Vikipedio

Olmekaj kolosaj kapoj

La Olmekaj kolosaj kapoj estas almenaŭ dek sep monumentaj ŝtonreprezentadoj de homkapoj skulptitaj el grandaj bazaltaj rokoj. La kapoj originas de minimume antaŭ 900 a.K. kaj estas karakterizaĵo de la Olmeka civilizo de antikva Mezameriko.[1] Ĉiuj portretas maturajn virojn kun karnoplenaj vangoj, plataj nazoj, kaj iomete krucaj okuloj; iliaj fizikaj karakterizaĵoj egalrilatas al tipo kiu daŭre estas ofta inter la loĝantoj de Tabasko kaj Veracruz. La dorsaj flankoj de la monumentoj ofte estas plataj. La rokoj estis alportitaj de la montoj Sierra de los Tŭtlas de Veracruz. Konsiderinte ke la ekstreme grandaj slaboj el ŝtono uzitaj en ties produktado estis transportitaj super grandaj distancoj, postulante grandan interkonsenton de homa iniciato kaj resursoj, supozeble la monumentoj reprezentas portretojn de potencaj individuaj olmekaj regantoj. Ĉiu el la konataj ekzemploj havas karakterizan kapvestaĵon. La kapoj estis diverse aranĝitaj en linioj aŭ grupoj en gravaj olmekaj centroj, sed la metodo kaj loĝistiko kutime uzita por transporti la ŝtonon al tiuj ejoj restas neklaraj.

La Venta Monumento 1
Monumento 4 el La Venta kun grandokomparo de plenkreskulo kaj infano. La monumento pezas preskaŭ 20 tunojn.

La eltrovo de kolosa kapo en Tres Zapotes en la deknaŭa jarcento spronis la unuajn arkeologiajn enketojn de Olmeka kulturo fare de Matthew Stirling en 1938. Dek sep konfirmitaj ekzemploj estas konataj de kvar ejoj ene de la Olmeka kernregiono en la Golfbordo de Meksiko. La plej multaj kolosaj kapoj estis skulptitaj de sferaj rokoj sed du de San Lorenzo Tenochtitlán estis re-ĉizitaj de masivaj ŝtontronoj. Kroma monumento, en Takalik Abaj en Gvatemalo, estas trono kiu eble estis ĉizita de kolosa kapo. Tio estas la nura konata ekzemplo de ekster la Olmeka kernregiono.

Datigi la monumentajn restaĵojn malfacilas pro la movado de multaj el ili for de iliaj originaj kuntekstoj antaŭ arkeologia enketo. La plej multaj estis datrilatitaj al la Komenca Antaŭklasika Periodo (1500-1000 a.K.) kun kelkaj al la Meza Antaŭklasika Periodo (1000-400 a.K.). La plej etaj pezas 6 tunojn, dum la plej granda estas diverse taksita kiel peza 40 ĝis 50 tunojn, kvankam ĝi estis prirezignita kaj lasita nefinita proksime al la fonto de sia ŝtono.

Listo redakti

Listo de Olmekaj kolosaj kapoj[2]
Loko Situo Monumento Alternativa nomo Alto Larĝo Profundo Pezo (tunoj)
San Lorenzo Veracruz Kolosa Kapo 1 Monumento 1 2.84 m 2.11 m 25.3
San Lorenzo Veracruz Kolosa Kapo 2 Monumento 2 2.69 m 1.83 m 1.05 m 20
San Lorenzo Veracruz Kolosa Kapo 3 Monumento 3 1.78 m 1.63 m 0.95 m 9.4
San Lorenzo Veracruz Kolosa Kapo 4 Monumento 4 1.78 m 1.17 m 0.95 m 6
San Lorenzo Veracruz Kolosa Kapo 5 Monumento 5 1.86 m 1.47 m 1.15 m 11.6
San Lorenzo Veracruz Kolosa Kapo 6 Monumento 17 1.67 m 1.41 m 1.26 m 8–10
San Lorenzo Veracruz Kolosa Kapo 7 Monumento 53 2.7 m 1.85 m 1.35 m 18
San Lorenzo Veracruz Kolosa Kapo 8 Monumento 61 2.2 m 1.65 m 1.6 m 13
San Lorenzo Veracruz Kolosa Kapo 9 Monumento 66 1.65 m 1.36 m 1.17 m
San Lorenzo Veracruz Kolosa Kapo 10 Monumento 89 1.8 m 1.43 m 0.92 m 8
La Venta Tabasco Monumento 1 2.41 m 2.08 m 1.95 m 24
La Venta Tabasco Monumento 2 1.63 m 1.35 m 0.98 m 11.8
La Venta Tabasco Monumento 3 1.98 m 1.6 m 1 m 12.8
La Venta Tabasco Monumento 4 2.26 m 1.98 m 1.86 m 19.8
Tres Zapotes Veracruz Monumento A Kolosa Kapo 1 1.47 m 1.5 m 1.45 m 7.8
Tres Zapotes Veracruz Monumento Q Kolosa Kapo 2, Nestape Kapo 1.45 m 1.34 m 1.26 m 8.5
La Cobata Veracruz La Cobata Kolosa Kapo 3.4 m 3 m 3 m 40
Takalik Abaj Retalhuleu Monumento 23 1.84 m 1.2 m 1.56 m

