Ĉielarka triĥogloso
Ĉielarka triĥogloso aŭ ĉielarka lorio (Trichoglossus moluccanus) estas specio de papagoj el tribo Lorienoj de familio Psittaculidae, indiĝenaj en Aŭstralio. Ili kutimas laŭ la eosta oceanbordo de la kontinento, de norda Kvinslando ĝis Suda Aŭstralio. Ilia preferata habitato estas pluvarbaroj, apudbordaj arbustaroj kaj duonarbaroj. Ses grupoj de birdoj antaŭe konsiderataj subspecioj de ĉielarka triĥogloso nun havas statuson de apartaj specioj, kaj subspecioj restas nur du.
 | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
_Sydney.jpg) Ĉielarka triĥogloso, Royal Botanic Gardens, Sidnejo
| ||||||||||||||
| Biologia klasado | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
Aliaj Vikimediaj projektoj
| ||||||||||||||
Ĉielarkaj lorioj estas enkondukitaj en multaj areoj ekster sia natura arealo, interalie en Perth, Uesta Aŭstralio;[1] Tasmanio;[2] Aŭklando, Aotearoo;[3] kaj en Honkongo.[4]
Taksonomio
redaktiĈielarka triĥogloso estas unue formale difinita en jaro 1788 far germana naturalisto Johann Friedrich Gmelin sub dunomo Psittacus moluccanus.[5] Gmelin bazis sian priskribon je raporto de franca multfakulo Georges-Louis Leclerc, Comte de Buffon, kiu priskribis "papagon kun blua vizaĝo" en sia fundamenta ornitologia verko Histoire Naturelle des Oiseaux.[6] Tie la birdo estas nomata "Peluche des Moluques"[7] aŭ "Perruche d'Amboine".[8] Pro tio Gmelin erare supozis ke la birdo venas de Molukoj kaj ekuzis specian nomon moluccanus. Nur en 1916 Gregory Mathews ŝanĝis la tipan lokon de la specio al Botany Bay, Aŭstralio.[9][10] Nun ĉielarka triĥogloso apartenas al genro Trichoglossus kiun enkondukis en 1826 angla naturalisto James Francis Stephens.[11][12]
Oni agnoskas du subspeciojn:[12]
| Bildo | Subspecio | Distribuo |
|---|---|---|
| T. m. septentrionalis Robinson, 1900 | Kabjorka Duoninsulo (nord-eosta Aŭstralio) | |
_Sydney_2.jpg) |
T. m. moluccanus (Gmelin, JF, 1788) | Preskaŭ tuta Aŭstralio (krom Kabjorka Duoninsulo) kaj Tasmanio |
Antaŭe oni konsideris ruĝkoluman triĥogloson (Trichoglossus rubritorquis) subspecio de la ĉielarka triĥogloso, sed nun plimulto de aŭtoritatoj agnoskas ĝin aparta specio.[13][14] Krome, en 1997 okazis esploro, kiu rekomendis apartigi de la ĉielarka lorio kelkajn grupojn de birdoj el Malgrandaj Sundoj, kaj tiel aperis specioj sunsubira triĥogloso (Trichoglossus forsteni), kalendula triĥogloso (Trichoglossus capestratus), kaj folia triĥogloso (Trichoglossus weberi).[15] This is increasingly followed by major authorities.[13][14] En 2019 oni plue dividis la ĉielarkajn triĥoglosojn en Aŭstralio kaj apartigis de la specio kokosan triĥogloson (Trichoglossus haematodus) kaj ruĝkoluman triĥogloson (Trichoglossus rubritorquis).[16]
Priskribo
redaktiReferencoj
redakti- ↑ ScienceWA Rainbow lorikeet joins Perth pest list (el Retarkivo {{{1}}})
- ↑ "Are rainbow lorikeets a threat to Tasmanian fruit growers?", 30 May 2017.
- ↑ Rainbow Lorikeet pest (el Retarkivo {{{1}}})
- ↑ BirdLife Data Zone.
- ↑ Gmelin, Johann Friedrich. (1788) Systema naturae per regna tria naturae : secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis Volume 1, Part 1, 13‑a eldono Tomus 1 (latine), Lipsiae [Leipzig]: Georg. Emanuel. Beer.
- ↑ Buffon, Georges-Louis Leclerc de. (1780) “La Perruche à Face Bleu”, Histoire Naturelle des Oiseaux 6 (france). Paris: De l'Imprimerie Royale.
- ↑ Buffon, Georges-Louis Leclerc de. (1765–1783) “Perruche d'Amboine”, Planches Enluminées D'Histoire Naturelle 1. Paris: De L'Imprimerie Royale.
- ↑ Buffon, Georges-Louis Leclerc de. (1765–1783) “Perruche d'Amboine”, Planches Enluminées D'Histoire Naturelle 8. Paris: De L'Imprimerie Royale.
- ↑ Mathews, Gregory. (1916) Birds of Australia 6. London: Witherby.
- ↑ (1937) Check-List of Birds of the World 3. Harvard University Press.
- ↑ Stephens, James Francis. (1812) General Zoology, or Systematic Natural History Volume 14, Part 1. London: Kearsley et al..
- ↑ 12,0 12,1 Parrots, cockatoos. IOC World Bird List Version 11.2. International Ornithologists' Union (July 2021). Alirita 25 July 2021.
- ↑ 13,0 13,1 Dickinson, E. C. (editor) (2003). The Howard and Moore Complete Checklist of the Birds of the World. 3d edition. Christopher Helm. (ISBN 0-7136-6536-X)
- ↑ 14,0 14,1 Gill, F., M. Wright, & D. Donsker (2010). IOC World Bird Names. Version 2.4. Accessed 25-04-2010
- ↑ Schodde, R. & I. J. Mason (1997). Zoological Catalogue of Australia, Volume 37, Part 2: Aves (Columbidae to Coraciidae). Australian Biological Resources Study. (ISBN 0-643-06037-5)
- ↑ . Rainbow lorikeet is not one, but actually six different species (en-AU) (2019-12-19). Alirita 2020-04-05.