Homa scienco
Homa scienco aŭ humanistiko[1] estas multaspekta scienco kovranta multajn temojn pri la interrilateco de homaro. La studo povas esti precipe teoria en sociaj sciencoj, en psikologio, ktp. Ĝi povas havi rekte utilan celon en juro ktp.
Oni povas rigardi, en homaj sciencoj, la individuan homon, la personon, kiel centron de la serĉo, kiel en la psikologio, en la kriminala juro, ktp., aŭ rigardi la socion kiel centran, kiel en sociaj sciencoj (sociologio, antropologio, ktp.), al kiuj individuaj homoj ne gravas. Tiuj fakoj sin distingas per siaj metodoj, tradicioj, kaj interne per siaj skoloj, pli ol per sia temo.
Aliflanke, lingvistiko, filologio, historio de arto, ktp. rigardas al la homaj faraĵoj, sed ne al la homo mem aŭ al la socia medio.
- Antropologio studas biologian homaron tra historio.
- Arkeologio studas homaron per monumentoj kaj artaĵoj.
- Ekonomiko estas la scienco pri homaj komercaj rilatoj.
- Etnologio aŭ etnografio studas etnojn kaj kutimojn de homo.
- Filologio esploras homan kulturon per lingvoj.
- Sociologio studas sociajn morojn kaj interrilaton.
- Politika scienco estas la studado de politikaj interrilataĵoj.
- Psikologio studas la homan subjektiveco.
Laŭ Michel Foucault, la homaj sciencoj, escepte de la lingvistiko, estas meta-sciencoj, ĉar ili disvolvas la penson de l' si-memo en komuna regno. Tio estas, al Foucault, la homaj sciencoj estas meta-sciencoj, sciencoj kies ĉefa celo estas studi sin mem per siaj propraj diroj. Sed la metalingvaĵo de homaj sciencoj estas tre malriĉaj je teknikaj terminoj se oni komparas ilin kun lingvistiko aŭ natursciencoj.
