Kontraŭmilitarismo

Kontraŭmilitarismo estas la ideologio kiu kontraŭas militarismon, ĉefe kontraŭ armea hierarkio kaj aŭtoritatismo, militemeco kaj naciismo. Plej komuna tendenco estas simple kontraŭo al milito. Pliradikala estas la movado, kiu kontraŭas ĉian tipon de armeoj aŭ armeaj agadoj, militarismo kaj militreĝimo.

Historie, la koncepto devenas de luktoj ligitaj al kontraŭkapitalismo, kontraŭkoloniismo, kontraŭimperiismo, kontraŭaŭtoritatismo, kiuj aperis dum la 19a jarcento.

Kontraŭmilitaristoj apartiĝas de pacistoj, ĉar ili ne estas ĉiuj kontraŭ perforta lukto (inkluzive sociala memdefendo).

Difinoj

redakti

Koncepto multsenca

redakti

Laborista kontraŭmilitarismo

redakti

Unua mondmilito

redakti

Antaŭ la 1a mondmilito

redakti

« La Guerre sociale »

redakti

Dum la 1a mondmilito

redakti

Intermilita periodo

redakti

En Belgio

redakti

En Francio

redakti

Hispana Enlanda Milito

redakti

Post la Dua Mondmilito

redakti

Militrifuzo

redakti

Alĝeria Milito de Sendependeco

redakti

Vjetnama milito

redakti

« Comités de soldats » (soldataj sindikatoj)

redakti

Dum la 1970aj jaroj, en Francio, cento da soldataj sindikatoj aperis, ĉefe post la voĉdono de la leĝo « Michel Debré » en 1973, kiu nuligis prokrasteblecojn pri enregimentiĝo de la studentoj. En februaro 1976, sindikatisto Gérard Jussiaux, loka sekretario de CFDT-Besançon (Francio), estas malliberigita. Ĉar li kuniris kun kontingentaj soldatoj, arigitaj en soldataj sindikatoj. Solidara movado vekiĝis tra la lando. 53 uloj estis akuzitaj, pro atako kontraŭ la armea moralo antaŭ speciala milita jurisdikcio (Cour de sureté de l'État). 26 estis malliberigitaj. En 1978 senkulpiga ordono por ĉiuj estis decidita.

En la franca: Soldataj sindikatoj (fr)

Kontraŭmilitismo en kulturo

redakti

La kontraŭmilitarismo influas la popola kaj la alternativa kulturoj. La hipia movado kaj sia opono al vjetnama milito, multaj progresrokmuzikaj grupoj en 1980aj jaroj, kaj la puna muziko depostilas sian apartenon al kontraŭmilitarismo.

Literaturo

redakti
  • La lignaj Krucoj ( fr : Les Croix de bois), Roland Dorgelès, Albin Michel eldonoj, 1919
  • La brava militisto Chvejk (fr : Le brave soldat Chvéïk), Jaroslav Hašek, 1921-1923
  • Vojaĝo al noktfino (fr : Voyage au bout de la nuit), Louis-Ferdinand Céline, Denoël eldonoj, 1932
  • Ĝoni foriras al milito (fr : Johnny s'en va-t-en guerre), Dalton Trumbo, 1939
  • Ek infanoj (fr : Allons z'enfants), Yves Gibeau, Calmann-Lévy eldonoj, 1952
  • Tempo por vivi, tempo por morti (fr : Un temps pour vivre, un temps pour mourir), Erich Maria Remarque, 1954
  • La karcero (fr : Le cachot), Denis Langlois, Maspero eldonoj, 1967
  • Rifuzo de patrio (fr : Déni de patrie), Thierry Maricourt, Chant d'orties eldonoj, ilustrita de Benoît Drouart, 2013

Kantoj

redakti

La 7an de majo 1954 (tago de la disvenkiĝo ĉe Diên Biên phu), Boris Vian kantas La Dizertonton: leteron al la prezidento de Francio, lontempe prohibita ĉe ondoj. La fino de la teksto okazigis pasiajn diskutojn por scii, ĉu la dizertonto vere senarma, ĉu batalanto estis: Boris Vian unue kantis

"Sciigu al ĝendarmoj viaj
Ke mi tenos armilon
Kaj ke mi celpafas"

Tiuj estas paroloj pri kiuj Mouloudji, unua interpretisto, preferintus pli neŭtralan version, kiu finfine sin trudis:

"Sciigu al ĝendarmoj viaj
Ke mi senarme estos
Kaj ke ili povos pafi."