Notoj redakti

  1. ↑ Diehl 2004, p. 111.
  2. ↑ Fontoj pri ĉiuj dimensioj estas citataj en la teksto de la monumenta priskribo.

Referencoj redakti

  • Baker, Kenneth (6 October 2005). "Behold the new de Young. Now take a look inside". San Francisco, California, USA: SFGate, home of the San Francisco Chronicle. Hearst Communications Inc. Konsultita 2012-05-07. [1]
  • Breiner, Sheldon; Michael D. Coe (Sep–Okt 1972). "Magnetic Exploration of the Olmec Civilization" (PDF). American Scientist (New Haven, Connecticut, USA: Sigma Xi) 60 (5). ISSN 0003-0996. OCLC 1480717. Konsultita 2012-05-05. [2]
  • Bulkeley, Deborah (23a Majo 2004). "Mexican Olmec head is a big hit in West Valley". Deseret News (Salt Lake City, Utah, USA: Deseret News Publishing Co.). ISSN 0745-4724.
  • Casellas Cañellas, Elisabeth (2004). "El Contexto Arqueológico de la Cabeza Colosal Olmeca Número 7 de San Lorenzo, Veracruz, México" [La arkeologia kunteksto de Olmeka kolosa kapo 7 el San Lorenzo, Veracruz, Meksiko] (PDF) (en hispana). Barcelona, Spain: Aŭtonoma Universitato de Barcelono. Konsultita 2012-05-05. [3]
  • Chicago Park District (2010). "Grant Park Olmec Head" (PDF). Chicago, Illinois, USA: Chicago Park District. Konsultita 2012-11-08. [4]
  • City College of San Francisco (2004). "City College to Dedicate Olmec Head October 9". San Francisco, California, USA: City College of San Francisco. Konsultita 2012-11-07. [5] Arkivigite je 2012-12-12 per Archive.today
  • Coe, Michael D.; Rex Koontz (2002) [1962]. Mexico: from the Olmecs to the Aztecs (5th, revised and enlarged ed.). London, UK and New York, USA: Thames & Hudson. ISBN 0-500-28346-X. OCLC 50131575.
  • Coronado Ruiz, Anabella (2008–2009). "Olmec Landmark for LLILAS" (PDF). Portal (Austin, Texas, USA: Teresa Lozano Institute of Latin American Studies) (4): 30–33. Konsultita 2012-11-08. [6]
  • Covina City Hall (n.d.). "Olmec Head". Covina, California, USA: City of Covina, oficiala retejo. Konsultita 2012-11-07. [7] Arkivigite je 2013-04-21 per la retarkivo Wayback Machine
  • CUNY Institute of Mexican Studies (5a Junio 2013). "Replica Olmec Head of ‘The King’ Moves to Lehman". New York, USA: Lehman College. Arkivita el originalo la 2014-01-04. Konsultita 2014-06-01. [8] Arkivigite je 2014-01-04 per la retarkivo Wayback Machine
  • Cyphers, Ann (1996). "Item 2. San Lorenzo Monument 4". In Elizabeth P. Benson and Beatriz de la Fuente (eld). Olmec Art of Ancient Mexico. Washington, D.C., USA: National Gallery of Art. pp. 41–49. ISBN 0-8109-6328-0. OCLC 34357584.
  • Cyphers, Ann (Sep–Okt 2007). "Surgimiento y decadencia de San Lorenzo, Veracruz" [Apero kaj falo de San Lorenzo, Veracruz]. Arqueología Mexicana (Mexico City, Mexico: Editorial Raíces) XV (87): 36–42. ISSN 0188-8218. OCLC 29789840.
  • de la Fuente, Beatriz (1996a). "Homocentrism in Olmec Monumental Art". In Elizabeth P. Benson and Beatriz de la Fuente (eld). Olmec Art of Ancient Mexico. Washington, D.C., USA: National Gallery of Art. pp. 41–49. ISBN 0-8109-6328-0. OCLC 34357584.
  • de la Fuente, Beatriz (1996b). "Item 1. San Lorenzo Monument 61- Colossal Head 8". In Elizabeth P. Benson and Beatriz de la Fuente (eld). Olmec Art of Ancient Mexico. Washington, D.C., USA: National Gallery of Art. pp. 41–49. ISBN 0-8109-6328-0. OCLC 34357584.
