Forno-Glaĉero
Forno-Glaĉero (romanĉe Vadrec del Forno, germane Fornogletscher) estas valglaĉero en la Grizonaj Alpoj en Svislando. La glaĉero havas longecon de 6,15 km, averaĝan larĝecon de 1 km kaj kovras areon de 8,72 km².
| Forno-Glaĉero | ||
|---|---|---|
 | ||
| glaĉero | ||
| Geografia situo | CH1903: 774171 / 133003 (mapo)46.3258333333339.7005555555556Koordinatoj: 46° 20′ N, 9° 42′ O; CH1903: 774171 / 133003 (mapo) | |
| ||
 Forno-Glaĉero | ||
| Estiĝloko | Cima di Castello | |
| Longeco | 6,15 km | |
| Larĝeco | 1 km | |
| Areo | 8,72 km² | |
| Glacikvanto | 0,8 km³ | |
| Elfluanto(j) | Orlegna→Mera →Adda→Pado | |
| Jara retiriĝo/kresko | 30,8 m retiriĝo en 2007 | |
| Glaĉeroj de Svislando | ||
Priskribo redakti
Kun surfaco de 8,72 km² Forno-Glaĉero estas la dua plej granda glaĉero de la Kantono Grizono. Sian originon ĝi havas je alteco de 3200 m s.m. je la orienta flanko de Cima di Castello (3379 m s.m.) kaj je la okcidenta deklivo de Monte Sissone (3330 m). Ĝin nutras aliaj firnkampoj, kiuj alfluas de la rokpintoj de Torrone (3351 m s.m.). Sur tiuj montoj pasas la landlimo inter Italio kaj Svislando. Kiel valglaĉero Forno-Glaĉero disponas pri la deklivo de malpli ol 10 % kaj tial preskaŭ ne havas fendojn. Ĝi fluas norden. Je ĝia okcidenta flanko situas Cima dal Cantun (3354 m s.m.) kaj je ĝia orienta flanko Cima di Rosso (3366 m s.m.) kaj Monte Rosso (3088 m s.m.). La fino de la glaĉerlango finiĝas nuntempe sur alteco de 2230 m en la Valo Forno.
Elfluanto redakti
El la glaĉerfrunto fontas la rivero Orlegna. Ĝi estas flanka rivero de Mera, kiu alfluas al Adda, kiu siavice estas alfluanto de Pado.
Historio redakti
Ek de la kulmino de la Eta Glaciepoko en la mezo de la 19-a jarcento Forno-Glaĉero forte retiriĝis. Ĝi tiam etendiĝis ankoraŭ 2 km pli malsupren al la valo, kio hodiaŭ ankoraŭ bone rekoneblas je la senplanta iama bazmoreno.
Altmontara turismo redakti
Je la deklivo oriente de la glaĉero situas sur alteco de 2574 m s.m. la Forno-Kabano de la Svisa Alpismo-Klubo (SAC). La kabano servas kiel elirejo al montturoj en la ĉirkaŭ de Forno-Glaĉero.