Starigita kiel kontraŭmilitarisma himno, la kanto de Vian, dum la sekvantaj jaroj, famiĝis eĉ ekstere de la historia kunteksto de la malkoloniigo. Ĝin rekantis multaj artistoj, ekzemple en Francio Renaud (kontraŭ militservo), Serge Reggiani, Johnny Hallyday kaj Marc Lavoine. Krom en Francio, ĝi estis kantita de Joan Baez, protestante kontraŭ la vjetnama milito.

Aliaj kantoj lasos spurojn en la moderna epoko.

redakti
  • En 1952, Georges Brassens, ĉe La Malbona Reputacio (fr : La Mauvaise Réputation), elvokas "sian molan liton", prefere al "la muziko kiu takte marŝas" de la 14 julia defilado. Li sin abomenis disciplinon", Mi ŝatas Francion, ne patrion", taksante  en La Marsejezo (fr : La Marseillaise) "la muzikon ne malbela, sed parolojn ege kontesteblaj"
  • En 1972, Maxime Le Forestier, ĉe Paraŝutisto (fr : Parachutiste) kritikas la militistan institucion. En 1979, Serge Gainsbourg aperigas regean version de La Marsejezo (fr : La Marseillaise), registrita en Jamaiko, pri kiu li klarigas : "Oni dancis la Karmanjolon sur La Marsejezo, oni dancos nun regeon". Eksmilitistaj asocioj  perturbas sian turneon. Ĉe Strasburgo, li patigas ilin la 5an de julio 1980, kriegante kun svingita pugno, fronte al ruĝaj beretoj : "Mi estas servorifuzanto, iu redonis al Marsejezo ĝian unuan sencon, mi de vi petas, ke vi kantos ĝin kun mi"

Bildstrioj, karikaturoj

redakti
  • Gaston Lagaffe, kreita de la belga desegnisto André franquin kaj plebiscitita de pluraj legistaj generacioj, estas antaŭekologia persono, konvinkita pacisto, furioza kontraŭmilitaristo, sed ankaŭ kontraŭpolicisto kaj kontraŭĉasisto[1].
  • La tuta verkaro de Cabu estas stampita per kontraŭmilitarismo :
    • Eks! Ĉiuj armeoj! (fr : A bas toutes les armées !) (1979, Éditions du Square, 109 p.)[2]
    • Cabu, Adjudant Kronenbourg, Éditions Mille et une nuits, coll. « Les petits libres », 1994, 64 p.(ISBN 978-2-910233-12-9)
    • Cabu, Merci Cabu ! : Les Unes du journal Union pacifiste, Paris, Union pacifiste, 2015, 104 p.
  • Siné.
  • Jacques Tardi.

Bibliografio

redakti

Artikoloj

redakti
  • Le Monde libertaire : antimilitarisme
  • Maurice Laisant, Demeurer antimilitaristes... Les anarchistes et l’Internationale durant la Première Guerre mondiale, Le Monde libertaire, septembre 1964,
  • Jean Maitron (dir), L'anarchisme, ici et là, hier et aujourd'hui, Le Mouvement social, no 83, avril-juin 1973,
  • René Laplanche, Antimilitarisme en Bourbonnais au début du siècle (xxe), Le Débredinoir, no 36, 1981.
  • Cohen Yolande, L'antimilitarisme des jeunesses avant 1914, Matériaux pour l'histoire de notre temps, no 16, 1989, p. 42-48,
  • Marc Angenot, L’antimilitarisme contre la « religion patriotique », Mots, Les langages du politique, 76|2004,
  • Hem Day, Et des anarchistes partirent en guerre…, Le Monde libertaire, no 1732, 13 février-5 mars 2014,
  • La grogne antimilitariste, une particularité de Mai 68 en Suisse, Swissinfo, 31 décembre 2017,
  • Zvonimir Novak, «  », Charles, no 23,‎ automne 2017 [5] Arkivigite je 2020-02-06 per la retarkivo Wayback Machine

Filmografio

redakti

Fikcioj

redakti

Dokumentaj filmoj

redakti

Kontraŭmilitistaj kantoj

redakti

Referencoj

redakti
  1. (fr) Frédéric Potet, {{Artikolo}}: mankanta parametro « titolo », parametro « gazeto » mankanta,‎ (ISSN 1950-6244, lire en ligne)périodique.
  2. Pour ce livre, Cabu et son éditeur sont condamnés chacun à une amende de Ŝablono:Unité le 22 mars 1979, (Le Monde, 24 mars 1979)

Vidu ankaŭ

redakti