Hepatmuskoj

La hepatmuskoj, aŭ marĉantiofitoj (latine Marchantiophyta), ankaŭ nomataj hepatikoj estas unu el la tri plantaj divizioj el briofitoj. Tiu divizio enhavas 14 ordojn, 69 familiojn, pli ol 500 genrojn kaj ĉirkaŭ 7500 speciojn. Ĝia tipa genro estas marĉantio.

Kiel legi la taksonomion Hepatmuskoj
"Hepaticae" de Kunstformen der Natur (Ernst Haeckel, 1904)
Biologia klasado
Regno: plantoj Plantae Subregno: embriofitoj Embryophyta Divizio: hepatmuskoj Marchantiophyta
Tipa genro
marĉantio Marchantia L.
Aliaj Vikimediaj projektoj

Notu ke la termino "hepatikoj" menciita en PIV kiel sinonimo de "hepatmuskoj" estas erariga, ĉar "hepatiko" ĉefe indikas la genron Hepatica, el ranunkolacoj, do el tute malsama plantgrupo. Konsekvence, tiu termino estas evitinda.

Viva ciklo de tipaj hepatmuskoj

Arachniopsita diacantha el lepidoziacoj

Praktika divido de la grupo

Oni kutime distingas du grupojn de hepatmuskoj:

1. La talaj hepatmuskoj: ili konsistas el verda folieca plato pli malpli disdividita, sterniĝanta sur la substrato;
2. La foliaj hepatmuskoj: ili similas al plantetoj kun ŝajntigo, ŝajnbranĉoj kaj folioj.

Taksonomio

Laŭ National Center for Biotechnology Information (10 apr. 2020), The Plant List kaj World Flora Online (10 apr. 2020), jen ĉi-sube la listo de la akceptitaj taksonoj (ĝis familioj), kaj ties Esperantaj nomoj:

