Ŝtalo 12K18N10Т (ruse: 12Х18Н10Т; malnova nomo: Х18Н10Т) estas rusia marko de la rustorezista ŝtalo. Ciferoj indikas averaĝan enhavon de certa kemia elemento, kies unua litero staras antaŭ la cifero (K — kromo, N — nikelo, T — titano). Se enhavo de elemento estas malpli ol 1%, do cifero ne estas indikata.

Kemia enhavo: fero (ĉefe), karbono (malpli ol 0,12%), kromo (17-19%), mangano (malpli ol 2%), nikelo (de 9 ĝis 11%), sulfuro (malpli ol 0,02%), sicilio (ne pli ol 0,8%), titano (ĉirkaŭ 0,8%).

Tiu ŝtalo estas uzata en pluraj sferoj, ekzemple por ŝtalaj konstruaĵoj aplikeblaj en agresa ĉirkaŭaĵo (nitrata acido kaj aliaj oksidenzoj). Ĝi estas uzata por produktado de varmointerŝanĝiloj, ujoj, ktp. Ankaŭ la ŝtalo 12K18N10Т estas uzata en kriogena tekniko, kiu funkcias ĉe ege malaltaj temperaturoj — ĝis 269 gradoj. Samtempe ĝi povas elteni ege altajn temperaturojn de elektroarkaj fornoj. La ŝtalo 12K18N10Т bone eltenas influon de korodo ĉe la temperaturo ĝis 900 gradoj. Ĝi estas bone prilaborebla kiam varma. Ĝi estas bone veldebla ĉu permane, ĉu aŭtomate.

Alilandaj analogoj[1]

redakti
Lando Markoj de ŝtalo
  Usono 321, 321H, S32100, S32109
  Germanio 1.4541, 1.4878, X10CrNiTi18-10, X12CrNiTi18-9, X6CrNiTi18-10
  Japanio SUS321
  Francio Z10CNT18-10, Z10CNT18-11, Z6CNT18-10, Z6CNT18-12
  Unuiĝinta Reĝlando (Britio) 321S31, 321S51, 321S59, LW18, LW24, X6CrNiTi18-10
  Eŭropa Unio 1.4541, 1.4878, X10CrNiTi18-10, X6CrNiTi18-10KT
  Italio X6CrNiTi18-11, X6CrNiTi18-11KG, X6CrNiTi18-11KT
  Hispanio F.3523, X6CrNiTi18-10
  Popola Respubliko Ĉinio 321, 321H, S32100, S32109
  Svedio 2337
  Bulgario 0Ch18N10T, Ch18N12T, Ch18N9T, X6CrNiTi18-10
  Hungario H5Ti, KO36Ti, KO37Ti, X6CrNiTi18-10
  Pollando 0H18N10T, 1H18N10T, 1H18N12T, 1H18N9T
  Rumanio 10TiNiCr180, 12TiNiCr180
  Ĉeĥio 17246, 17247, 17248
  Aŭstrio X6CrNiTi18-10KKW, X6CrNiTi18-10S
  Aŭstralio 321
  Sud-Koreio STS321, STS321TKA, STSF321

Anstataŭigiloj en Rusio: ŝtalo 08Х18Г8Н2Т (cirile), ŝtalo 10Х14Г14Н4Т, ŝtalo 12Х17Г9АН4, ŝtalo 08Х22Н6Т, ŝtalo 08Х17Т, ŝtalo 15Х25Т, ŝtalo 12Х18Н9Т.

Klasifiko: Ŝtalo konstruaĵa kriogena /Ŝtalo korodimuna ordinara.

Apliko: Elementoj uzeblaj ĉe la temperaturo ĝis 600 °С. Veldaparatoj kaj ujoj, uzataj en dissolvitaj solvaĵoj de la nitrata, aceta, fosfora acidoj, alkalaj kaj salaj solvaĵoj, kaj aliaj elementoj, funkciantaj ĉe premo kaj temperaturo de -196 ĝis +600 °С (kaze de agresa ĉirkaŭaĵo ĝis +350 °С). Tio estas aŭstenita ŝtalo.[2]

Kemia enhavo (%)[1]

redakti
С Si Mn Ni S P Cr Cu Aliaj
ĝis 0,12 ĝis 0.8 ĝis 2 9 - 11 ĝis 0,02 ĝis 0,035 17 - 19 ĝis 0,3 (5 С - 0.8) Ti,
ĉio alia – Fe

Mekanikaj ecoj (ĉe t = 20 ⁰С)[1]

redakti
Speco Dimensioj, mm sв, MPa sT, MPa d5, % y,% KCU,

kĴulo / m²

Termoprilaborado
Forĝaĵoj ĝis 1000 510 196 35 40 Hardado 1050 – 1100 ⁰C, akvo
Maldika lameno 530 205 40 Hardado 1050 – 1080 ⁰C, malvarmigado akvo
Maldika supernitita (en:cold-worked) lameno 880-1080 10
Laminatitaj plataj ŝtalaĵoj kaj armaturo ĝis 60 510 196 40 55 Hardado 1020 – 1100 ⁰C, malvarmigado aero
Dika lameno 530 235 38 Hardado 1000 – 1080 ⁰C, malvarmigado akvo
Kondukiloj malvarme laminatitaj 549 35
Kondukiloj varmege laminatitaj 529 40
Dureco (forĝaĵoj) HB 10 -1 = 179 MPa

Fizikaj ecoj[1]

redakti
T (C⁰) E 10- 5 MPa a 10 6 1/grad l Vato/(m•grad) r, kg/m³ C, Ĵulo/(kg•grad R 10 9 Omo•m
20 1,98 15 7920 725
100 1,94 16,6 16 462 792
200 1,89 17 18 496 861
300 1,81 17,2 19 517 920
400 1,74 17,5 21 538 976
500 1,66 17,9 23 550 1028
600 1,57 18,2 25 563 1075
700 1,47 18,6 27 575 1115
900 19,3

Signoj

redakti

Mekanikaj ecoj

redakti
sв Limo de mallongdaŭra firmeco, [MPa]
sT Limo de proporcieco (limo de flueco por rezidua deformiĝo), [MPa]
d5 Relativa plilongiĝo ĉe disŝiro, [ % ]
y Relativa mallarĝiĝo, [ % ]
KCU Batmalflueco (en: Toughness), [ kĴulo / м²]
HB Dureco laŭ la Brinell-skalo, [MPa]

Fizikaj ecoj

redakti
T Temperaturo ĉe kiu estis atingitaj tiuj ecoj, [gradoj]
E Modulo de la unuagrada elasteco, [MPa]
a Koeficiento de la temperatura (linea) plivastiĝo (intervalo 20⁰ — t ), [1/grad]
l Koeficiento de varmkonduktiveco (varmokapacito de la materialo), [Vato/(m•grad)]
r Denseco de materialo, [kg/m³]
C Varmokapacito de materialo (intervalo 20⁰ — T ), [Ĵulo/(kg•grad)]
R Elektra rezisto, [Om•m]

Referencoj

redakti
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 12Х18Н10Т (ruse). Arkivita el la originalo je 2016-03-04. Alirita 2013-09-13.
  2. Нержавеющая сталь 12Х18Н10Т (ruse). ПрофПрокат. Arkivita el la originalo je 2013-09-13. Alirita 2013-09-13.