Platforma kapoto

Platforma kapoto aŭ sedimenta kapoto estas aro de la ĉefe sedimentaj rokaĵoj, kuŝantaj subhorizontale sur la fundamento aŭ transira komplekso ene de platformo.

Situo

Ĉe surŝoviĝo de la platforma kapoto sur la fundamenton ĉiam rimarkeblas drasta angula malkongruo kaj salta ŝanĝo de nivelo de la rokaĵa metamorfismo. Kaze de suŝoviĝo de la platforma kapoto sur transiran komplekson la kontakto ankaŭ estas klara, sed malpli drasta.

Karakterizoj

La platforman kapoton karakterizas platformaj formacioj, malkrutaj dislokacioj de rokaĵoj (ĝis 2-3°), nealta gradiento de la ŝanĝiĝo de dikeco, manko de signoj de la rokaĵa metamorfismo.

Tipaj formacioj

• la karbonataj (kalkoŝtono-dolomitaj, kun biogermoj ktp);
• la sablo-argilaj (glaŭkonitaj, grizkoloraj maraj, buntkoloraj, karbohavaj ktp);
• la argilaj;
• la kvarco-sablaj.

Grandaj strukturoj

• sineklizoj;
• anteklizoj;
• volboj;
• enpremiĝejoj;
• sistemoj de fleksejoj;
• muroj.

Al platformaj kapotoj estas ligita plejparto de la gasa kapacito kaj granda parto de tiu nafta.

Aĝo

Aĝo de la platformaj kapotoj varias:

• la malnovaj platformoj — ekde ediakaro aŭ malfrua ediakaro (la Orienteŭropa kratono);
• la junaj platformoj — ekde ĵurasio aŭ permio (la Okcidenteŭropa kratono).

Vidu ankaŭ

• Fundamento (geologio)
• Transira komplekso
• Platformo (geologio)