Orgelbüchlein
La Orgelbüchlein (esperante Orgenlibreto) de Johann Sebastian Bach estas kolekto de ĥoralligitaj orgenpecoj (ĥoralpreludoj), kiujn li komponis precipe dum sia oficperiodo de la jaroj 1712 ĝis 1717 en Vajmaro (BWV 599–644).
| Orgelbüchlein | |
|---|---|
| grupo de verkoj • muzika verko aŭ komponaĵo | |
| Aŭtoroj | |
| Lingvoj | |
| Eldonado | |
| Ĝenro | Baroka muziko |
La unuopajn aranĝaĵojn de la kolekto interligas alta arta postulo kaj la ideo de uzebleco kaj en la diservo kaj en la instrumenta kaj kompozicia instruado. Karakterizaj por la ĥoralkomponaĵoj de Bach de Orgelbüchlein estas laŭ Christoph Wolff[1]: „Densa motiva strukturo kaj kontrapunkta rafineco (ĝis strikta kanono) lige kun aŭdaca kaj esprimpova muzika lingvo same kiel subtila muzika-teologia tekstinterpretado. Ĉiu aranĝaĵo atingas proporcian ekvilibron per tio, ke manualaj kaj pedalaj voĉoj elegante interligas al perfekta orgenpartituro.“
Ekesto
redaktiBach konceptus la naŭdekpaĝan libron verŝajne komence de sia vajmara periodo, do jam ĉ. 1708, kaj enskribis jam ĉiujn titolojn de la 146 planitaj ĥoraloj. Per tio li ne nur difinis, kiujn ĥoralojn li volis en ĝi enkopii aŭ novkomponi, sed ankaŭ, ĉu ili havos po unu aŭ du paĝojn po ses linioj. La sinsekvo de la aranĝaĵoj estas, kiel kutime en kantaroj ĝis nuntempe, tiu de la liturgia jaro. Ĉirkaŭ la duono de la enskribaĵoj estas netoskribaĵoj, do kopioj de jam ekzistaj verkoj.
La unuan parton, ekde Kristnasko ĝis Pasko, li plenigis preskaŭ komplete, poste iom post iom aperis pli kaj pli grandaj malplenaĵoj – evidente la ja tre ambicia projekto iom post iom paŝis en la fonon, tiel ke li post 1726 aldonis ankoraŭ nur unu kompletan aranĝaĵon. Per tio Orgelbüchlein ampleksas nun „46 realigitaj[n] ĥoralpreludoj[n]“, kiel nekonata skribanto aldonis al la titolo de Bach.
Bach aldonis la titolon nur ĉ. 1720; ĝi tekstas:
|
|
En 1739, dumtempe de la ekesto de tria parto de Clavierübung, ĉi tiuj aranĝaĵoj evidente estis jam tro historiaj por denove reekpreni ilin; La ĥoralkompnaĵoj de Bach el la pli posta tempo plejparte ankaŭ havas konsiderinde pli grandan amplekson.
Superrigardo pri la unuopaj ĥoraloj (die Einzelsätze)
redakti| Manskriba numero | BWV | Titolo de la ĥoralo | Taktspeco | Tonalo | Rimarko |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | BWV 599 | Nun komm der Heiden Heiland | c | a-minoro | |
| 2 | BWV 600 | Gott durch deine Güte | 3/2 | F-maĵoro | |
| 3 | BWV 601 | Herr Christ, der ein'ge Gottes Sohn | c | A-maĵoro | |
| 4 | BWV 602 | Lob sei dem allmächtigen Gott | c | F-maĵoro | |
| 5 | BWV 603 | Puer natus in Bethlehem | 3/2 | g-minoro | |
| 6 | BWV 604 | Gelobet seist du, Jesu Christ | c | C-maĵoro | |
| 7 | BWV 605 | Der Tag, der ist so freudenreich | c | G-maĵoro | |
| 8 | BWV 606 | Vom Himmel hoch, da komm ich her | c | D-maĵoro | |
| 9 | BWV 607 | Vom Himmel kam der Engel Schar | 3/2 | g-minoro | |
| 10 | BWV 608 | In dulci jubilo | 3/2 | A-maĵoro | |
| 11 | BWV 609 | Lobt Gott, ihr Christen, allzugleich | c | G-maĵoro | |
| 12 | BWV 610 | Jesu, meine Freude | c | c-minoro | |
| BWV 753 | Jesu, meine Freude | c | d-minoro | (Fragmento) | |
| 13 | BWV 611 | Christum wir sollen loben schon | c | d-minoro | |
| 14 | BWV 612 | Wir Christenleut' | c | g-minoro | |
| 15 | BWV 613 | Helft mir, Gottes Güte preisen | c | b-minoro | |
| 16 | BWV 614 | Das alte Jahr vergangen ist | c | a-minoro | |
| 17 | BWV 615 | In dir ist Freude | 3/2 | G-maĵoro | |
