Libreto

(Alidirektita el Libretisto)

Libreto (it.: libretto) estas la teksto de opero, de oratorio, de opereto, de muzikalo aŭ de kantato; plivastasence foje oni ankaŭ nomas la scenarojn de baletoj kaj pantomimoj libretoj. La nomo unuan fojon aperis komence de la 18-a jarcento, sed nur dum la 19-a jarcento ĝi fakte estis kutima.

La vorto originas en la itala kaj signifas "eta libro". En la libreto, la transskribo estas inkluzivita en la muzikaj kaj nemuzikaj pasejoj. Foje la komponisto mem ankaŭ estas uzata kiel libretverkisto, kiel Richard Wagner, kiu verkis la tekston por ĉiuj siaj scenverkoj. Inter la plej famaj libretverkistoj en la historio de opero estas Pietro Matestazio, Lorenzo de Ponte, Francesco Maria Piave, Arigo Boito, Luigi Ilica, Giuseppe Jacoza kaj Jean Scrib.

Inter la ĉefaj libretverkistoj en anglalingvaj muzikaloj kaj operetoj estas William Schwank Gilbert, Oscar Hammerstein, Ira Gershwin, Irving Berlin, Guy Bolton, Dorothy Fields kaj Cole Porter.

Origina opero en Esperanto

redakti

En 2018 estis la premiero de la opero Sternenhoch ( Ŝternenhoĥ ) en Esperanto prezentita en la Nacia Teatro en Prago. Farita de Miroslav Malovec (en 2018), temas pri la unua opero en la historio, kies muziko estis komponita rekte laŭ libreto kies teksto estas en Esperanto.

Literaturo

redakti
  • Albert Gier: Das Libretto. Theorie und Geschichte einer musikoliterarischen Gattung. Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Darmstadt 1998, ISBN 3-534-12368-9 (Taschenbuch: Insel, Frankfurt am Main 2000, ISBN 3-458-34366-0)
  • Cäcilie Kowald: Das deutschsprachige Oratorienlibretto 1945–2000. Dissertation, TU Berlin 2007 (Volltext)
  • Cécile Prinzbach (Hrsg.): „Gehorsame Tochter der Musik“. Das Libretto. Dichter und Dichtung der Oper. Prinzbach, München 2003, ISBN 3-9809024-0-4

Eksteraj ligiloj

redakti