNiMo 17 13 2 1.4404 316 L S 31603 Z 3 CND 18 12 2
X 2 CrNiMoN 17 12 2 1.4406 316 LN S 31653 Z 3 CND 17 11 Az
X 2 CrNiMoN 17 13 3 1.4429 316 LN (Mo+) (S 31653) Z 3 CND 17 1 2 Az
X 2 CrNiMo 18 14 3 1.4435 316 L (Mo+) S 31609 Z 3 CND 18 14 03
X 5 CrNiMo 17 13 3 1.4436 316 (Mo) Z 6 CND 18 12 03
X 2 CrNiMo 18 16 4 1.4438 317 L S 31703 Z 3 CND 19 15 04
X 2 CrNiMoN 17 13 5 1.4439 317 LN S 31726 Z 3 CND 18 14 05 Az
X 5 CrNiMo 17 13 1.4449 (317) Z 6 CND 17 12 04
X 1 CrNiMoN 25 25 2 1.4465 N08310/S31050 Z 2 CND 25 25 Az
X 1 CrNiMoN 25 22 2 1.4466 S 31050 Z 2 CND 25 22 Az
X 4 NiCrMoCuNb 20 18 2 1.4505 Z 5 NCDUNb 20 18
X 5 NiCrMoCuTi 20 18 1.4506 Z 5 NCDUT 20 18
X 5 NiCrMoCuN 25 20 6 1.4529 S31254 (±)
X 1 NiCrMoCu 25 20 5 1.4539 904 L N 08904 Z 2 NCDU 25 20
X 1 NiCrMoCu 31 27 4 1,4563 N 08028 Z 1 NCDU 31 27 03
X 6 CrNiMoTi 17 12 2 1.4571 316 Ti S 31635 Z 6 CNDT 17 12
X 3 CrNiMoTi 25 25 1.4577 Z 5 CNDT 25 24
X 6 CrNiMoNb 17 12 2 1.4580 316 Cb/Nb C31640 Z 6 CNDNb 17 12
X 10 CrNiMoNb 18 12 1.4582 318 Z 6 CNDNb 17 13
DUPLEX Dupleksa rustorezista ŝtalo
X 2 CrNiN 23 4 1.4362 S 32304/S 39230 Z 3CN 23 04 Az
X 2 CrNiMoN 25 7 4 1.4410 S 31260/S 39226 Z 3 CND 25 07 Az
X 3 CrNiMoN 27 5 2 1.4460 329 S 32900 Z 5 CND 27 05 Az
X 2 CrNiMoN 22 5 3 1.4462 (329 LN)/F 51 S 31803/S 39209 Z 3 CND 22 05 Az
X 2 CrNiMoCuWN 25 7 4 1.4501 F 55 S 32760
X 2 CrNiMoCuN 25 6 3 1.4507 S 32550/S 32750 Z 3 CNDU 25 07 Az
X 2 CrNiMnMoNbN 25 18 5 4 1.4565 S 24565
C° - 600° - 1200 °C Rustorezista ŝtalo por altaj temperaturoj
X 10 CrAl 7 1.4713 Z 8 CA 7
X 10 CrSiAl 13 1.4724 Z 13 C 13
X 10CrAI 18 1.4742 442 S 44200 Z 12 CAS 18
X 18 CrN 28 1.4749 446 S 44600 Z 18 C 25
X 10 CrAlSi 24 1.4762 Z 12 CAS 25
20 CrNiSi 25 4 1.4821 327 Z 20 CNS 25 04
X 15 CrNiSi 20 12 1.4828 302 B/ 309 S 30215/30900 Z 17 CNS 20 12
X 6 CrNi 22 13 1.4833 309 (S) S 30908 Z 15 CN 24 13
X 15 CrNiSi 25 20 1.4841 310/314 S 31000/31400 Z 15 CNS 25 20
X 12 CrNi 25 21 1.4845 310 (S) S 31008 Z 8 CN 25 20
X 12 NiCrSi 35 16 1.4864 330 N 08330 Z 20 NCS 33 16
X 10 NiCrAlTi 32 20 1.4876 N 08800 Z 10 NC 32 21
X 12 CrNiTi 18 9 1.4878 321 H S 32109 Z 6 CNT 18 12
X 8 CrNiSiN 21 11 1.4893 S 30815
X 6 CrNiMo 17 13 1.4919 316 H S 31609 Z 6 CND 17 12
X 6 CrNi 18 11 1.4948 304 H S 30409 Z 6 CN 18 11
X 5 NiCrAlTi 31 20 1.4958 N 08810 Z 10 NC 32 21
X 8 NiCrAlTi 31 21 1.4959 N 08811
Cr Instrumenta rustorezista ŝtalo
X 6 Cr 13 1.4000 410 S S 41008 Z 8 C 12
X 6 CrAl 13 1.4002 405 S 40500 Z 8 CA 12
X 12 CrS 13 1.4005 416 S 41600 Z 13 CF 13
X 12 Cr 13 1.4006 410 S41000 Z 10 C 13
X 6 Cr 17 1.4016 430 S 43000 Z 8 C 17
X 20 Cr 13 1.4021 420 S 42000 Z 20 C 13
X 15 Cr 13 1.4024 420 S J 91201 Z 15 C 13
X 30 Cr 13 1.4028 420 J 91153 Z 33 C 13
X 46 Cr 13 1.4034 (420) Z 44 C 14
X 19 CrNi 17 2 1.4057 431 S 43100 Z 15 CN 16 02
X 14 CrMoS 17 1.4104 430 F S 43020 Z 13 CF 17
X 90 CrMoV 18 1.4112 440 B S 44003 Z 90 CDV 18
X 39 CrMo 17 1 1.4122 440 A Z 38 CD 16 01
X 105 Cr Mo 17 1.4125 440 C S 44004/S 44025 Z 100 CD 17
X 5 CrTi 17 1.4510 430 Ti S 43036/S 43900 Z 4 CT 17
X 5 CrNiCuNb 16 4 1.4542 630 S17400 Z 7 CNU 17 04
X 5 CrNiCuNb 16 4 1.4548 630 S17400 Z 7 CNU 17 04
X 7 CrNiAl 17 7 1.4568 631 S17700 Z 9 CNA 1 7 07

DIN — Deutsches Institut für Normung.

EN — Standarto de Eŭronormo EN 10027.

ASTM — American Society for Testing and Materials.

AISI — American Iron and Steel Institute.

AFNOR — Association Francaise de Normalisation.

Noto - La cifero post X indikas la elcenton de karbono en la alojo.

Vidu ankaŭ

redakti

Referencoj

redakti