| 18 | BWV 616 | Mit Fried' und Freud' fahr' ich dahin | c | d-minoro | |
| 19 | BWV 617 | Herr Gott, nun schleuß den Himmel auf | c 24/16 | a-minoro | |
| 20 | BWV 618 | O Lamm Gottes, unschuldig | c | F-maĵoro | |
| 21 | BWV 619 | Christe, du Lamm Gottes | 3/2 | F-maĵoro | |
| 22 | BWV 620 | Christus, der uns selig macht | c | a-minoro | |
| 23 | BWV 621 | Da Jesus an dem Kreuze stund | c | e-frigia | |
| 24 | BWV 622 | O Mensch, bewein dein Sünde groß | c | Es-maĵoro | |
| 25 | BWV 623 | Wir danken dir, Herr Jesu Christ | 3/4 | G-maĵoro | |
| 26 | BWV 624 | Hilf Gott, daß mir's gelinge | c | g-minoro | |
| 27 | BWV 625 | Christ lag in Todesbanden | c | d-doria | |
| 28 | BWV 626 | Jesus Christus unser Heiland | 12/8 | a-minoro | |
| 29 | BWV 627 | Christ ist erstanden | c – c – c | d-doria | (3 versoj) |
| 30 | BWV 628 | Erstanden ist der heil'ge Christ | 3/2 | D-maĵoro | |
| 31 | BWV 629 | Erschienen ist der herrlich Tag | 3/2 | d-doria | |
| 32 | BWV 630 | Heut triumphieret Gottes Sohn | 3/2 | d-minoro | |
| 33 | BWV 631 | Komm, Gott Schöpfer, heiliger Geist | c 12/8 | G-lidia | (pli posta versio: BWV 667) |
| 34 | BWV 632 | Herr Jesu Christ, dich zu uns wend! | c | F-maĵoro | |
| 35 | BWV 633 | Liebster Jesu, wir sind hier | c | A-maĵoro | |
| BWV 634 | Liebster Jesu, wir sind hier | c | A-maĵoro | (Variaĵo al BWV 633) | |
| 36 | BWV 635 | Dies sind die heil'gen zehn Gebot' | ¢ | g-minoro | |
| 37 | BWV 636 | Vater unser im Himmelreich | c | a-minoro | |
| 38 | BWV 637 | Durch Adams Fall ist ganz verderbt | c | d-minoro | |
| 39 | BWV 638 | Es ist das Heil uns kommen her | c | D-maĵoro | |
| 40 | BWV 639 | Ich ruf' zu dir, Herr Jesu Christ | c | f-minoro | |
| 41 | BWV 640 | In dich hab' ich gehoffet, Herr | c | e-minoro | |
| 42 | BWV 641 | Wenn wir in höchsten Nöten sein | c | G-maĵoro | (Pli posta versio: BWV 668) |
| 43 | BWV 642 | Wer nur den lieben Gott läßt walten | c | a-minoro | |
| 44 | BWV 643 | Alle Menschen müssen sterben | c | G-maĵoro | |
| 45 | BWV 644 | Ach wie nichtig, ach wie flüchtig | c | g-minoro |
Referencoj
redakti- ↑ Christoph Wolff: Johann Sebastian Bach, 2. Auflage 2007. S. Fischer, Frankfurt am Main, ISBN 978-3-596-16739-5
Literaturo
redakti- Russell Stinson: Bach: The Orgelbüchlein. New York, Oxford: Oxford University Press 1999. ISBN 978-0-19-386214-2
- Peter Williams: Johann Sebastian Bachs Orgelwerke. Band 2: Choralbearbeitungen. Mainz u.a.: Schott 1998. ISBN 978-3-7957-1854-1
- Sven Hiemke: Johann Sebastian Bach – Orgelbüchlein. Kassel 2007. ISBN 978-3-7618-1734-6
Eldonoj
redaktiOrgelbüchlein ekzistas kiel jenaj notaj eldonaĵoj:
- Griepenkerl/Roitzsch, Bd. 5
- Lohmann, Bd. 7
- NBA, Bd. 1
- Hg. Heinz-Harald Löhlein, BVK, 31999 (Documenta Musicologica, Reihe II, Bd. 11): Faksimile des Autographs
- Hg. Ulrich Leisinger. Wiener Urtext Edition
Eksteraj ligiloj
redakti- http://jsbach.org/das.html Arkivigite je 2011-10-16 per la retarkivo Wayback Machine Diskographie (englisch)
- [1] Arkivigite je 2010-09-29 per la retarkivo Wayback Machine Unter J. S. Bachs Orgelwerken sind beim Mutopia-Projekt auch die Choräle aus dem Orgelbüchlein im PDF- und Midi-Format zu finden.
- Orgelbüchlein: Liberaj muziknotoj por elŝuti de International Music Score Library Project.
- [2] Arkivigite je 2008-03-10 per la retarkivo Wayback Machine The downloads-section of the website of Arno Rog (formerly free-sheetmusic.org) features the complete Orgelbüchlein