• Bryophytae - briofitoj
  • Marchantiophyta - marĉantiofitoj, hepatmuskoj
    • Haplomitriopsida - haplomitriopsidoj
      • Haplomitriidae - haplomitriedoj
        • Calobryales Campb. ex Hamlin - kalobrialoj
          • Haplomitriaceae Dĕdeček - haplomitriacoj
      • Treubiidae - treŭbiedoj
        • Treubiales Schljakov - treŭbialoj
          • Treubiaceae - treŭbiacoj
    • Jungermanniopsida - jungermaniopsidoj
      • Jungermanniidae - jungermaniedoj
        • Jungermanniales Hedw. - jungermanialoj
          • Acrobolbaceae E.A.Hodgs. - akrobolbacoj
          • Adelanthaceae Grolle - adelantacoj
          • Anastrophyllaceae L.Söderstr., De Roo & Hedd. - anastrofilacoj
          • Antheliaceae R.M.Schust. - anteliacoj
          • Arnelliaceae Nakai - arneliacoj
          • Balantiopsaceae H.Buch - balantiopsacoj
          • Brevianthaceae J.J.Engel & R.M.Schust. - breviantacoj
          • Calypogeiaceae Arnell - kalipogeiacoj
          • Cephaloziaceae Mig. - cefaloziacoj
          • Cephaloziellaceae Douin - cefalozielacoj
          • Chaetophyllopsaceae R.M.Schust. - ketofilopsacoj
          • Chonecoleaceae R.M.Schust. ex Grolle - konekoleacoj
          • Geocalycaceae H.Klinggr. - geokalikacoj
          • Gymnomitriaceae H.Klinggr. - gimnomitriacoj
          • Gyrothyraceae R.M.Schust. - girotiracoj
          • Herbertaceae Müll.Frib. ex Fulford & Hatcher - herbertacoj
          • Jackiellaceae R.M.Schust. - jakielacoj
          • Jungermanniaceae Rchb. - jungermaniacoj
          • Lepicoleaceae J.Shaw - lepikoleacoj
          • Lepidolaenaceae Nakai - lepidolenacoj
          • Lepidoziaceae Limpr. - lepidoziacoj
          • Lophocoleaceae De Not. - lofokoleacoj
          • Lophoziaceae Schleich. - lofoziacoj
          • Mastigophoraceae R.M.Schust. - mastigoforacoj
          • Mesoptychiaceae Inoue & Steere - mezoptikiacoj
          • Mizutaniaceae Furuki & Z.Iwats. - mizutaniacoj
          • Plagiochilaceae Müll.Frib. & Herzog - plagiokilacoj
          • Pseudolepicoleaceae Fulford & J.Taylor - pseŭdolepikoleacoj
          • Radulaceae Müll.Frib. - radulacoj
          • Scapaniaceae Mig. - skapaniacoj
          • Schistochilaceae Broth. - skistokilacoj
          • Trichocoleaceae Nakai - trikokoleacoj
          • Trichotemnomataceae R.M.Schust. - trikotemnomacoj
          • Vetaformaceae Fulford & J.Taylor - vetaformacoj
        • Porellales Schljakov - porelaloj
          • Goebeliellaceae Verd. - gebelielacoj
          • Jubulaceae H.Klinggr. - jubulacoj
          • Jubulopsaceae (Hamlin) R.M.Schust. - jubulopsacoj
          • Lejeuneaceae Cas.-Gil - leĵeŭneacoj
          • Porellaceae Cavers - porelacoj
        • Ptilidiales Schljakov - ptilidialoj
          • Neotrichocoleaceae Inoue - neotrikokoleacoj
          • Ptilidiaceae H.Klinggr. - ptilidiacoj
      • Metzgeriidae - mecgeriedoj
        • Metzgeriales Hampe - mecgerialoj
          • Aneuraceae H.Klinggr. - aneŭracoj
          • Metzgeriaceae H.Klinggr. - mecgeriacoj
          • Vandiemeniaceae Hewson - vandimeniacoj
        • Pleuroziales Schljakov - pleŭrozialoj
          • Pleuroziaceae (Schiffn.) Müll.Frib. - pleŭroziacoj
      • Pelliidae - peliedoj
        • Fossombroniales Schljakov - fosombronialoj
          • Allisoniaceae (R.M.Schust. ex Grolle) Schljakov - alisoniacoj
          • Fossombroniaceae Hazsl. - fosombroniacoj
          • Makinoaceae Giacom. - makinoacoj
        • Pallaviciniales C.Gao, Y.H.Wu & W.Li - palavicinialoj
          • Hymenophytaceae R.M.Schust. - himenofitacoj
          • Pallaviciniaceae Mig. - palaviciniacoj
        • Pelliales (R.M.Schust. ex Schljakov) He-Nygrén, Juslen, Ahonen, Glenny & Piippo - pelialoj
          • Pelliaceae H.Klinggr. - peliacoj
    • Marchantiopsida - marĉantiopsidoj
      • Blasiidae - blaziedoj
        • Blasiales (R.M.Schust.) Stotler & Crand.-Stotl. - blazialoj
          • Blasiaceae H.Klinggr. - blaziacoj
      • Marchantiidae - marĉantiedoj
        • Lunulariales D.G.Long - lunularialoj
          • Lunulariaceae H.Klinggr. - lunulariacoj
        • Marchantiales Limpr. - marĉantialoj
          • Aytoniaceae Cavers - ajtoniacoj
          • Cleveaceae Cavers - kleveacoj
          • Conocephalaceae Müll.Frib. ex Grolle - konocefalacoj
          • Corsiniaceae Engl. - korsiniacoj
          • Exormothecaceae Grolle - ekzormotekacoj
          • Marchantiaceae Lindl. - marĉantiacoj
          • Monocleaceae Podp. - monokleacoj
          • Monosoleniaceae E.H.Wilson - monosoleniacoj
          • Oxymitraceae - oksimitracoj
          • Ricciaceae Rchb. - riĉiacoj
          • Targioniaceae Dumort. - targioniacoj
          • Wiesnerellaceae Inoue - visnerelacoj
        • Sphaerocarpales Cavers - sferokarpaloj
          • Riellaceae - rielacoj
          • Sphaerocarpaceae Heeg - sferokarpacoj