  • de Young Museum (2011). "Olmec: Colossal Masterworks of Ancient Mexico". San Francisco, California, USA: Fine Arts Museums of San Francisco. Konsultita 2012-05-07. [9] Arkivigite je 2014-11-07 per la retarkivo Wayback Machine
  • Diehl, Richard A. (2000). "The Precolumbian Cultures of the Gulf Coast". In Richard E.W. Adams and Murdo J. Macleod (eld). The Cambridge History of the Native Peoples of the Americas, Vol. II: Mesoamerica, part 1. Cambridge, UK: Cambridge University Press. pp. 156–196. ISBN 0-521-35165-0. OCLC 33359444.
  • Diehl, Richard A. (2004). The Olmecs: America's First Civilization. Ancient peoples and places series. London, UK: Thames & Hudson. ISBN 0-500-02119-8. OCLC 56746987.
  • Diehl, Richard A. (2011). "De cómo los reyes olmecas obtenían sus cabezas colosales" [Kiel la olmekaj reĝoj akiris siajn kolosajn kapojn]. En Eduardo Williams, Magdalena García Sánchez, Phil C. Weigand kaj Manuel Gándara (eld). Mesoamérica: Debates y perspectivas [Mezameriko: Debatoj kaj vidpunktoj]. Zamora (Michoacán), Mexico: Colegio de Michoacán. ISBN 978-607-7764-80-9. OCLC 784363836.
  • El Mañana (12a Januaro 2009). "Dañan Cabeza Olmeca y 27 piezas arqueológicas más" [Olmeka kapo kaj 27 aliaj pecoj damaĝitaj]. El Mañana (Nuevo Laredo, Mexico: Editora Argos). OCLC 30499034. Konsultita 2012-06-24. [10] Arkivigite je 2013-02-21 per Archive.today
  • Embajada de México en Estados Unidos (7a Junio 2013). "El Embajador Eduardo Medina Mora realizó una visita de trabajo a Nueva York" [Ambasadoro Eduardo Mora laborvizitis Novjorkon]. Washington, D. C., USA: Embajada de México en Estados Unidos. Arkivita el originalo 2013-07-17. Konsultita 2014-06-01. [11]
  • Funes, Juliette (29a Aprilo 2012). "Covina officials to reconsider relocating 7-ton Olmec head". SGV Tribune (West Covina, California, USA: Los Angeles Newspaper Group). Konsultita 2012-11-09. [12] Arkivigite je 2012-05-01 per la retarkivo Wayback Machine
  • Funes, Juliette (11a Junio 2012). "Olmec head settling in at new home in Covina park". SGV Tribune (West Covina, California, USA: Los Angeles Newspaper Group). Konsultita 2012-11-09. [13][rompita ligilo]
  • Gillespie, Susan D. (1994). "Llano del Jicaro: An Olmec monument workshop". Ancient Mesoamerica (Cambridge, UK: Cambridge University Press) 5 (2): 231–242. doi:10.1017/S095653610000119X. [14]
  • Graham, John (1989). "Olmec diffusion: a sculptural view from Pacific Guatemala". In Robert J. Sharer and David C. Grove (eld). Regional perspectives on the Olmec. Cambridge, UK: Cambridge University Press. pp. 227–246. ISBN 0-521-36332-2. OCLC 18289933. [15]
  • Guenter, Stanley (2009). "Vandalism to Olmec Monuments in Villahermosa". Mesoweb reports. Mesoweb: An Exploration of Mesoamerican Cultures. Konsultita 2012-08-10. [16]
  • Hammond, Norman (Marto 2001). "The Cobata colossal head: an unfinished Olmec monument?". Antiquity (Antiquity Publications Ltd. via HighBeam Research). Konsultita 2012-05-05. (subskribo postulata) [17] Arkivigite je 2013-11-05 per la retarkivo Wayback Machine
  • Hamlin, Jesse (13a Februaro 2011). "Big 'Olmec' show coming to de Young Museum". San Francisco Chronicle. Hearst Communications Inc. Konsultita 2012-08-17. [18]
  • Hazell, Leslie C. (11a Oktobro 2010). "Analysing route and transport strategies to retrieve stones used by Olmec society for the San Lorenzo colossal heads". Una Vida de Arqueología Preclásica: Jornadas en Homenaje a la Dra. Ann Cyphers (Xalapa, Veracruz, Mexico: Museo de Antropología de Xalapa-Universidad Veracruzana).
  • IMAS (n.d.). "Sculpture Garden". McAllen, Texas, USA: International Museum of Art & Science. Konsultita 2012-11-08. [19]
  • Kappstatter, Bob (17a Junio 2013). "‘’Royalty’ at Lehman College". Bronx Times (Community Newspaper Group). Archived from the original on 2013-09-02. [20] Arkivigite je 2013-09-02 per la retarkivo Wayback Machine
  • Kelly, Joyce (1996). An Archaeological Guide to Northern Central America: Belize, Guatemala, Honduras, and El Salvador. Norman, Oklahoma, USA: University of Oklahoma Press. ISBN 0-8061-2858-5. OCLC 34658843.
  • Killion, Thomas W.; Javier Urcid (2001). "The Olmec Legacy: Cultural Continuity and Change in Mexico's Southern Gulf Coast Lowlands" (PDF). Journal of Field Archaeology (Boston, Massachusetts, USA: Boston University) 28: 3–25. doi:10.2307/3181457. ISSN 0093-4690. OCLC 1798634. [21]
  • La Crónica de Hoy (13a Januaro 2009). "Una estadunidense, entre detenidos por vandalismo contra piezas olmecas" [Usonanino inter arestitoj pro vandalismo ĉe olmekaj artefaktoj]. La Crónica de Hoy (Mexico City, Mexico: cronica.com.mx). OCLC 35957746. Konsultita 2012-06-24. |location=Mexico City, Mexico |oclc=35957746 |accessdate=2012-06-24 Arkivigite je 2015-09-23 per la retarkivo Wayback Machine
  • La Crónica de Hoy (14a Januaro 2009). "Vándalos de piezas olmecas, libres tras pagar $390 mil" [Vandaloj de olmekaj artefaktoj liberigitaj post pago de 390 milojn da pesoj]. La Crónica de Hoy (Mexico City, Mexico: cronica.com.mx). OCLC 35957746. Konsultita 2012-06-24. [22] Arkivigite je 2015-09-23 per la retarkivo Wayback Machine
  • López, René Alberto (13a Januaro 2009). "Dañan cabeza olmeca en el Museo La Venta" [Olmeka kapo damaĝita en La Venta Muzeo]. La Jornada (Mexico City, Mexico: DEMOS, Desarrollo de Medios). ISSN 0188-2392. OCLC 14208832. Konsultita 2012-06-24. [23]
  • McInnis Thopmson, Lauri; Fred Valdez Jr. (2008). "Potbelly Sculpture: An Inventory and Analysis". Ancient Mesoamerica (USA: Cambridge University Press) 19 (1): pp.13–27. doi:10.1017/S0956536108000278.
  • Miller, Mary Ellen (1996) [1986]. The Art of Mesoamerica: From Olmec to Aztec. World of Art series (3a eld.). London, UK: Thames & Hudson. ISBN 0-500-20345-8. OCLC 59530512.
  • Musées Royaux d'Art et d'Histoire. "Amérique précolombienne" [Antaŭkolumba Ameriko]. Brussels, Belgium: Services Publics Fédéraux Belges. Konsultita 2013-05-09. [24] Arkivigite je 2014-11-02 per la retarkivo Wayback Machine
  • Museo de Antropología de Xalapa. "Colección Museo de Antropología de Xalapa" [Xalapa Museum of Anthropology Collection]. Xalapa, Veracruz, Mexico: Museo de Antropología de Xalapa. Konsultita 2012-05-07. [25] Arkivigite je 2012-03-22 per la retarkivo Wayback Machine
  • Parsons, Lee Allen (1986). "The Origins of Maya Art: Monumental Stone Sculpture of Kaminaljuyu, Guatemala, and the Southern Pacific Coast". Studies in Pre-Columbian Art and Archaeology 28. Dumbarton Oaks, Washington, D.C.: Trustees for Harvard University. JSTOR 41263466. Konsultita 2012-07-17. (subskribo postulata) [26]
  • Pool, Christopher A. (2007). Olmec Archaeology and Early Mesoamerica. Cambridge World Archaeology. Cambridge, UK and New York, USA: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-78882-3. OCLC 68965709.
  • Porter, James B. (Printempo–Aŭtuno 1989). "Olmec Colossal Heads as Recarved Thrones: "Mutilation," Revolution, and Recarving". Ethnology RES: Anthropology and Aesthetics (Cambridge, Massachusetts: The President and Fellows of Harvard College acting through the Peabody Museum of Archaeology and Ethnology) (17/18): 22–29. JSTOR 20166812. Konsultita 2012-07-17. (subskribo postulata) [27]
  • Secretaría de Relaciones Exteriores (2a Februaro 2010). "México fortalece sus vínculos con áfrica". Mexico City, Mexico: Secretaría de Relaciones Exteriores. Konsultita 2013-02-28. [28]
  • Sharer, Robert J.; Loa P. Traxler (2006). The Ancient Maya (6th (fully revised) ed.). Stanford, California, USA: Stanford University Press. ISBN 0-8047-4817-9. OCLC 57577446.
  • Smithsonian (2012). "Outdoor Sculptures, including Sculptures from Nature". Washington, D. C., USA: Smithsonian Institution. Konsultita 2012-11-10. [29] Arkivigite je 2014-11-03 per la retarkivo Wayback Machine
  • SULAIR. "The Olmec tradition; [exhibition] 18a de Junio al 25a de Aŭgusto, 1963". Stanford, California, USA: Stanford University Libraries and Academic Information Resources (SULAIR). Konsultita 2012-05-06. [30]
  • Taube, Karl A. (2004). Olmec Art At Dumbarton Oaks (PDF). Pre-Columbian art at Dumbarton Oaks 2. Dumbarton Oaks, Washington, D.C.: Dumbarton Oaks Research Library and Collection. ISBN 9780884022756. OCLC 56096117. Konsultita 2012-08-10. [31] Arkivigite je 2013-10-19 per la retarkivo Wayback Machine
  • Teresa Lozano Long Institute of Latin American Studies (2008). "Olmec Head Sculpture Donated to LLILAS". Austin, Texas, USA: University of Texas College of Liberal Arts. Konsultita 2012-11-08. [32] Arkivigite je 2015-01-18 per la retarkivo Wayback Machine
  • West Valley City Hall (n.d.). "Permanent Collection". West Valley City Hall, West Valley City, Utah, USA. Konsultita 2012-11-08. [33] Arkivigite je 2012-11-02 per la retarkivo Wayback Machine

Bibliografio redakti

(October 1967) Colossal Heads of the Olmec Culture (PDF), Contributions of the University of California Archaeological Research Facility 4, Berkeley, California, USA: University of California Department of Anthropology.
Hazell, Leslie C.. (2008) “Using Environmental constraints, Human Power Capability and Technological Performance as Parameters to Investigate transport of Megaliths Using Canoe Rafts by Olmec Society in Mesoamerica”, Flowing Through Time: Exploring Archaeology Through Humans and Their Aquatic Environment. Calgary, Alberta, Canada: The Archaeological Association of the University of Calgary, p. 56–67. ISBN 978-0-88953-330-1. OCLC 746470737.
(2012) “Applying GIS tools to define prehistoric megalith transport route corridors: Olmec megalith transport routes: a case study”, Journal of Archaeological Science 39 (11), p. 3475. doi:10.1016/j.jas.2012.05.015. 
(July 1965) “Notes on Colossal Head No. 2 from Tres Zapotes”, American Antiquity (PDF) 31 (1), p. 102–104. Alirita 2012-12-12.. 
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Olmekaj_kolosaj_kapoj&oldid=8632721"